1. Texnalogik jarayonlarini avtomatlashtirish va loyhalash. G’orizontal burg’ulash texnalo’gik jarayoni dasturlash

Reja:
1.Texnalogik jarayonlarini avtomatlashtirish va loyhalash.
2.G’orizontal burg’ulash texnalo’gik jarayoni dasturlash.
3.RDB burg’ulash mashinalari dasturlari turlari.

Avtom atlashtirishning muhim yo‘nalishlaridan bin, bu tex n o lo ­ gik jarayonlar va m ahsulot sifatini nazorat qilishdir. Ma’lumki, Respublikam izda hozirgi kunda qator qo'shm a korxonalar qurilm oqda. Bu korxonalarda zamonaviy uskunalar o‘rnatilgan va o ‘rnatilm oqda. M asalan, Yaponiyaning «Murata» avtomatini olsak yoki A utokoner avtom ati, bu avtom atlarda iplam i o‘rashdagi barcha param etrlar avtom at ravishda nazorat qilinib, kompyuter yordam ida boshqarilib turiladi. Iplar diam etri, uzunligi, uskunani to‘xtab turishi sabablari va hokazo. Tandalash m ashinasining asosiy boshqaruv pultida mashinani ham m a parametrlari avtom at ravishda boshqarilishidan tashqari kam pyuter birinchi ishlagan kunidan boshlab hamm a b o ‘layotgan jarayonlarni avtom at ravishda qayt qilib boradi. So‘nggi yillarda avtom atlashtirish, kom pyuter texnikasidan to 'q im achilik sanoatida foydalanish shu darajaga olib kelmoqdaki, korxonalarda uskunalarning bekor turib qolishi, ularning unum dorligi, foydali vaqt koeffitsiyenti va boshqa ko‘rsatkichlam i hisobga olish uchun avtom atlashtirilgan elektron sistem alar ishlab chiqilgan. Bu e le k tro n siste m a la r k o rx o n a b o ‘y ich a h am m a kerakli b o ‘lgan param etrlar, ko‘rsatkichlam i jam lab, tezlikda korxona to‘g‘risida m a ’- lum ot olish im koniyatini yaratadi ham da kamchiliklam i bartaraf etish y o ila rin i aniqlaydi. H ar bir texnologik jarayon bo‘yicha m a’lum ot olinadi va E H M yordam ida tahlil qilinadi.

Malaka ishining loyihasini bajarish uchun maxsus topshiriqlar berilishi kerak. Bu topshiriqlar kichik ilmiy-tadqiqot ishlariga bag'ishlangan ham bo‘Iishi m umkin. Maxsus topshiriqlar loyihani maslahatchisi bilan kelishilgan holda talabaning bilim darajasini hisobga olib, asosiy loyihaga berilgan topshiriqqa yaqin bo‘lgan mavzular beriladi. Maxsus bo'lim ning bajarilishida talaba biron-bir yangi jarayonni tahlil qilishi, yangi dastgoh bilan eski dastgohning parametrlarini taqqoslashi, yangi uskunada texnologik jarayonning boshqarilishirTT tahlil qiHshi, yarrgi asbobfammg tuzilishini tahlil qilib, uning o ‘ziga xos xususiyatlarini ochib beta olishi kerak bo‘ladi. Bu ishlami bajarish uchun tia b a la r amaliyoti davrida yangi uskunalar jarayonlarini chuqur o ‘zlashtirishIari lozim boMadi. Maxsus topshiriqlar turdosh kafedralar bilan birgalikda ham bajarilishi m um kin. Maxsus topshiriqlar hajmi kafedraning m etodik b o ‘limi tom onidan belgilanadi. Beriladigan topshiriqlarga m isollar keltiramiz. 1. Ipak iplarini q ay tao ‘rash M -210-S H L va N akagoshi K onozava (Yaponiya) m ashinalari, ularning o ‘ziga xos xususiyatlari. Bunday maxsus topshiriqda m ashinaning tuzilishi, texnik k o ‘rsatkichlari, har bir m ashinaning o ‘ziga xos b o ‘lgan chizm alari keitirilib, afzallik tom onlariga tahlil berilib, texnologik va taxtlash hisoblari keltiriladi. 2. To‘quvchiIikka kelayotgan xomashyoni texnik nazoratdan o ‘tkazish. Bunday maxsus topshiriq berilganda talaba to'quvchilik korxonasiga kelayotgan xomashyoni nazorat qilishning ahamiyati va maqsadiga to'xtaMb o'tadi. Xomashyoning qaysi xususiyatlari qanday davlat standartlari orqali tekshirilishini loyihada keltiradi. Keltirilishi lozim bo‘lgan formulalar, to‘qima, ip xususiyatlarini aniqlash asboblaming chizm alarini ham keltirsa bo‘Iadi. Nazorat qilishning standartdagi norm alarini keltiradi. 3. Xonatlas to'qim asi va uni ishlab chiqarishning o ‘ziga xos xususiyatlari. Bu topshiriqda talaba misol tariqasida biror to ‘qim a artikulini olib, uni taxtlash texnik ko‘rsatkichlarini keltirishi m um kin. Shu to ‘qima uchun texnologik jarayonlarni keltirib, undagi uskunalarning har biriga o ‘ziga xos xususiyatlariga qisqa qilib tavsif beradi. Avrli gazlamalar tu rlarin i keltiradi. U larn i tayyorlashni b o sh q a to ‘qim alarni tayyorlash bilan taqqoslab xu!osa qilinadi. 4. Zam onaviy «Murata» qayta o ‘rash avtomati, uning tuzilishi, ishlashi va o‘ziga xos xususiyatlari. Bu topshiriqni bajarish uchun uskunaning texnik tavsifi keltirilib, texnoJogik va ba’zi kinematik chizmalari chiziladi. Bu mashinada olingan bobina tuzilishi va sifati boshqa turdagi mashinada oHngan ipning sifati bilan taqqoslanadi va xulosa chiqariladi. 5. Yangi turdagi «Murata» qayta o‘rash mashinasida ishlatiladigan ip bog‘lash asboblari. Bunday maxsus topshiriq berilganda tugunlar chizmasi keltiriladi. Mexanik va pnevmatik usulda ip bog‘lash asboblariga tahlil berib, bu asboblarda ipning bog‘lanishini taxlil qilib loyihada yoritiladi. Asbob chizmalari keltiriladi. Asboblarda iplaming bc^‘lanishini va bog‘langan iplarning sifatiga asosiy e ’tibor qaratiladi. Tugunli, tugunsiz bogUash chizmasi keltiriladi. Afzallik va kamchiliklari yoritib, xulosa qilinadi. 6. SV-180 va «Beningep> guruhlab-tandalash mashinalarining o‘ziga xos xususiyatlari. Bunday masalani yechzshda, mashinalami ishlab chiqarish korxonalaridagi ko‘rsatldchlari ishlashi, tezligi, ishchiga qulayligi, ish unumi taqqoslanadi. Texnologik va kinematik chizmalari keltirilishi ham mumkin. Taxtlash hisoblari keltirilib, tushuntirish matni yoziladi. 7. Yangi «Beninger» piltalab tandalash m ashinasi, uning o ‘ziga xos xususiyatlari. M ashinaning texnologik taxtlash va kinematik chizm asi keltirilishi m um kin. Topshiriq bo‘yicha m ashinaning biror-bir qism i yoki asbobini tahlil qiJish yoki m ashinani boshqarish masalasi berilishi m um kin. Agar m ashinani boshqarish berilgan b o ‘lsa, u holda markaziy boshqarish pulti, unga texnologik param etrlam ing kirgizilishi, rom ni va barabanni, to ‘quv g‘altagiga qayta o 'rash n i emulsiyalovchi moslam ani pultlar yordam ida boshqarish tahlil qilinib, matni atroflicha yozilib, xulosa qilinadi. 8. O hor tayyorlash m ashinalari va ulam ing o ‘ziga xos xususiyatlari. B unday topshiriq berilganda o h o r tayyoriash uskunalariga adabiyotlardan qisqacha tavsif berilib, zamonaviy ohor tayyorlash uskunasidan b in tanlanib, uning o ‘ziga xos tom onlari ochib beriladi. Uning chizm asi keltirilib, ohor retsepti tanlanib, tanlangan mashinada ohom i tayyorlanish param etrlari keltiriladi. O horning sifatini tekshirish va uni o h o r tog‘orasiga yo‘naItirishi tahlil qilinib yoziladi. Kerakli hisob ishlari bajarilib, m atni atroflicha yoritiladi.
Gorizontal burg'ulash ko'pincha borish qiyin bo'lgan joylarda - ko'llarda, botqoqlarda, daryolarda, binolar ostida, temir yo'llarda, yo'llarda va ekologik zonalarda qo'llaniladi. Aloqalarni xandaqsiz yotqizishning bir necha usullari mavjud - ponksiyon, sanitariya, burg'uli gorizontal burg'ulash. Burg'ulash mashinalaridan foydalanish ish vaqtini tezlashtiradi, moliyaviy va mehnat xarajatlarini kamaytiradi. Burg'ulash yo'li bilan kommunikatsiyalarni yotqizishda ko'p sonli asbob-uskunalar va ishchilar, erlarni tashlab yuborish va shikastlangan joylarni yaxshilash kerak emas.Gorizontal burg'ulash ikkita chuqurni qazishdan boshlanadi - boshlash va tugatish (ishlash va qabul qilish). Ishchi chuqurga burg'ulash mashinasi va qo'shimcha uskunalar o'rnatiladi, oxirida barcha bajarilgan ishlar tugallanadi va uning uchun quvur yoki quti qabul qilinadi.
Birinchi bosqichda yo'nalish o'rnatilganda va boshqariladigan uchuvchi burg'ulash amalga oshiriladi.kanal uzunligi. Yupqa matkap yordamida “nollashtirish” shunday amalga oshiriladi, bunda favqulodda vaziyat yuzaga kelishi ehtimoli istisno qilinadi, ayniqsa quvur tarmoqlari va er osti kabellari keng tarmoqqa ega shaharlarda.
Auger burg'ulash qurilmasi
Ikkinchi bosqichda kichik o'lchamdagi burg'ulangan quduq kerakli diametrga kengaytiruvchi rodlarga o'rnatilgan korpus trubkasi bilan teshib kengaytiriladi. Erni qazish mexanizm yordamida amalga oshiriladi, uning qismlari gorizontal burg'ulash mashinasining ishchi miliga yig'iladi. Shnuklar quduqqa yotqizilgan metall quvurda joylashgan va darhol burg'ulash boshining orqasida joylashgan.Uchinchi bosqich - ishchi quvurni tayyorlash va uni korpus trubkasidan keyin surish. Olingan kanalga quvurlar yotqizilgandan so'ng, burg'ulash qurilmasi va boshqa jihozlar chuqurdan chiqariladi, aloqa qismlari o'zaro bog'lanadi.