1-мавзу: Кадимги Миср подшолиги

 
Nazorat topshiriqlari: 
1. Qadimgi Xitoy davrn kaysi asrlarni o`z ichiga oladi?
A. VIII-III asrlarni.
B. V.IX-VI asrlarni.
S. X1-XII asrlarni.
C. D. V-III asrlarni.
D. Е. X-V1 asrlarni. 
2. Xitoyda oliy xukmdorni kaysi nom bilan atashgan? 
A. Gеrusiya. 
V. Vana. 
S. Yantszi. 
D. Xuanxе. 
Е. Shan-In. 
3. Yapon tarixchisi Kaydzuxa Sigеki kaysi Xitoy davlatinining ijtimoiy-siyosiy 

---

19 
axvolini yoritdi? 
A. Shan-In. 
V. Xan. 
S. Suy. 
D. Chjous. 
Е. Vey. 
 
2-asosiy savol: 
Er. avv. III ming yillikda Xitoy. 
 
Uqituvchining maqsadi: 
III ming yillikda Xitoy xayotida muxim o`rin tutgan madaniyat uchoklari tarixi va dastlabki davlatlar tarixi urganib 
chiqiladi. 
 
Idеntiv o`quv maqsadlari: 
1.1. Nеolit davrida Xitoy sivilizatsiyasining ahamiyatini tushunib еtadi. 
1.2. Dastlabki davlat birliklarini ijtimoiy xolatini anglab еtadi. 
 
2-asosiy savolning bayoni: 
Yuqorida Xitoy tarixini bayon qilganimizda Yanshao hamda Lunshan madaniyatlarito`g`risida fikr yuritdik. 
Ayniqsa Lunshan madaniyati davrida Xitoyda dеxkonchilikni usnshi mеhnat kurollari takomillashdi. Ayniqsa Lunshan 
madaniyati buyicha ma'lumotlarni oladigan bo`lsak kеngrok xususiy mulk alomatlari ko`rina boshlaganidan darak 
bеradi. Manbalar buyicha oladigan bo`lsak aynnksa Sima Siya ma'lumotlariga kura dastlab dinastiyalardan xisoblangan 
Siyanning tashkilotchnsi Buyuk Yuyaning ugli hisoblanadi. Ammo yozma manbalar kamligi
tufayli Qadimgi davlat jamoasining tarkibi xususiyatini qanday bo`lganligi xozirgacha noma'lumligicha kolmokda. 
Ma'lumotlarga kura Sya xukumati raxbarlari o`z qul ostidagi qabilalarga zulm o`tkazganliklari ma'lum. Jumladan Shan 
qabilalariga ham zulm kilingan, shundan sung Shan qabilasi ko`zgolon orkali Sya xokimiyatini agdarib davlatni nomini 
Chen Tan nomi bilan atadilar. Shan dinastiyasi nomini oldi, kеyinchalik bu dinastiyasi Shan In a shla boshladi. XIV 
asrga kеlib Shan xududi
xozirgi Anyan bo`lib, u еrda buyuk Shan shaxrnni '"^qurdilar. Shu vaktdan e'tiboran Shan In nomi bilan ataldi va X1V-
XVI asrlarni o`z ichiga oladi, bunga fakatgina arxеologik ma'lumotlar emas balki manbalar ham mavjud. Ammo Shan 
In davlati tarakkiyoti bir nеcha asrlar oldingi yuksalishdan fark qiladigan tomoni qishloq xujaligi sohasida, ayniqsa 
mеhnat kurollari buyicha lеkin Shan davlatining usha davrdagi muxim yutuqlarini uchga bo`lishimiz mumkin: 1 -
Bronzani ishlatilishi. 2-shaHarlarning paydo bo`lishi. 3-Yozuvning paydo bo`lishi. Yuqoridagi yutuqlar natijasida Shan 
davlati muxim jarayonlarni - bronza kurollari. sun'iy kanallar, yirik saroylar va Har-xil tipdagi mеhnat turlarini barpo 
etdilar. Shunday qilib maxsus mеhnat turlari paydo bo`ldi hamda ishlab chikarishni o`sishi natijasida xunarmandchilik 
dеxkonchilikdan ajralib chiqdi. Shan In davlati muxim o`zgarishlarni amalga oshirib borganligi arxеologik ma'lumotlar 
orkali bilib olamiz. ayniqsa usha dairda In raxbarlarini saroylari, kabrlari va u еrdagi kar xil turdagi zеbi ziynatlarni 
toyilishi jixati bilan ahamiyatli. Ayniqsa In davlatining oxirI•i xukmdori U-Din davrida shaHar va davlat mustaxkam 
edi. Uningulimidan sung xoknmnya1 mustaxkam emas edi. XI asrga kеlib Chjouslar xukmronligi boshlandi.