1 mavzu tibbiyot deontologiyasi asoslari. Hozirgi zamon tibbiyotida yatrogeniya, evtanaziya muammolari. Muloqot turlari. Klinika faoliyati bilan tanishish. Davolash muassasalari faoliyatini tashkil etish

Yatrogen kasalliklar
Bemor bilan muloqotning deontologik prinsiplarini buzish kasallikning rivojlanishiga olib kelishi mumkin, buni yatrogen kasalliklar deb ataladi (yunon-yatros - vrach, -genesis - hosil bo‘ladi, paydo bo‘ladi). Yatrogen kasalligi (yatrogeniya) bemorning patologik ahvolidir, bu kasallik shifokor yoki boshqa tibbiy xodimning beparvoligi yoki harakatlaridan kelib chiqadi. Bemorga og‘zaki muloqotlarning kamligi, zararliligi turli xil psixogen shikastlanishlarga olib kelishi mumkin.
Ammo 300 yildan ortiq vaqt oldin «Ingliz gipokrati» Tomas Sidenhem (1624-1689) bemor uchun nafaqat bemorning ruhini jarohatlaydigan tibbiy xodimning harakati, balki boshqa mumkin bo‘lgan omillarni - tibbiy manipulatsiyalarning noto‘g‘ri oqibatlarining xavfini ta’kidladi. Shuning uchun hozirgi vaqtda yatrogenik kasallikning kelib chiqishi tibbiyot xodimlarining muayyan harakatlariga bog‘liq bo‘lgan har qanday kasallikka taalluqlidir. Yuqorida aytilgan psixogen genetik yatrogenik (yatrogeniya) bilan bir qatorda, ular quyidagicha ajralib turadilar:
yatrofarmakogen: bemorga dori ta’sirining natijasi - masalan, dori vositalarining qo‘shimcha ta’siri;
yatrogeniyani manipulyatsiya qilish: tekshiruv vaqtida bemorga salbiy ta’sir, masalan, koronar angiografiyada asoratlar;
qo‘shma yatrogeniya: bir necha omillar oqibatida;

Tibbiy maxfiylik
Bemorlarni deontologik parvarish qilish tibbiy sirlarni birgalikda saqlash zarurligiga bog‘liq. Tibbiy xodimlar chuqur shaxsiy xarakterdagi kasallik haqida ma’lumot berishga haqli emaslar. Biroq, bu talab boshqa shaxslarga xavf tug‘diradigan holatlarga taalluqli emas: venerik kasalliklar, yuqumli kasalliklar, inson immunitet tanqisligi virusi (OITV) infek
siyasi, zaharlanish va hokazolar. Bunday holatlarda sog‘likni saqlash xodimlari tegishli tashkilotlarga zudlik bilan xulosalar berishlari kerak. Yuqumli kasallik, oziq-ovqat zaharlanishi yoki pedikuloz aniqlangan hollarda epidemiologiya va sanitariya-epidemiologiya tadbirlarini o‘tkazish uchun, sanitariya-epidemiologiya stansiyasini tashxis qo‘ygandan keyin 12 kun ichida telefon orqali ma’lumot berish va shu bilan birga tugallangan favqulodda xabarnoma shaklini yuborish zarur (Form No. 058 / y).