1-modul. Fanning rivojlanish tarixi. Elektr yuritmaning mexanikasi, elektr yuritma tarkibidagi motorlarning tavsifi va elektr mexanik xususiyatlari. Maʻruza №1

Elektr yuritmaning mexanika qismi elementlari.
 Ishlab chiqarish mashinasining ijro organi, foydali ish bajarish uchun, turli tizimlardagi mexanik bo„inlar orqali 
elektr dvigateldan quvvat oladi. Bu tizimlar elektr yuritmaning mexanik qismini tashkil qilib, ularning konstruktiv 
bajarilishi turlicha bo„lishi mumkin. 
Umumiy xolda elektr yuritmaning mexanik qismi dvigatel rotori (yoki yakori), mexanik uzatuvchi qurilma va 
ijro organidan iborat bo„ladi. 
 2.1- rasm. Elektr yuritmaning mexanik qismi. 
Rotor mexanik energiya manbai yoki isteomolchisi bo„lishi mumkin. U maplum bir inersiya momentiga J
d
ga, 
biron-bir burchak tezligi 

bilan kerakli yo„nalishda aylanishi va „arakatlantiruvchi yoki to„xtatuvchi momentini M 
xosil qilish mumkin. 
Mexanik uzatuvchi qurilma mexanik qismdagi „arakatni uzatadi va o„zgartiradi. U asosan, ijro organining 
aylanma „arakatida (

io
) uzatish soni bilan 

---

i = 

 / 

io
yoki ijro organining ilgarilama „arakatida (

io
) esa keltirish radiusi 

 = 

io
 / 

 bilan xarakterlanadi. 
 Ijro organi odatda mexanik energiyani iste‟mol qiladi, bunda quvvat dvigateldan ijro organiga yo„nalgandir. 
Bapzi ijro organi mexanik energiya manbai xam bo„lishi mumkin, unda quvvat uzatish teskari yo„nalishga ega 
bo„ladi. 
Ijro organi maplum bir mexanik inersiyaga (inersiya momenti J
io
yoki massaga m
io
) ega bo„ladi va aylanma 
harakatdagi ishchi momenti M
io
yoki ilgarilama harakatdagi ishchi kuchi F
io
bilan xarakterlanadi.