1-мавзу: Суғуртанинг моҳияти ва функциялари

Ish jarayonlar i
Faoliyat
O‘kituvchi	Talaba
1-boskich.	1.1.Ma’ruzani mavzusi, maksadi, natijasini	1.1.Eshitib yozib
Kirish (10 min.)	e’lon kiladi.	oladilar
2-boskich. Bilimlarni jonlantirish (15 min.)	2.1.Topshirikni eslatadi: mavzu ma’ruzasini texnika Insert yordamida o‘kib, B.B.B jadvalini to‘ldiradi. (1- 2-ilova) B.B.B. jadvalida belgilangan topshirik bo‘yicha “Mavzu ma’ruzasi bilan tanishib bu o‘kuv mashgulotida siz yangilikni o‘zlashtirdingiz? Tayanch iboralarini tushuntiring?”. Mavzu bo‘yicha tayanch iboralari doskaga yozdiriladi. 2.2. Mavzuni to‘lik tushunish uchun kayta sugurtalashda ko‘llaniladigan atamalar bilan tanishtiriladi. (3-ilova)	2.1.Eshitib, avvaldan berilgan topshirikni B.B.B jadvaliga joylashtiradilar Tayanch iboralari tushunchasini aytib beradilar 2.2.Tayanch iboralariga aniklik kiritib tushuntirib beradi.
3-boskich. Asosiy. (50 min.)	Talabalarni ixtiyoriy 5 guruxga bo‘ladi. Mavzudagi savol bo‘yicha xar bir guruxda ekspert tanlaydi. O‘kuv topshiriklarini tarkatadi. Baxolash mezoni aniklanadi va tanishtiriladi. (4-ilova) Guruxlarda ish boshlanganligini e’lon kiladi. Guruxlarda prezintatsiya boshlanganligi-ni e’lon kiladi. Konsultant (arbitor) rolida kantashib xar bir guruxni oxirgi chikishlarini umulashtirib ma’lumotlarini keltiradi. Guruxni o‘zaro bir birini baxolashni taklif etadi.	3.1.Bo‘lingan gurux ishlaydi O‘kuv mashguloti savollariga jamoa o‘rtasida muxokama kilinadigan o‘kuv topshirigini tayyorlaydilar 3.2.Gurux sardori gurux tomonidan tayyorlangan o‘kuv topshiriklarni takdim etadi va savollarga javob beradi. Boshka gurux a’zolari takdim etilgan ma’lumotni to‘ldiradi va baxolaydilar
4 boskich YAkuniy boskich (12 min.)	4.1.Guruxlarni bir birini baxolash natijasini e’lon kiladi. 4.2.B.B.B jadvaling uchinchi katorini to‘ldirishni so‘raydi va Blits-so‘rov o‘tkazadi. 4.3.YAkuniy natija chikiradi, talabalar dikkatini mavzuning asosiy momentlariga e’tibor berishlarini so‘raydi va mustakkil ish bajarish uchun referat mavzularini beradi.	4.1.Katnashadilar 4.2.B.B.B jadvalning uchinchi kalonkasiga keltirilgan ma’lumotlarni o‘kiydilar4.3.YOzib oladilar

1-ilova B/B/B – uchun ma’lumot
Kayta sugurta, sugurta faoliyatining aloxida tarmogi xisoblanadi. Kayta sugurtalash sugurtalovchini shunday moliyaviy yo‘kotishlardan ximoya kiladiki, agar shunday ximoya bo‘lmasa sugurtalovchi ma’lum sugurta xodisalari yuz berganda bankrot xolatiga tushishi mumkin. SHunday sugurta xodisalari yuz berishi mumkinki, bu xolatda xar kanday moliyaviy mustaxkam sugurta tashkilotining moliyaviy mablaglari bu xodisalar yuz berganda ko‘rilgan zararning yarmini xam koplashga etmay koladi.
Kayta sugurtalash tarmogining mavjudligi sugurtachining imkoniyatlarini sugurta tavakkalchiliklarini kayta taksimlash orkali yanada kengaytiradi. SH tarmokning mavjudligi tufayli xam sugurtachi xar kanday ko‘rinishdagi tavakkalchiliklarni sugurtalash imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Kayta sugurtalash – iktisodiy munosabatlarning shunday tizimiki, bu tizim orkali sugurtachi o‘zi kabul kilgan tavakkalchiliklar oldidagi javobgarlikning bir kismini kelishilgan shartlar asosida boshka sugurtachiga beradi va natijada balanslashgan sugurta shartnomalari portfeli xosil bo‘ladi, sugurta operatsiyalarining rentabelligi va moliyaviy barkarorligi ta’minlanadi.
Ma’lum sugurta tavakkalchiligini sugurta shartnomasi orkali kabul kilgan va bu javobgarlikning ma’lum kismini yoki to‘lik boshka sugurtachiga o‘tkazib bergan sugurtachi kayta sugurtalanuvchi yoki sedent deb ataladi. Uni kabul kilib oluvchi esa kayta sugurtachi deb ataladi. Javobgarlikni boshkaga o‘tkazib berish jarayonini ko‘p xollarda kayta sugurta brokeri amalga oshiradi.
O‘zbekiston Respublikasi “Sugurta faoliyati to‘grisida” gi konunda kayta sugurta brokeriga kuyidagicha ta’rif berilgan: kayta sugurta brokeri o‘z nomidan va kayta sugurta kilish shartnomasi bo‘yicha sugurta kildiruvchi tarikasida ishtirok etuvchi sugurtalovchining topshirigiga binoan kayta sugurta kilish shartnomasi tuzilishi va ijro etilishini tashkil kilish bo‘yicha faoliyat yurituvchi yuridik shaxs kayta sugurta brokeri xisoblanadi.
Kayta sugurtaga kabul kilib olingan javobgarlikning bir kismini kayta sugurtachi yana uchinchi sugurtachiga o‘tkazishi mumkin. Bunday operatsiya retrotsessiya deb ataladi, javobgarlikni uchinchi shaxsga o‘tkazgan kayta sugurtachi retrotsessioner deb ataladi.
B/B/B jadvali