1 Mavzu Relelı hımoya xaqıda umumıy tushuncha Reja

21 Mavzu Rele va o’lchov vositalarini bo’laklarga bo’lish, reviziya qilish, texnik xizmat ko’rsatish va kamchiliklarini bataraf etish
Reja;
1 Rele va o’lchov vositalari
2 Yuritmani ishga tushirish
Hozirgi zamon ishlab chiqarish prosesslarida texnologik mashina va mexanizmlar, agregatlar va potok liniyalarining ikki xil rejimda ishlashi va boshqarilishi ko‘zda tutiladi;
avtomatik boshqariladigan rejimda boshqarish funksiyasini texnik vositalar - rele, komanda apparatlari;
operator tomonidan boshqariladigan rejim da esa texnologik mashinalarni boshqarishni odam operator bajaradi.
Ishlab chiqarish prosesslarini avtomatik boshqarish hozirgi zamon ishlab chiqarishidagi asosiy ish rejimi hisoblanadi. Texnologik mashinalarning optimal rejimda ishlashini ta’minlash, sozlash va remont qilish operator tomonidan bajariladi. Bu rejim «sozlash rejimi» deb ataladi. Bunday ikki xil rejimda boshqariladigan elektr yuritmalarning prinsipial sxemasi 6.13-6.14 rasmlarda ko‘rsatilgan.
Agar asinxron yuritm a avtomatik rejimda ishlashi kerak boMsa, boshqarish sxemasidagi universal uzib-ulagich «UU» ning kontaktlari 3, 4 ulangan, kontaktlar 1-2 uzilgan boMadi. Shunda boshqaruvchi rele o ‘zining kontakti RBni ulasa, kontaktorning elektrom agnit chulg‘am idan tok o ‘tadi, unda hosil boMgan elektromagnit kuchi prujina PR kuchini engib, qo‘zraluvchi poMat o ‘zakni qo‘zg‘almas poMat o‘zakka tortadi va kontaktor kontaktlari K l, K2, KZ va K4 ni ulaydi. Elektr yuritma elektr tarmogMga ulanadi va ishga tushadi. Boshqaruvchi relening kontakti RB uzilganda esa kontaktorning elektromagnit chulg‘ami Kda tok bolmaydi.
Prujina kuchi qo‘zg‘aluvchi poMat o‘zak Ini tortib, kontaktlar K l, K2, KZ va K4 ni uzadi, yuritma ishdan to‘xtaydi. Bu yerda boshqaruvchi rele RB kontakti deganda texnologik mashina va mexanizmlami berilgan programmaga muvofiq boshqarish uchun xizmat qiladigan komanda apparat yoki releli signal tarqatgichlar kontaktlari ko‘zda tutiladi. Elektr yuritma operator tomonidan boshqarilsa, universal uzib-ulagich UU ning kontaktlari 1, 2 ulanib, kontaktlar 3-4 uzilgan boladi.
Yuritmani ishga tushirish uchun boshqarish postidagi yuritish knopkasi «SI» qoM bilan bosiladi. Shunda kontaktorning elektromagnit chulg‘ami К dan tok o‘tadi. Elektromagnit kuchi prujina Pr kuchini engib ko‘zgaluvchi poMat, o ‘zak va u bilan mexanik bogMangan kontaktlar K l, K2, KZ va K4 ni ulab, yuritmani ishga tushiradi. Yuritmani to‘xtatish uchun operator endi to‘xtatish knopkasi «S2» ni bosadi. Shunda elektromagnit chulg‘amidan tok oMmaydi. Prujina PR kuchi ta’sirida kontaktlar K l, K2, KZ va K4 uzilib, yuritma ishdan to‘xtaydi.