1-Tajriba ishi. Kompyuter tarmoqlarida qo’llaniladigan kabellar va ularning xillari

Liniya kabellari to’g’ridan-to’g’ri tuproqqa, qabel telefon kanalizatsiyalarigayotqizishga va bino devorlariga osib qo’yishga mo’ljallangan. Bu kabellarda 48 tagacha nur uzatish tolalari bo’ladi.

Stantsiya kabellari stantsiya binolarida yotkiziladi. Ular liniya kabellarini stantsiya qurilmalari bilan bog’lashga xizmat kiladi.

Maxsus kabellar suv xavzalari (daryo, ko’l, dengiz va okeanlar)da yotqizishga mo’ljallangan bo’ladi. Bular bir yoki ikki qatlamli zirx(bronya) qatlamlarga ega bo’ladi.
Xozirgi paytda O’zbekiston Respublikasi transport tarmog’ining xar xil miqyosida tarmoq texnologiyasining sinxron raqamli ierarxiyasi (SDH) ishlatilgan. Transport moduli o’zining miqyosi bo’yicha raqamli axborotni uzatish tezligi va tashkil etiladigan kanallari bo’yicha ajratiladi. Ular 4 bosqichdan iborat.
2.2-jadval

SDH transport moduli darajasi	Transport moduli	Uzatish tezligi, Mbit/s	Telefon kanallar soni
SDH birinchi darajasi	STM - 1	155,52	1890
SDH ikkinchi darajasi	STM - 4	622,08	7560
SDH uchinchi darajasi	STM - 16	2488,32	30240
SDH to’rtinchi arajasi	STM - 64	9953,28	120960

Misol tariqasida SIEMENS firmasining ADF(ZN) 2Y (SR) 2Y 3x6 E9/125 0,36 F3.5 + 0,22 H 18 LG turdagi kabel tuzilishi keltirilgan. Kabel markasining o’qilishi quyidagicha:
A- chiziqli kabel;
D – ko’p tolali modul to’latilgan;
F – kabel o’zagi gidrofob to’ldirgichi bilan;
(ZN) 2Y – polietilen qoplama, tashqi;
SR – gofrlangan po’lat qobiq;
2Y – ichki polietilen qoplama;
3 – modullar soni;
6 – moduldagi tolalar soni;
E – bir jinsli tola shisha/shisha;
9 – modli maydon diametri (1 jinsli maydon diametri);
125 – tola qoplamining diametri, mkm;
0.36 – tolaning so’nish koeffitsienti, dB/km;
F – to’lqin uzunligi 1,3 mkm;
3,5 – dispersiya miqdori;
0,22 – tolaning so’nish koeffitsienti, dB/km
H – to’lqin uzunligi 1,2 mkm;
18 – impuls kengayishi (dispersiya xisobiga);
LG - qatlam o’ramli kabel o’zagi.