1-mavzu. Menejmentga kirish fanining maqsadi, predmeti va vazifalari. Reja

3-chizma. Real samaradorlik boshqaruv tizimining shakllanish sxemasi. 
Ushbu besh funktsional jarayonlar menejmentning boshqaruv ob’ekti bo’lib xizmat qiladi. 2-
chizmada samarali boshqaruv tizimini shakllanishi sxemasi keltirilgan. 
Har bir tashkilot tashqi muhit bilan doimiy ravishda munosabatda bo’ladi va o’zining 
faoliyatini samaradorligini oshirish uchun tashqi ta’sir ko’rsatuvchi omillarni inobatga olishi kerak. 
Boshqaruv tizimi davrining o’ziga xos usullari bor va ularni har bir tashkilot o’z faoliyatida 
inobatga olish kerak.
Tashqi muhitdagi o’zgarishlar bo’yicha tashkilotlarda ikki xil usuldagi boshqaruv tizimini 
ko’rish mumkin:
- mexanistik boshqaruv rusumi; 
- organik boshqaruv rusumi. 
Ular quyidagi tavsifiy belgilarga egadirlar: 
Boshqaruvning mexanistik rusumi: 
- konservativ, o’zgarmas struktura (tuzilma); 
- aniq belgilangan, standartlarshgan va doimiy vazifalar; 
- o’zgarishlar bilan qarshi kurashadi; 
- tashkilotdagi xukmdorlik darajaning ierarxiyasi asosida amalga oshiriladi; 
- nazorat tizimi asosan yuqoridan pastga amalga oshirishni ko’zda tutadi; 
- kommunikatsiyalar rusumi bo’yruq asosida tashkil etiladi; 
- kommunikatsiyalar mazmuni asosan farmoyish, ko’rsatma va rahbariyat tomonidan qabul 
qilingan qarorlar orqali ifodalanadi.
Boshqaruvning organik rusumi: 
- tuzilmasi o’zgaruvchan; 
- qattiq belgilanmagan vazifalar; 
- o’zgarishga tayyor; 
- xukmdorlik bilim va tajribaga tayangan holda amalga oshiriladi; 
Maqsadga 
erishish 
Faoliyatning sifati 
Tejamkorlilik 
Boshqaruv 
Boshqaruv 
qarorlari 
Xo’jalik 
strategisi 
Tashkiliy 
struktura 
Axborotli 
ta’minot 
Moddiy 
resurslar 
Boshqaruv samaradorligi 
Boshqaruv tizimining real samaradorligi 
Boshqaruvning potentsial samaradorligi 
Ishlab chiqarishning 
texnologik asosida o’zgarish 
Ishchi kuchining sifatida 
o’zgarish 
Ichki va tashqi sotsial-
iqtisodiy sharoitlar 

---

- o’z-o’zini nazorat etish va hamkasblar tomonidan nazorat yuritilishi; 
- kommunikatsiyalar turli yo’nalishdarda olib borilishi (vertikal, gorizontal, dioganal va 
boshqalar); 
- kommunikatsiya mazmunini axborot va maslaxat tashkil etadi. 
4–chizmada har bir tashkilotning bozor munosabatlariga muvofiqlashtirishning uchta bog’liq 
vazifalari keltirilgan. 
Ushbu vazifalarni samarali amalga oshirish ham menejmentning asosiy ob’ekti bo’lib 
hisoblanadi.