1. Pulning mohiyati va vazifasi Pul muomala vositasi sifatida Pul qiymat o'lchovi sifatida

Numizmatikaning paydo bo’lishi
Mazkur turdagi kolleksionerlik faqatgina 19 asrdagina ommaviy tus oldi. Xozir ko‘pchilik odamlarga bu nafaqat xobbi, balkim foydali biznes xamdir. Noyob tangalar turli auksionlarda g‘oyatda qimmatbaxo narxlarda sotiladi.


XULOSA

Xulosa qilib shuni aytishimiz keraki pul qiymati har doim qimmatbaho metall narxi bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan, chunki oltin va kumush narxi doimo oshib boradi deb hisoblangan. Biroq Amerika kashf qilingandan so‘ng Yevropaga arzon kumush oqib kela boshladi va bu holat kumush pul qiymatini qadrsizlantirib yubordi. Shuningdek pul infilyasiya davrida, Davlat o‘z xarajatlarini qoplash uchun hech narsa bilan (oltin) ta’minlanmagan pul bosib chiqarishni yoki asossiz kreditlar berganda qadrsizlanadi. Ma’lumki, pul tovar ishlab chiqarish va ayirboshlashning uzoq vaqt rivojlanishi natijasida vujudga keldi. R.Kruzo ta’kidlaganidek, faqat tovar ishlab chiqarish bor joyda pul kerak, yakka odamga pulni keragi yo’q. Pulni tovar ayirboshlashni o’zi yaratdi.Birinchi yirik mehnat taqsimoti, ya’ni chorvachilikdan dehqonchilikni ajralib chiqishi va shu munosabat bilan tovar xo’jaligining rivojlanishi tufayli maxsulot qiymatining ifodasi bo’lmish pulni keltirib chiqardi. Ishlab chiqarishning rivojlanishi, tovar turlarining ko’payishi almashuv jarayonining yanada rivojlanishini taqozo qildi. Almashuv jarayonida tovar egalari o’zaro muloqotda bo’lib, tovarning egasi o’z maxsulotini (mulkini) baholagan. Shu baholash jarayoni biror o’lchov birligi bo’lishini taqozo qilgan.

Pul nazariyalari
Reja:
1.Pul nazariyasining mohiyati.
2.Pulning metallik nazariyasi.
3.Pulning nominallik nazariyasi.
4.Pulning miqdoriy nazariyasi.

Pul nazariyasining mohiyati

Pul nazariyasining olamshumul ilmiy ahamiyati shundaki, u barcha iqtisodiy fanlaming asosi hisoblanadi. Haqiqatda ham birorta iqtisodiy adabiyot mavjud emaski, agar pul yoki u bilan bogliq munosabatlami o'zida aks ettirmagan. Pulning nazariy tabiati bir nechta bolib, qator
konsepsiyalarda uning mayjudligini tabiiy asoslari va amal qilishining sabablari keltiriladi. Shartli ravishda buni “tovarli” va “tovarsiz” konsepsiyalarga ajratish mumkin. Tovarli konsepsiyada pulning qimmatliligini aniqlashda asosiy e’tibor real foydali hisoblangan ichki qiymatiga qaratiladi. Bu borada juda keng tarqalgan pulning metallilik nazariyasi e’tiborga olinadi. Pulning tovarsiz konsepsiyasida uning tovami sotib olish huquqini beruvchi qiymati, simvoli, ieroglifi, umumiy ko'rinishi kabi belgilariga e’tibor qaratiladi .
Albatta, pul nazariyasining ko‘p qirraliligi va uning iqtisodiy kategoriya sifatida amal qilishi juda ko‘p iqtisodchi olimlar, mutaxassislar, ekspertlar tomonidan e’tirof etilgan. E’tiborli jihati shundaki, iqtisodchi olimlar, ekspertlar va mutaxassislaming pul nazariyasi va uning iqtisodiy kategoriya sifatida amal qilishi haqidagi qarashlari, talimotlari va g'oyalari juda ko‘p hollarda birbiridan farq qiladi. Buning asosiy sabablaridan biri, bizning nazarimizda, iqtisodiy nazariyachi olimlar, mutaxassislar va ekspertlaming pul nazariyasi haqidagi asarlarining turli vaqtda, turlicha ishlab chiqarish sharoitida va turli hududlarda yaratilganligidir.
Jamiyatda mehnat taqsimotining mavjudligi, kishilarni
bir-biriga boglab turadi, ular o'rtasida mahsulotlar va
resurslar almashinuvini ta’minlaydigan mexanizmga amal
qilishini talab etadi. Ushbu mexanizm bozor bolib, bozor
kishilar faoliyatini tartibga soladi va ulaming manfaatlarini
bir-biriga mos kelishini ta’minlaydi. Kishilar faoliyatini harakatga keltiruvchi, ular o'rtasidagi ayirboshlashni
ta’minlovchi va ulaming manfaatlarini tartibga soluvchi
vosita sifatida pul maydonga chiqadi. Malumki, jamiyatda ayirboshlash munosabatlarining dastlabki davrlarida kishilar barterdan juda keng ravishda foydalangan, keyinchalik ular barter, ya’ni tovarni-tovarga almashtirish jarayoni malum qiyinchilik va qo'shimcha vaqtni talab etishi natijasida, bozor
ishtirokchilari pulni kashf etdilar.
Pul - barcha tovarlaming umumiy ekvivalenti sifatida
maydonga chiqadigan “maxsus tovar” bolib, uning yordamida barcha tovarlar qiymati olchanadi. Pulning
jamiyatda amal qilishi va uning evolyutsiyasi bilan bogliq
masalalar iqtisodiy adabiyotlarda pul nazariyasi sifatida
talqin etiladi.

• 
  Knapp pulning nominallilik nazariyasini rivojlantirar ekan quyidagi xulosaga keldi.
  
• 
  Pulni davlat yaratadi;
  
• 
  Pulning asosiy funksiyasi bu to`lov vositasi funksiyasidir;
  
• 
  Davlat pulga xarid qobilyatini beradi;
  
• 
  Pulning xarid qobilyati davlatning qonun hujjatlari bilan belgilanadi;
  

Keyns pulning nominallilik nazariyasi tarafdori u aytadiki qog`oz pullarning oltin tangalarni muomaladan siqib chiqarishi Knappning buyuk g`alabasidir.