1. Tema: Internet tarmag’I haqqainda tu’sinik. Internet sistemasinda islew. Oqıw shınıǵıwınıń texnologiyalıq modeli
internetten paydalaniw omk
- Bu sahifa navigatsiya:
- 12.Tema: Internette informaciyalardı qıdırıw Reje: 1.Internette informaciya izlew tusinigi 2.Internette informaciyalardi qidiriwdi a’melge asiriw
| 3 – basqısh
Juwmaqlawshı (10 min) |
Sabaq juwmaǵı: 1. Aktiv qatnasqan oqıwshılardı bahalayman hám xoshametleymen. Úyge tapsırmanıń beriliwi: 2. Kelesi sabaqqa tapsırma hám onı orınlaw ushın kórsetpeler beremen. |
|
Bahaları menen tanıstıraman. Tapsırmanı jazıp aladı. |
1-qosımsha: bahalaw kreteriyası. (Úyge tapsırma boyınsha)
2-qosımsha: ózbetinshe islew ushın ádebiyatlar.
3-qosımsha: bahalaw kreteriyası. (Taza tema boyınsha)
4-qosımsha: intellectual hújim.
5-qosımsha: slaydlar (ppt) (pptx)
6-qosımsha: bekkemlew ushın sorawlar.
7-qosımsha: kishi toparlar menen tanısıw.
8-qosımsha: kishi toparlarǵa tapsırmalar beriw.
9-qosımsha: úyge tapsırma.
12.Tema: Internette informaciyalardı qıdırıw
Reje:
1.Internette informaciya izlew tusinigi
2.Internette informaciyalardi qidiriwdi a’melge asiriw
Informaciya turmısımızdıńda zárúrli áhmiyetke iye eken, onı Internetten kerekli waqıtta, zárúr muǵdarda, qısqa waqıt ishinde alıp turıwımız kerek boladı. Lekin, Internetten informaciyanı qısqa waqıt ishinde alıw mashqalası da bar. Bul sabaqta sol mashqalanı sheshiw usıllarınan birin kórip shıǵamız.
Qıdırıw túsinigi. Internet tarmaǵındaǵı qıdırıw túsinigi sonı ańlatadıki, bunda hár bir paydalanıwshı ózine kerekli bolǵan qandayda bir maǵlıwmat yamasa materialdı arnawlı qıdırıw sistemaları arqalı tabıw múmkinshiligine iye boladı.
Internet - sheksiz informaciya túbi joq teńizi. Informaciyalar Internette millionlap Web-betlerde saqlanadı. Bizge kerekli informaciya saqlanatuǵın Web-betti tabıw ushın onıń Internet degi adresin biliw zárúr. Biraq internet saat sayin jańa informaciyalar menen boyib baradı. Sonıń menen birge, birpara (gónergen) informaciyalar Internet tarmaǵından shıǵarıp taslanadı. Internet degi kóp paydalaniletuǵın Web-betler adresleri arnawlı málimlemelerde baspadan shıǵarıp turıladı. Lekin olardan tolıq informaciya alıp bolmaydı. Sebebi Internet degi barlıq Web-betler adreslerin baspadan shıǵarıw ushın kútá úlken kólemli kitap kerek boladı. Bul kitap baspadan shıǵarıp tamamlanılmasidan Internet degi bir qansha adresler ózgeriwi anıq. Bul mashqala arnawlı Qıdırıw sistemaları jaratılıwı menen ańsatǵana sheshildi.
Internet tarmaǵı paydalanıwshıları qıdırıwdı Internet ortalıǵında jaylasqan veb-saytlar, olardıń adresi hám ishki maǵlıwmatları boyınsha aparıwı múmkin. Bul bolsa paydalanıwshına kerekli bolǵan informaciyanı nátiyjeli qıdırıw hám tez tabıw múmkinshiligin beredi.
Informaciyalardı qıdırıw. Internet tarmaǵı sonday bir ortalıqki ol ózinde túrli kórinistegi hám túrli tiller degi kóplegen informaciyalardı jıynaǵan. Bunda bul informaciyalar ishinen kerekli bolǵan maǵlıwmatlardı izlep tabıw mashqalası payda boladı. Internet tarmaǵında hár bir paydalanıwshı informaciyanı qıdırıw ushın ózbek, orıs, ingliz yamasa basqa tiller degi bir yamasa bir neshe sózden shólkemlesken sorawlardan paydalanadı. Yaǵnıy maǵlıwmatlardı onıń bası yamasa onıń quramında qatnasqan sózler hám gápler boyınsha izlep tabıw múmkin. Bunda paydalauvchi tárepinen Internet qıdırıw sisteması qıdırıw maydanına kerekli maǵlıwmatqa tiyisli sóz yamasa gáp kiritiledi hám qıdırıw sisteması iske túsiriledi. Sonnan keyin qıdırıw sisteması paydalanıwshına ózi tárepinen kiritilgen sóz yamasa gápke uyqas keliwshi maǵlıwmatlardı izlep tabadı hám kompyuter ekranında olardıń dizimin payda etedi. vanihoyat dizim degi maǵlıwmatlardı izbe-iz kórip shıǵılıp kerekli bolǵanları kompyuterge saqlap alınadı.
Informaciyalardı parametrleri boyınsha qıdırıw. Kórip ótilgeni sıyaqlı, hár bir paydalanıwshı Internet tarmaǵı arqalı ózine kerekli bolǵan maǵlıwmatlardı onıń teması hám de quramındaǵı sóz yamasa gáp boyınsha izlep tabıwı múmkin, lekin Internet tarmaǵında maǵlıwmatlar sonshalıq ko'pki, aytıp ótilgen usıl nátiyje bermasligi múmkin. Bunday jaǵdaylarda Internet qıdırıw sistemaları qıdırıwdıń bir qansha qosımsha usılları boyınsha qıdırıwdı usınıs etedi, bular :
maǵlıwmatlardı onıń tili boyınsha qıdırıw ;
maǵlıwmatlardı onıń túri (tekst, súwret, muzıka, video ) boyınsha qıdırıw ;
maǵlıwmatlardı onıń jaylasqan regioni boyınsha qıdırıw ;
maǵlıwmatlardı onıń jaylastırılǵan sánesi boyınsha qıdırıw ;
maǵlıwmatlardı onıń jaylasqan Internet zonası boyınsha qıdırıw ;
maǵlıwmatlardı qawipsiz qıdırıw.
Súwretlerdi qıdırıw. Súwretler maǵlıwmatlardıń grafik yamasa suwret kórinisi esaplanadı. Internet tarmaǵında grafik maǵlıwmatlardıń kóplegen túrleri ushraydı, yaǵnıy : sızılma (vektor ), foto (rastr ), háreketleniwshi (animatsiya ) hám de qısılǵan súwretler. Bunday grafik maǵlıwmatlar quramında tekstli informaciya ámeldegi bolmaydı. Sonnan kórinip turıptı, olda, sonday eken súwret kórinisindegi maǵlıwmatlar ústinde tek ǵana onıń atı yamasa túri boyınsha qıdırıw aparıw múmkin. Kóplegen internet qıdırıw sistemaları grafik yamasa suwret kórinisindegi maǵlıwmatlardı qıdırıw ushın bólek bólimge iye bolıp, bul bólim arqalı qálegen túrdegi súwretlerdi olardıń atları boyınsha qıdırıwdı ámelge asırıw múmkin. Mısalı, tómendegi suwretke sonday qıdırıw sistemalarınıń biri suwretlengen.
Muzıkalardı hám filmlerdi qıdırıw. Internet tamog'ida tekstli yamasa súwret kórinisindegi maǵlıwmatlardan tısqarı muzıka hám video maǵlıwmatlardıń da kóplegen dárekleri bar. Internet tarmaǵı arqalı hár bir paydalanıwshı muzıka esitiwi, radio tıńlawı, teledasturlar yamasa videofilmlarni tamasha etiwi múmkin. Internet arqalı radioeshittirish hám teledasturlar kórgezbesi málim, bul túrdegi xızmetlerdi usınıs etiwshi sistemalar (serverler) tárepinen ámelge asıriladı. Internet arqalı radio tıńlaw yamasa teleko'rsatuvni tamasha qılıw ushın bul sistemaǵa baylanısıwdı ózi jetkilikli bolıp tabıladı. Biraq muzıka hám filmler Internet tarmaǵına jalǵanǵan kompyuterlerde bólek material kórinisinde saqlanadı. Olardı tıńlaw, tamasha qılıw yamasa kompyuterge kóshirip alıw ushın áwele kerekligini izlep tabıw zárúr. Muzıka hám video materialları ústinde de grafik (súwret) materiallar sıyaqlı onıń atı yamasa anıqlaması boyınsha qıdırıw aparıw múmkin. Bunda muzıka hám filmlerdi izlep tabıw ushın qıdırıw sisteması maydanına materialdıń atı yamasa onıń anıqlamasına tiyisli qandayda bir gáp kiritiledi hám qıdırıw sisteması iske túsiriledi. Sonnan keyin qıdırıw sisteması tárepinen kiritilgen gápke uyqas keliwshi muzıka hám video materiallar jaylasqan veb-saytlardıń kestesi qáliplestiredi. Dizim degi veb-saytlar paydalanıwshı tárepinen birin - ketin kórip shıǵıladı hám kerekli materiallar kompyuterge saqlap alınadı.
WWW. UZ Milliy informacion-qidiruv sisteması. WWW. UZ - bul barlıq paydalanıwshılar ushın jurtımızdań Internet tarmaǵındaǵı milliy segmenti informaciyalarınan qolay tárzde paydalanıw múmkinshiligin beretuǵın sistema bolıp tabıladı. Milliy informacion-qidiruv sistemasın rawajlandırıw jumısları informaciya hám kompyuter texnologiyaların rawajlandırıw hám engiziw UZINFOCOM Orayı tárepinen alıp barıladı. Milliy informacion-qidiruv sistemasınıń tiykarǵı qásiyetlerinen biri onıń kóp tilli informaciya qıdırıwı (orıssha, ózbekshe) hám basqa milliy informaciya sistemaları hám maǵlıwmat bazaları menen óz-ara isley alıwında bolıp tabıladı.
Download 119.6 Kb.
Do'stlaringiz bilan baham:
