Bunday o‘zaro ta’sirlardan paydo bo‘lgan kuchdan samarali foydalanish uchun yo‘naltirilgan tarbiyaviy ta’sirning muvaffaqiyatli bo‘lishi etakchi o‘rinni egallaydi.12
Tarbiyaning yo’naltiruvchanligi. Mazkur g’oya maktab (ta’lim muassasalari) amaliyotining markaziy nuqtasida tarbiyaviy ishlar dasturi, tadbirlari, shakl, metod va vositalari emas, balki o’quvchi turganligini anglatishga xizmat qiladi. Tarbiya jarayonida uning shaxsiy xususiyatlari, qiziqishlari, o’ziga xos tavsifi o’z qadr-qimmatini anglash tuyg’ulari rivojlantirib borishi zarur.
Ixtiyoriylik. Tarbiyalanuvchilarning iroda erkinligisiz tarbiya g’oyalari mohiyatini qaror toptirish mumkin emas. Tarbiya jarayoni, agar u oqilona tashkil etilsa, bir vaqtning o’zida ham o’qituvchi va o’quvchi ma’naviyatining boyitilishiga xizmat qiladi. Agar tarbiyachi (o’qituvchi) o’quvchining qiziqishi, faoliyati, o’rtoqlik va fuqarolik burchini anglashi, mustaqillikka intilish tuyg’ularini ko’rib va anglay olsagina uning shaxsiga ta’sir ko’rsatishga yo’naltirilgan faoliyatda samaraga erishadi.
Jamoat yo’nalishi. Tarbiyaviy ishlar mazmunida jamoaga nisbatan ijobiy munosabatni qaror toptirish yotadi. Jamoa yordamida shaxsning har tomonlama taraqqiyoti, unda dunyoni anglash va uni to’laqonli talqin etish, insonparvarlik va hamkorlik tuyg’ularining yuzaga kelishi va rivojlanib borishi amalga oshiriladi.
Zamonaviy pedagogik jarayonda tarbiyalanuvchiga aqliy, estetik, axloqiy, jismoniy, siyosiy, iqtisodiy, mexnat hamda diniy tarbiya olish lozimligini uqtirishning o’zi ham samara beradi. Zamonaviy tarbiya mazmuni, g’oyalari yaxlit tarzda quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi.
Tarbiya maqsadining aniqligi Tarbiyaning yo’naltirilganligi
Do'stlaringiz bilan baham: |
