1. Risk va daromadlilik

24-variant

1. Korporatsiyalarni moliyalashtirish manbalari.

Iqtisodiyotni rivojiantirishda iuvestitsiyalar yetakchi rol o'ynaydi, chunki iuvestitsiya orqalikorxonalarning kapital jamg'arilishiga, natijada mamlakatning ishlab chiqarish iulkoniyatlarini kengaytirish va iqtisodiy o'sishga erishiladi. Investitsiyalar iqtisodiy sifatida qator funksiya va vazifalami bajaradi-ki, ularsiz har qanday mamlakat iqtisodiyoti bir maromda rivoj1ana oJrnaydi. Investitsiyalar makrodarajada quyidagilarni ta' minlaydi: 27 - takror ishlab chlqarishni kengaytirish siyosatini amalga oshirish; lY-lexnu:a taraqqiyotini jadallashtirish, milliy mahsulotlaming raqobatbardoshligini ta'minJash, uning sifati va hajminini oshirish; - ijtimoiy sohalami (sog'liqni saqIash, ta'lim va boshq.) rivojlantirish; - aholi farovonligini ta'minlashda muhim bo'lgan uy-joy qurilishi, ichimlik suvi, elektr energiya bilan ta'minJash muammolarini hal etish; - atrof-muhit va ekologiyaning illoslanishining oldini olish; - umumjamiyat ishlab tarkibiy jihatdan qayta qurish va barcha iqtisodiyot tarmoqlarini bir maromda rivojlantirish; iqtisodiyotning real va yetakchi tannoqlarini rivojlantirish; hududlarning iqtisodiy salohiyatini oshirish va ixtisoslashuvini mustahkamlash; - investitsiyalar importi va eksporti orqali milliy iqtisodiyotning xalqaro integratsiyasini kuchaytirish; sanoal uchun zarur xomashyo bazasini yaratish; 4>H">L.LJ ..... muammosini yumshatish yoki ma'lum hal etish; harbiy sanoat majmuyini mustahkamlash; - davlatning mudofaa imkoniyatlarini ta'minlash; - boshqa qator muammolami hal etish. O'zbekiston Respublikasi uchun investitsiyalar, birinchi navbatda, iqtisodiyotni yanada barqarodashtirish uchun zarurdir. Real investitsiyalami (bino va inshootlar va zamonaviy mashlna va asbob-uskunalar sotib olish) jalb iqtisodiyotning ishlab salohiyatini Ishlab chlqarishga zamonaviy texnologjyalarni olib kelishga yo'naltirilgan investitsiyalaI qattiq raqobat sharoitlarida 'omon qolishga lashadi

2. Aksiyadorlik jamiyatlarining qarz kapitali tarkibi va uni baholash

Aksiyadorlik jamiyatlarini tuzish, ularning faoliyati va ularni tugatish, aksiyadorlarning huquqlarini himoya qilish bilan bog‘liq munosabatlar ushbu Qonun hamda O‘zbekiston Respublikasining boshqa qonunlari bilan tartibga solinadi.
Qishloq xo‘jaligi, bank, investitsiya va sug‘urta faoliyati sohalarida, shuningdek davlat korxonalarini xususiylashtirish chog‘ida aksiyadorlik jamiyatlari tuzish va ular huquqiy holatining o‘ziga xos xususiyatlari qonun hujjatlari bilan belgilanadi.
Qo‘shimcha ma’lumot uchun qarang: O‘zbekiston Respublikasi Yer kodeksi 49-moddasining uchinchi qismi, O‘zbekiston Respublikasining “Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to‘g‘risida”gi, “Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida”gi, “Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi, “Investitsiya faoliyati to‘g‘risida”gi, “Qishloq xo‘jaligi kooperativi (shirkat xo‘jaligi) to‘g‘risida”gi qonunlari. Shuningdek qarang: O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1998-yil 4-martdagi PF-1939-sonli “Fond bozorini yanada rivojlantirish hamda davlat mulki negizida tashkil etilgan aksiyadorlik jamiyatlarini qo‘llab-quvvatlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmoni, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1994-yil 8-iyundagi 285-sonli qarori bilan tasdiqlangan “Davlat korxonalarini qayta o‘zgartirish natijasida tashkil etilgan ochiq turdagi aksionerlik jamiyatlarining aksiyalarini ro‘yxatdan o‘tkazish va muomalaga chiqarish tartibi to‘g‘risida”gi nizom, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2006-yil 21-iyuldagi 145-son qarori bilan tasdiqlangan Davlat mulki bo‘lgan obyektlarni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish tartibi to‘g‘risida nizom va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998-yil 25-sentabrdagi 410-sonli “Investitsiya va xususiylashtirish investitsiya fondlari faoliyatini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” qarori.
Ustav fondi jamiyatning aksiyadorlarga nisbatan majburiyatlarini tasdiqlovchi muayyan miqdordagi aksiyalarga taqsimlangan xo‘jalik yurituvchi subyekt aksiyadorlik jamiyati deb hisoblanadi.
Jamiyat qonun hujjatlarida taqiqlanmagan faoliyatning har qanday turlarini amalga oshirish chog‘ida huquqlarga ega bo‘ladi va majburiyatlarni o‘z zimmasiga oladi.
Jamiyat yuridik shaxs hisoblanadi va o‘zining mustaqil balansida hisobga olinadigan alohida mol-mulkiga ega bo‘ladi, o‘z nomidan mulkiy va shaxsiy nomulkiy huquqlarni olishi hamda amalga oshirishi, zimmasiga majburiyatlar olishi, sudda da’vogar va javobgar bo‘lishi mumkin.
Jamiyat davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan paytdan boshlab yuridik shaxs huquqlarini qo‘lga kiritadi. Jamiyat, agar uning ustavida boshqacha qoida belgilanmagan bo‘lsa, cheklanmagan muddatga tuziladi.
Jamiyat belgilangan tartibda O‘zbekiston Respublikasi hududi va undan tashqarida bankda hisobvaraqlar ochishga haqlidir.
Jamiyat o'z majburiyatlari yuzasidan o'ziga tegishli barcha mol-mulki bilan javobgar bo'ladi.
Aksiyadorlar jamiyatning majburiyatlari yuzasidan javobgar bo'lmaydilar va uning faoliyati bilan bog'liq ziyonlarni o'zlariga tegishli aksiyalar qiymati doirasida to'laydilar.
Aksiyadorlar haqining hammasini to'lamagan aksiyadorlar jamiyat majburiyatlari yuzasidan o'zlariga tegishli aksiyalar qiymatining to'lanmagan qismi doirasida solidar javobgar bo'ladilar.
Jamiyat o'z aksiyadorlarining majburiyatlari yuzasidan javobgar bo'lmaydi.
Agar jamiyatning nochorligi (bankrotligi) jamiyat uchun majburiy ko'rsatmalarni berish huquqiga ega bo'lgan aksiyador sifatidagi shaxsning g'ayriqonuniy xatti-harakatlari tufayli vujudga keltirilgan bo'lsa, mazkur aksiyador zimmasiga jamiyatning mol-mulki yetarli bo'lmagan taqdirda uning majburiyatlari bo'yicha subsidiar javobgarlik yuklatilishi mumkin.
Aksiyadorlik jamiyatining ustavida tegishli huquq nazarda tutilgan taqdirdagina, aksiyador majburiy ko'rsatma berish huquqiga ega bo'ladi.
Jamiyat uchun majburiy ko'rsatmalar berish huquqiga ega bo'lgan aksiyador jamiyatning muayyan harakatni amalga oshirishi oqibatida nochor (bankrot) bo'lib qolishini oldindan bilib, o'z huquqidan uning ana shunday harakatni amalga oshirishini ko'zlab foydalangan holdagina jamiyatning nochorligi (bankrotligi) aksiyadorning harakatlari tufayli vujudga keltirilgan deb hisoblanadi.
Davlat va uning organlari jamiyat o'z zimmasiga olgan majburiyatlar yuzasidan javobgar bo'lmaydilar, xuddi shuningdek, jamiyat ham davlat va uning organlari olgan majburiyatlar yuzasidan javobgar bo'lmaydi.
Qatnashchilari o'zlariga tegishli aksiyalarini o'zga aksiyadorlarning roziligisiz boshqa shaxslarga berishi mumkin bo'lgan aksiyadorlik jamiyati ochiq aksiyadorlik jamiyati deb hisoblanadi.
Ochiq aksiyadorlik jamiyati o'zi chiqarayotgan aksiyalarga ochiq obuna o'tkazishga va qonun hujjatlarining talablarini hisobga olgan holda ularni erkin sotishga haqlidir.
Ochiq aksiyadorlik jamiyati o'zi chiqarayotgan aksiyalarga yopiq obuna o'tkazishga haqli, jamiyat ustavida va qonun hujjatlarida yopiq obunani o'tkazish imkoniyati cheklab qo'yilgan hollar bundan mustasno.
Ochiq aksiyadorlik jamiyati aksiyadorlarining soni chegaralanmaydi.
3. Korporativ tuzilmalarning alohida xususiyatlari.
Zamonaviy iqtisodchilar Rossiya iqtisodiyotini monopollashtirishning yuqori darajasiga, ichki bozorda faoliyat yurituvchi bir qator korporativ birlashmalarning birlashishi va mustahkamlanishini ko'rsatadigan tendentsiyalarga e'tibor berishadi. Iqtisodiy nuqtai nazardan bu jarayonlarni turlicha baholash mumkin. Shu bilan birga, shuni ta'kidlash kerakki, kapitalning kontsentratsiyasi va murakkab tuzilishga ega korporativ birlashmalarning shakllanishi. umumiy xususiyat barcha sanoati rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotiga xosdir. Bu borada Rossiya ham bundan mustasno emas. Yuridik nuqtai nazardan, murakkab korporativ tuzilmaga ega bo'lgan birlashmalar bitta yuridik shaxs tarkibida tuzilishi yoki tashqi tomondan harakat qilishi mumkin. butun guruh tegishli yuridik shaxslar. Jumladan, yuridik shaxs filiallar va vakolatxonalar (alohida bo'linmalar) tashkil etish orqali o'zining mulkiy bazasini ko'paytirish va murakkab ichki tashkiliy tuzilmani yaratishga qodir. Bundan tashqari, ikkinchisi, tabiiyki, fuqarolik yuridik shaxsiga ega bo'lmagan holda, fuqarolik muomalasida o'z nomidan harakat qila olmaydi. Korporativ assotsiatsiyani rivojlantirishning yana bir yo'li - uning shakllanishi xolding kompaniyasi o'zaro bog'liq bo'lgan yuridik shaxslar guruhini (guruhlarini) birlashtirish. Bunday holda, murakkab korporativ birlashma (butun holda) Rossiya Federatsiyasining amaldagi fuqarolik qonunchiligiga muvofiq yuridik shaxs sifatida tan olinmaydi, ammo uning alohida qismlari ( yuridik shaxslar) fuqarolik muomalasida mustaqil harakat qilish imkoniyatini rasman olish. Umumiy huquqiy nuqtai nazardan, "murakkab tuzilishga ega korporativ birlashma" tushunchasi, bizning fikrimizcha, ikkalasiga ham tegishli. belgilangan shakllar korporatsiya tuzilmasini huquqiy jihatdan mustahkamlash.
Murakkab tuzilishga ega bo'lgan korporativ birlashmalarni soliqqa tortishning xususiyatlari konstitutsiyaviy va huquqiy asosga ega bo'lgan soliq federalizmi printsipi bilan bog'liq. O'z navbatida, Rossiya soliq qonunchiligida federalizm tamoyilining ahamiyati bevosita bog'liq davlat tuzilishi, soliq sohasida Rossiya Federatsiyasining ta'sis sub'ektlarining milliy manfaatlari va manfaatlari muvozanatini ta'minlash zarurati bilan. Rossiya Konstitutsiyasida ifodalangan federalizm tamoyilini tavsiflovchi quyidagi muhim qoidalar ajratilgan: Rossiyaning davlat suvereniteti, tizimning birligi. davlat hokimiyati, Rossiya Federatsiyasi sub'ektlarining tengligi, konstitutsiyaviy va huquqiy tizimning birligi, Rossiya Federatsiyasining davlat hokimiyati organlari va Rossiya Federatsiyasi sub'ektlarining davlat hokimiyati organlari o'rtasidagi yurisdiktsiya sub'ektlari va vakolatlarini chegaralash, mustaqillik. mahalliy o'zini o'zi boshqarish organlari. San'atning 1-bandini hisobga olgan holda. 8-moddaning 1-bandi. 74-bet, “h” m. 71, sub. "va" San'atning 1-bandi. 72-moddaning 3-bandi. 75-moddaning 2-bandi. 76-moddaning 1-bandi. Rossiya Federatsiyasi Konstitutsiyasining 132-moddasi va Rossiya Federatsiyasi Konstitutsiyaviy sudining amaliyotida soliq federalizmi tamoyilidan kelib chiqadigan nisbatan mustaqil talablarni ajratib ko'rsatish mumkin: 1) yagona iqtisodiy makonni buzadigan soliqlar va yig'imlarni belgilashga yo'l qo'yilmasligi. rossiya Federatsiyasi; 2) soliqlar va yig'imlar to'g'risidagi federal qonun hujjatlarining mintaqaviy va mahalliy qonunlarga nisbatan ustuvorligi; 3) soliqlar va yig'imlarni belgilashda federal, mintaqaviy va mahalliy manfaatlarni muvofiqlashtirish; 4) Rossiya Federatsiyasining turli ta'sis sub'ektlarining (munitsipalitetlarning) soliq yurisdiktsiyalarining adolatli chegaralanishi.

Amaldagi soliq qonunchiligi xolding kompaniyalariga nisbatan soliqqa tortishning ayrim xususiyatlarini ham nazarda tutadi. Xolding kompaniyalarini yaratish, shubhasiz, eng keng tarqalgan shakllaridan biridir vertikal integratsiya turli korporativ birlashmalar (yuridik shaxslar). Shu bilan birga, tan olish kerakki, qonun hujjatlarida xolding birlashmalarining huquqiy holatini tizimli tartibga solish nazarda tutilmagan. Loyihani ishlab chiqish federal qonun"Xoldinglar haqida" muvaffaqiyatga erishmadi<*>. Asosiy normativ hujjat korporativ munosabatlarni tartibga solish uchun asoslar yaratish, - Fuqarolik kodeksi RF xoldinglar muammosiga jimgina o'tadi. Biroq, Rossiya qonunchiligi ularning huquqiy holatini tartibga soluvchi bir qator hujjatlarni o'z ichiga oladi. Misol tariqasida “Davlat korxonalarini aksiyadorlik jamiyatlariga aylantirish jarayonida tashkil etilgan xolding kompaniyalari to‘g‘risida”gi vaqtinchalik nizomni nomlashimiz mumkin.<**>. Ushbu Nizomning 1.1-bandiga muvofiq, xolding kompaniyasi tashkiliy-huquqiy shaklidan qat'i nazar, aktivlari boshqa korxonalarning nazorat paketlarini o'z ichiga olgan korxona deb tan olinad