1-Mavzu: Qadimgi ajdodlar jismoniy madaniyati Reja

Talabalar bilimini mustahkamlash uchun savollar

1. 
   O’rta asrlarda jismoniy madaniyat va sportning rivojlanishni qanday isbotlaysiz?
   
2. 
   Risarlik tizimidagi turnirlarning maqsadi nima?
   
3. 
   Yevropa mamlakatlarida qilichbozlik va o’q otish jamiyatlarining paydo bo’lishiga sabab nima?
   
4. 
   Gumanistlar va sosial-utopistlarning jismoniy tarbiya haqidagi mulohazalari nimalardan iborat bo’lgan?
   
5. 
   Antik Olimpiya o’yinlarini qayta tiklashga o’rinishlar qachon va qaysi davlatlarda amalga oshirilgan?
   
6. 
   O’rta asrlardagi jismoniy tarbiya sport sohasida kechgan keyingi o’zgarishlarga qanday ta’sir qildi?
   
7. 
   O’rta asrlarda o’tkazilgan bayramlar va an’anaviy marosimlarda qanday yangi sport turlari, jismoniy mashqlar, o’yinlar yuzaga kelgan?
   
8. 
   O’rta asrlar jismoniy madaniyatini aks ettiruvchi qanday yangi manbaalarni (kitoblar, qo’llanmalar, almanaxlar va h.k.) bilasiz? ularning mualliflari, ijodkorlari haqida ma’lumotlar to’plang?
   
9. 
   O’rta asr madaniyatiga doir qanday asarlar, kinofilmlarni bilasiz?
   

Adabiyotlar:

1. Jismoniy tarbiya tarixi. Darslik (tarjima), T., «O’qituvchi», 1975.

2.Abdumalikov R., Eshnazarov J.E., Ajdodlar jismoniy madaniyat tarixini o’rganish masalalari, O’quv qo’llanma, T., Matbuot, 1993.
3.Eshnazarov J., Jismoniy madaniyat va sportni boshqarish. Darslik, Toshkent, “Fan va texnologiya”, 2008.
3-Mavzu: Yangi davrda jismoniy tarbiya


Reja:
1. Jon Lokk, Jon Jak Russo, Iogann Pestalotsi, Jorj Demeni va boshqalarning jismoniy tarbiyasi.
2. Gimnastika tizimlari.
3. Sport - o’yinlari tizimini paydo bo’lishi.
4. Jismoniy madaniyatda rekreasion harakatlar.
5. Havaskorlik va professional sport.
6. Birinchi jahon urushi arafasi va urush yillarida jismoniy tarbiya va sport
Yer yuzida ijtimoy-madaniy turmushning tubdan o’zgarishi o’rta asrlarga kelib bog’lanadi. Yevropa, Osiyo, Amerika, Afrika qit’alaridagi ilg’or madaniyat vakillari jismoniy tarbiyani inson xayotining uzviy omili ekanligini isbotlashga xarakat qildi. Natijada jismoniy tarbiya vositalarini oilaviy hamda maktab tarbiyasida qo’llanishga erishishdi. Erishilgan ilg’or tajribalar davlatlardan-davlatlarga, qit’alardan-qit’alarga tarqaldi, ya’ni qilichbozlik, o’q otish, kurash, aravada poyga, suzish kabi o’nlab o’yin-mashqlar xalkaro miqyosda qo’llanila boshladi. Bu jihatlar Germaniya, Fransiya, Italiya, Rossiya, Xitoy Yaponiya, AQSh va boshqa ko’p davlatlarda jismoniy tarbiyaning rivojlanishi hamda keyinchalik milliy sport turlarining yuzaga kelishiga sabab bo’ldi.
Yuqorida qayd etilganidek, jismoniy tarbiya jaxonshumul tarixiy ahamiyat kasb etadi. Shu sababdan o’tgan davrlardagi xalkaro jismoniy tarbiya tarixidan eng muhim bo’lgan sanalarni tilga olish maqsadga muvofiqdir.
XVI-XIX asrlardagi burjua inqilobi feodal tuzumining asosini buzib-yanchib tashladi va kapitalizmning g’alabasini ta’minladi. Bu davrda tabiatshunoslikka doir juda ko’p ilmiy kashfiyotlar qilindi. Moddiy dunyoning barqarorligi va g’ayri-tabiiy kuchlarning yo’qligi haqidagi fikrlarga olib keldi. Odamning aqli, irodasi va jismoniy fazilatlarining namoyon bo’lishida tarbiya natijasi ko’rina boshladi. Bu hol insonning pedagogikaga bo’lgan qiziqishi ortishiga va jismoniy tarbiyaning nazariy asoslari amalda bajarilishiga sabab bo’ldi. Jon Lokk (Angliya), Jan Jak Russo (Frasiya), Iogann Pestalossi (Shveysariya)ning pedagogik qarashlari hamda XVIII asrning oxiridagi nemis filantroplarining pedagogik tajribasi jismoniy tarbiya nazariyasi va amaliyotning taraqqiy qilishiga katta ta’sir etdi.