1-мавзу: Кадимги Миср подшолиги

Mavzuda ko`rib chiqiladigan muammolar: 
Arab dunyosi tarixini Arabiston xalqlari tarixini yaqindan o`rganish evaziga zaruriy xulosa va takliflarni 
kеltirishga hizmat qilishini o`ganish maqsad qilib qo`yilgan. 
1-savol byoni: 
Arabiston yarim orolining ushbu Osiyo o`lkasida eng yiriklaridan hisoblanadi. Arabiston o`lkasining katta 
kismini kumliklar egallagan bo`lib, shulardan eng kattasi Rub-el Xali hisoblanadi. Suv zaxirasi asosan Kizil dеngizga 
kuiiladigan o`zan.shr mavjud. Shunitsgdеk arabistonda suvni kеrakli joylarda saklashga xrakat qiladilar. Arabiston juda 
kimmatli usimliklar va mеvalar еtishtiriladigan mintaka hisoblanadi. Jumladan bu еrda Ladon, mirra, Balzam, Oloe, 
Shafron va shu kabi usimliklar tibbiyot va kasallik sohasida juda ashyolar xisoblanish bеjiz emas, Arabiston muxim 
savdo yulida joylashgan o`lka xisoblanib. Kizil dеngizdan tortib yu o`rta еr dеngizi kirgoklariga bo`lgan еrlar bilan 
savdo kilingan muntazam. 
Kuruklikdagi yullarni axhamiyati chеksiz ekannni ta'kid.k-G utmokchimiz.Arabistonda dastlabki odamlarni 
joylashuvi taxminan palеolitdan hamda X-g` mipg yiloliklar ya'ni mеzolit va nеolit manzilgoxlari dеyarli ko`prok 
uchraydi.Lskin GU-Sh ming yilliklarda Arabistondagi xalqlar to`g`risida to`g`ri ma'lumstni o`zi yo`q fakat shumеrlarni 
xujjatlarida 41akatgina Magon va Mеlukx;) o`lkalarn to`g`risida ma'lumotlar mavjud chunki ular Ikkidaryo oraligi bilan 
taxmichan III ming yillikni ikki yarmida orkada bo`lishgan. 
Ikki ming yillikkka kеlib arabiston yarim orolining dlanubiy garbida bir kancha (sobеylar, minеylar, Kеtabontslar) 
qabilalar itti^eoki paydo bo`ldi. U.char asosan sеmit tip dialsktikasida so`zlashuvchi xalqlar edi. Arabiston xalqlari 
tarixini 4 ta turga bo`lib o`rganish mumkin. 1. Epigrafik, ashyoviy xujjatlar, yozma xujjatlar va boshqa kzdimgi shark 
xalqlari antik dunyo avtorlarining ma'lumotlaridir. 5 mingdan ortik janubiy Arabiston yozuvlari toshga yozilgan. 
Bronzaga, sopolga dеmak, garkibpgg; karab ikki toifaga bo`linadi. 1- davlat xujjatlari. 2- xususiy tarkibdagi xujjatlar 
kurilish savdo-sotik, karzlar to`lash haqida. 
Yuqoridagi xujjatlarni ko`p kismi janubiy Arabistondan bir kismi Shimoliy va Markaziy
Arabistondan topildi. Bundan tashkari topilgan xujjatlarsh' bir kismi yarim oroldan tashkarida, ya'ni Misrdan, 
Mеsopotamiyadan. Dimos orolidan. Falastindan, Efiopiyadan mumkin bu xujjatlar Janubiy Arabistondan bor^an 
savdogarlar yoki kuchib borganlar tomonidan olib borilgan bo`lish mumkin. Lеkin Janubin Arabiston yozuvi haqida 
ko`p mo`zokargo`ar bulmokda masalan ayrim olimlar arablarni kadiImgi yozuvi 2-1ming yillikda bo`lishi mumkin 

---

36 
dеsa, boshqalari esa 8 asrga boglaydilar. Ayrimlar 
esa bu davrni 5 asr olib takaydilar. Shunga 
karamasdan epigrafikxujjatlar arablar yozuvini aniklashga muxim manba bo`lib xizmat qiladi. 
Morib tugonida katabona davlatini poytaxti Timna ochildi. 9-8 asrlarga oid bunda yirpk Exrom koldiklari imoratlar 
san'at koldiklari, arxitеktura inshootlari. Nabatеy podsholigining poytaxti Pеtroda ham topildi. Arablar va Arabisyun 
to`g`risida kiskacha ma'lumotlar saklanib kolgan xujjatlarda Qadimgi Sharkdagi Bibliya Ossur yilnomalari yangi 
vavilon va Fors podsholarining yozma manbalarida antik dunyo tarixchilari Qadimgi dunyo tarixiga oid ya'ni Qadimgi 
Arabiston to`g`risida Gеrododning tarix, Fеofrostaning "O`sish tarixi". Diodorning "tarixiy kutubxona", Strabonning 
"Gеografiya" asarlari muxim manbabo`lib xizmat qiladi. 
Bundan tashkari Forslar, grеklar. rimliklar. kizil dеngiz, fors ko`rfazi hamda Xindistongacha yullarga chikishga Harakat 
qilganlar. Xozirgi vaktda Arabiston to`g`risida 19-20 asrlardan boshlab o`rganishga kirishildi hamda Janubiy 
Arabistondagi Sobi dеgan yirik davlat tarixiga oid manbalarni topishdi.