1 mundarija

Tadqiqotning obyekti va predmeti. Mustaqil izlanishlar, internet manbalari, turizmga doir me’yoriy hujjatlar, o`quv va uslubiy qo`llanmalardan


¹ Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2016 йил 2 декабрдаги “Ўзбекистон Республикасининг туризм соҳасини жадал ривожлантиришни таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони / Lex.uz.
to`plangan 700 dan ziyod turistik terminlar dissertatsiyaning obyekti va predmeti hisobanadi.
Tadqiqotning maqsadi va vazifalari. O`zbek tilidagi turizm terminologiyasining lisoniy shakllanishi va leksik-semantik xususiyatlarini tadqiq etish dissertatsiyaning asosiy maqsadidir.
Ishning mazmun-mohiyati va maqsadidan kelib chiqib, tadqiqot oldigaquyidagi vazifalar qo`yildi:

1. 
   Turistik terminologiya shakllanishining lisoniy va nolisoniy omillarini aniqlash.
   
2. 
   O`zbek tilidagi turizm terminlarining leksik-semantik tasnifini berish.
   
3. 
   Turizm terminlarining tarixiy-etimologik manbalarini izohlash.
   
4. 
   To`plangan terminlarni leksikografik tahlilini berish.
   

Tadqiqotning ilmiy yangiligi.

1. 
   Turistik terminlar ta’riflangan va uning semantik chegarasi belgilangan.
   
2. 
   O`zbek tilida turizm terminologiyasi shakllanishining nolisoniy va lisoniy omillari izohlangan.
   
3. 
   O`zbek tili turistik terminlarining tarixiy-etimologik manbalari aniqlangan.
   
4. 
   O`zbek tili turistik terminlari to`plangan, tartibga solingan va leksik- semantik xususiyatlari yoritilgan.
   

Muammoning o`rganilganlik darajasi. Jahon tilshunosligida turizm terminologiyasiga doir ko`plab leksikografik ishlar bajarilgan, jumladan, ensiklopedik ¹ va filologik lug`atlar ² tuzilgan.





¹Encyclopedia of Leisure and Outdoor Recreation, J. Jenkins and J. Pigram, eds. Routledge 2003. The Encyclopedia of Ecotourism, D. Weaver ed. CABI, 2001. International Encyclopedia of Hospitality Management, A. Pizam, ed. Elsevier, 2005. Encyclopedia of Tourism, J. Jafari, ed. Routledge, 2000. Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology, A. Barnard and J. Spencer, eds. Routledge, 1996.
²Dictionary of Travel, Tourism and Hospitality, S. Medik, ed. Butterworth, 2003. A Dictionary of Travel and Tourism Terminology, A. Beaver. CABI, 2005. Dictionary of Concepts in Recreation and Leisure Studies, S. Smith, ed. Greenwood Press, 1990. Dictionary of Travel, Tourism and Hospitality Terms, R. Harris and J. Howard. Hospitality Press, 1996. The Tourism Society's Dictionary for Tourism Industry, V. R. Collins, ed. CABI, 2008. The Travel Dictionary, C. Deruaes, ed. Solitaire Publishing 1989. The Traveler's World: A Dictionary of Industry and Destination Literacy, N. Starr and S. Norwood. Prenctice Hall,1996.
Rus tilshunosligida E.T.Belan¹, V.L.Vinogradova²lar tomonidan rus va ingliz tillari materiallari asosida turistik terminologik sistemani shakllantirish, rus va ingliz tili turizm terminologiyasi sinxron va diaxron aspektda tadqiq etilgan. Shuningdek, turizm terminologiyasiga bo`yicha ayrim ilmiy kuzatishlar olib borilgan. <sup>3</sup> Turizm sohasi bo`yicha Mirzayev Murotjon va Aliyeva Mahbubalar hammuallifligida yaratilgan “Turizm asoslari” darsligida atamalar lug`ati keltirilgan bo`lib, unda 20 ta turistik terminning izohi berilgan.
Turizmga oid ayrim terminlarning izohi “O`zbek tilining izohli lug`ati” da, sohaga doir o`quv qo`llanmalarida, “Turizm to`g`risida”gi Qonunning 3-moddasida berilgan bo`lsa-da, o`zbek tilidagi turistik terminlar bugungi kunga qadar to`liq to`planmagan.
O`zbek tursitik terminlarining lisoniy takomili va leksik-semnatik tadqiqi bo`yicha mazkur ish dastlabki tadqiqotlardan biri hisoblanadi.