1 Mavzu Relelı hımoya xaqıda umumıy tushuncha Reja

11 Mavzu Rele himoyasi va avtomatika uzgichlar, o’lchov transformatorlarning aniqlik klasiga talablari
Reja;
1 O‘zgaruvchan operativ tok manbalari
2 Kondensator
O‘zgaruvchan operativ tok manbalari bo‘lib tok, kuchlanish transformatorlari va o‘z extiyoj transformatorlari xizmat qiladi.
Tok transformatorlari operativ zanjirlarni qisqa tutshuv paytida ta’minlovchi eng mustaxkam manbalardan hisoblanadi. Tok transformatorlarida himoyaning ishlash vaqtida quvvat ortadi va operativ zanjirlarin ishonchli energiya bilan ta’minlash mumkin.
Lekin tok transformatorlari shkastlanish va nonormal rejimlarda yetarli quvvatni ta’minlab bera olmaydi. Chunki bu hollarda himoya qilinayotgan uchastkalarda tokni oshishi kuzatilmaydi. Shuning uchun tok transformatorlaridan neytrali izolyasiyalangan liniyalarda 1 fazali qisqa tutshuv bo‘lganda manba sifatida foydalanib bo‘lmaydi.
Kuchlanish transformatorlari va o‘z extiyoj transformatorlari qisqa tutshuv vaqtida operativ zanjirlarini ta’minlashga mo‘ljal-lanmaganlar, chunki qisqa tutshuv paytida liniya kuchlanishi birdan pasayib ketadi va ma’lum bir hollarda nolga teng bo‘lib qoladi.
Yuqorida aytib o‘tilganlardan tashqari operativ tok manbasi sifatida oldindan zaryadlangan kondensatorlarni ishlatish mumkin.
Kondensator agar yetarli kattalikdagi va uzoq vaqtga mo‘ljallangan razryad tokiga ega bo‘lsa, u himoyalarni Shikastlanishining va nonormal holatlarining harakter va turiga bog‘liq bo‘lmagan holda energiya bilan ta’minlashi mumkin.
Kondensatorni oldindan zaryadlanishi odatda elektr liniyada nonormal kuchlanish bo‘lganda amalga oshiriladi. Podstansiyada kuchlanish yo‘qolsa himoya zanjirini va avtomatlarni zaryadlangan kondensator yordamida energiya bilan ta’minlash mumkin.
Energiya bilan ta’minlash manbasining quvvati operativ zanjirlar tomonidan, Ya`ni uzgichlarning chulg‘amlari (qo‘shish va o‘chirish) tomonidan qabul qilinayotgan quvvatdan ko‘p bo‘lishi kerak.
Tok va kuchlanish transformatorlaridan foydalanilganda quvvat taqchilligi yaqqol kuzatiladi va bu ko‘p qiyinchilikka olib keladi. chirgichni qo‘shish va uzish qisqa vaqt davom etib, bu vaqtda o‘lchov transformatorlari ishlatilishi mumkin.
3.29-rasm.Akkumulyator batareyalarining ulanish sxemalari.

Ish holatida tok transformatorlaridan ta’minlanishni ikki xil usul va chizmasidan foydalaniladi:

1. 
   operativ zanjirlarni tok transformatorlari tomonidan vositasiz ta’minlash;
   
2. 
   operativ zanjirlarni yordamchi oraliq tok transformatorlari (OTT)
   

vositasida ta’minlash.