1-modul. Texnologiya va uni o‘qitish

topshiriq: “Meva terish uchun kuzanak-xalta yasash” deb nomlanib, ushbu topshiriq o‘g‘il va qiz bolalarning hamkorlikdagi mehnati asosida bajariladi.

Uzun ensiz tunukadan kuzanak-xaltaning gardishini tayyorlang. Gardish “a” rasmdagidek panjarali bo‘lsin. Matodan xaltacha tiking
(rasm-8, b), uni gardish qilib, uchlari bir-biriga parchinlangan aylanaga tiking. Tikish uchun gardishning quyi chetiga bir qator teshiklar yasash kerak (rasm-8, a). Keyin bir bo‘lak tunuka truba topib, uning bir uchini bir necha qismga bo‘lib qo‘ying. Ularni trubaning qolgan qismiga nisbatan tik qilib buking va har birini teshing. Trubaning shu bukilgan tomonini gardishning yoniga qo‘yib turib, gardishda ham teshik o‘rnini belgilab oling-da, uni ham teshib, trubani unga parchinlab biriktiring (rasm-8, g). Mixparchinni tunukadan yasasa ham bo‘ladi. Trubaga to‘g‘ri yog‘och tiqib, band yasang. Meva bandini gardish panjarasidagi kuzanakka ilintirib tortsangiz, meva uzilib xaltaga tushadi, zada bo‘lmaydi.

Bu topshiriq o‘quvchilarda hamkorlikda mehnat qilish, tejamkorlik, ehtiyotkorlik, tikish, mato va tunukalar bilan ishlash ko‘nikmalarini shakllantirishga xizmat qiladi.

Mavzu yuzasidan savol va topshiriqlar:

1. 
   Boshlang`ich sinf texnologiya darslarida berilgan amaliy ish turlarini ayting.
   
2. 
   Ish turlari bo`yicha yasaladigan buyumlarni bajarishda texnika xavfsizlik qoidalari qaysila
   
3. 
   O’quvchilarni mehnatga amaliy tayyorlash usullarini izolang 4.Texnologiya darslari da qanday amaliy ish turlari bajariladi?
   

5.Texnologiya darslari da amaliy ishlar qanday tashkil qilinadi? 6.O’quvchilar tarbiyasida amaliy ish jarayonini ahamiyati?

4. 
   O`z-o`ziga xizmat ko`rsatish deganda nima nazarda tutiladi?
   
5. 
   Mehnat ish qurollari, har xil turdagi materiallar bilan tanishtirish va ulardan foydalanish qoidalarini misollar asosida izohlang.
   

2-MAVZU. TEXNOLOGIYA DARSLARIDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISH

Reja:

1. 
   Axborot kommunikatsion texnologiyalari haqida ma’lumot. 2.Texnologiya ta’limi darslarida AKTdan foydalanishning o‘ziga
   

xos xususiyatlari.
3. Amaliy mashg‘ulotlar uchun taqdimot tayyorlash texnologiyalari.


Mavzuga oid tayanch tushunchalar: axborot texnologiyasi, power point, prezintatsiya, kompyuter turlari, zamonaviy texnologiyalar.
Bugungi kunda respublikamizning ta'lim sohasida axborot texnologiyalaridan foydalanishning me'yoriy-huquqiy bazasini tubdan takomillashtirish, ilgʻor xorijiy tajribalar, ilmiy izlanishlar va zamonaviy texnologiyalarni boshlangʻich ta'lim jarayoniga integratsiya qilish, bilish faoliyatini shakllantirish orqali boshlangʻich sinf oʻquvchilarining bilim, koʻnikma va malakalarini oʻstirish ustuvor vazifa qilib belgilangan. Buni esa aynan boʻlajak boshlangʻich sinf oʻqituvchilarni, salohiyatli, metodik jihatdan kuchli qilib tarbiyalashdan boshlanadi.
Oʻzbekiston Respublikasida ta'lim sifatini yanada rivojlantirish boʻyicha Harakatlar strategiyasida “Ta'lim jarayonida natijaviylikka erishish boʻyicha oʻquvchilarning aqliy va ijodiy tafakkurini oʻstirish uchun shart-sharoitlarni tubdan yaxshilash, axborot texnologiyalaridan foydalanish imkoniyatlarini ta'minlash, pedagog va mutaxassislarning malaka darajasini yuksaltirish” kabi muhim vazifalar belgilangan. Ta'lim tizimida boʻlajak boshlangʻich sinf oʻqituvchilarini texnologiya fanini puxta oʻrgatish uchun axborot ta'lim resurslari, ijodiy
materiallar tizimini ishlab chiqish va uni amaliyotga joriy etish, fanga boʻlgan qiziqishni oʻstirish dolzarb masalalardan hisoblanadi.
Axborot texnologiyalarining boshlangʻich sinf texnologiya darslarida foydalanish va uni darslarda joriy etishda quyidagi bir qator muammolar oʻz yechimini topishi kerakligi ta'kidlanadi:

1. 
   Boshlangʻich sinf oʻquvchilarini texnologiyani oʻrgatishda oʻziga xos innovatsion texnologiya turi bu - axborot texnologiyasi ekanligi;
   

Boshlangʻich sinf texnologiya darslari jarayonida har bir innovatsion texnologiyalarning oʻz oʻrni bor. Ayniqsa, innovatsion texnologiyalarning bir turi sanalgan axborot texnologiyasi - oʻquvchilar tafakkuri, dunyoqarashi va fikrlash qobiliyatini oʻstirish uchun xizmat qiladi. Axborot texnologiyasi interfaol metodlar, didaktik oʻyinlardan farqli oʻlaroq, barcha tushuncha va mavzularni ekranda koʻrib, fikr yuritishda va amaliy uchun yaxshi samara beradi. Texnologiya darslari axborot texnologiyalari va ularning turlaridan foydalanish eng yaxshi vosita ekanligi qayd etildi.

2. 
   Boshlangʻich sinf texnologiya darslaridan axborot texnologiyalari orqali oʻtishda ehtiyoj seziladigan mavzular bazasini shakllantirish lozim; Boshlangʻich sinf texnologiya darslarida axborot texnologiyalaridan foydalanish belgilangan mavzu yuzasidan chuqur bilim olish, tasavvur, tushuncha hosil qilish uchun zamin yaratadi.
   
3. 
   Axborot texnologiyalaridan boshlangʻich sinf texnologiya darslarida foydalanish uchun uni didaktik vositalari tizimini ishlab chiqish zarur;
   
4. 
   Boshlangʻich sinf texnologiya darslari jarayonida yaxshi samara bera oladigan axborot texnologiya turlarini ajrata olish va undan foydalanishni tashkillashtirish.
   

Oʻqituvchi boshlangʻich sinf texnologiya darslarida axborot texnologiyalaridan qoʻllashda didaktik vositalardan foydalanish uchun maxsus koʻnikma va malakalarga ega boʻlishi zarur.
Boshlangʻich sinf texnologiya darslarida axborot texnologiyalaridan foydalanishga doir materiallar quyidagi muammolarni hal etishi zarur:

1. 
   Boshlangʻich sinf texnologiya darslarida axborot texnologiyalaridan foydalanishga doir materiallarni tanlash va ularni oʻqitish samaradordigini oshirishda saralangan materiallardan nazariy (ma'ruza) va amaliy mashgʻulotlarda qanday an'anaviy, noan'anaviy metodlardan hamda shakllardan foydalanishni aniqlash.
   
2. 
   Boshlangʻich sinf texnologiya darslarida axborot texnologiyalaridan foydalanishga doir tanlangan materiallar oʻquvchilarning mustaqil, ijodiy fikrlashlarini, bilish qobiliyatlarini rivojlantirishni, mantiqiy mulohaza yuritishlarini, amaliy ishlarni bajarishni hisobga olish.
   
3. 
   Boshlangʻich sinf texnologiya darslarida axborot texnologiyalaridan foydalanishga doir tanlangan materiallarni boʻlajak boshlangʻich sinf oʻqituvchilariga samarali usulda oʻqitish metodikasini ishlab chiqish.
   

Boʻlajak boshlangʻich sinf oʻqituvchilari boshlangʻich sinf texnologiya darslarida axborot texnologiyalaridan
foydalanishga doir tanlagan materiallaridan oʻquv jarayonida foydalanishi deganda quyidagi maqsadlar tushuniladi:

1. 
   Tanlangan materiallar texnologiya fanining oʻquv rejasi va fan dasturi talablariga mos kelishi, Boshlangʻich sinf oʻquvchilarining qiynalmasdan oʻzlashtirib olishlariga yordam berishi;
   
2. 
   Boshlangʻich sinf oʻquvchilarda ilmiy dunyoqarashni, amaliy ishlash ko’nikmasini o’stirish;
   
3. 
   Boshlangʻich sinf oʻquvchilarda mustaqil va ijodiy fikrlashni oʻstirish;
   
4. 
   Boshlangʻich sinf oʻquvchilarda abstrakt tafakkurni, mantiqiy mushohada yuritishni rivojlantirish;
   
5. 
   Boshlangʻich sinf oʻquvchilarni egallagan nazariy bilimini qiynalmasdan amaliyotda qoʻllay bilishi;
   
6. 
   Boshlangʻich sinf texnologiya darslarida axborot texnologiyalaridan foydalanishga doir tanlangan materiallardan oʻquv jarayonida foydalanish maqsadli va rejali asosda boʻlishi, zaruriy pedagogik vaziyatni aniqlangan holda tanlanishi.
   

Boshlangʻich sinf texnologiya darslarida axborot texnologiyalaridan foydalanishga doir tanlangan materiallarga quyidagi didaktik talablarni qoʻyish mumkin:

1. 
   Tanlangan materiallarning mazmuni didaktik va metodik talablarga javob berishi kerak.
   
2. 
   Tanlangan materiallar mazmuni sodda, qisqa va tugallangan matnda ifodalangan boʻlishi zarur.
   
3. 
   Tanlangan materiallar mazmuni va ulardagi faktlar haqiqiy boʻlishi lozim.
   
4. 
   Tanlangan materiallar va sinov savollari aniq hamda tushunarli boʻlishi darkor.
   

Axborot texnologiyasi shaxsga yoʻnaltirilgan texnologiya boʻlib, oʻquvchilarning intellektual va emotsional-motivatsion rivojlanishi, bilim va kasbiy malakalar shakllanishi, taʼlim jarayoniga qadriyat sifatida yondashish munosabatini taʼminlash, faollikni oshirish, oʻz- oʻzini anglash va mustaqilligini shakllantirish yotadi.
Hozirgi vaqtda taʼlimda quyidagi asosiy axborot texnologiyalardan keng foydalanilmoqda va oʻrganilmoqda: