1-topshiriq. Matnni kengaytiring, bozor to‘g‘risida 200 ta so'zdan iborat matn yozing

12 Uslubiy ko’rsatma

1-topshiriq. Matnni kengaytiring, bozor to‘g‘risida 200 ta so'zdan iborat matn yozing.

Shunday qilib, bozor – bu tovar va xizmatlar ayirboshlanadigan joy. U bo‘lmasa Tovar va xizmatlarning oldi-sotdisi yo’z bermaydi, takror ishlab chiqarish sodir bo‘lmaydi. Bozor tovar va xizmatlarni taklif etuvchilar taqdirini belgilovchi toshu tarozi, oily hakam bo‘lib hisoblanadi. Oʻrta Osiyo hududidagi Buxoro, Samarqand, Poykend, Urganch, Xiva, Marv, Numijkat, Isfijob, Ushturkat, Chagʻoniyon kabi shaharlarda savdo-sotiq qadimdan rivojlangan. Ayniqsa, oʻrta asrlarga kelib nafaqat shaharlarda, balki juda koʻp yirik qishloqlarda ham tim, toki, chorsu deb nomlangan gavjum bozorlar boʻlgan (Qarnob choʻl yoqasidagi, Narpay tumanidagi katta qishloq Tim deb ataladi. 10-asrda bu manzil katta savdo markazi boʻlgan, uning timi saqpanmagan). Gumbazli timlar eng gavjum chorrahachorsularda joylashgani uchun ham shaharning meʼmoriy qiyofasini belgilagan. Yengil yogʻoch tomli, ustunayvonli timlar ham koʻp boʻlgan. Chorrahalarda qurilgan tim, chorsu namunalarini Samarqand va Shahrisabz (17-asr), Xiva (Olloqulixon timi), Buxoro (Abdullaxon tilsh)dagi timlar misolida kuzatish mumkin. Samarqand chorsu B.i atrofida miskarlik, kulolchilik, sangtaroshlik, mahsidoʻzlik, najjorlik, sahhoflik, zargarlik kabi doʻkonlar joylashgan. Chorsu B.i gumbazli qilib qurilgan. Savdo doʻkonlarida matolar, ulardan tikilgan kiyim-kechaklar sotilgan. Rastalarda esa hoʻl mevalar va anvoyi shirinliklar koʻp boʻlgan. Shahrisabzdagi ulkan gumbazli Chorsu B.i (1598—1602)ning toʻrt tomonida qoʻsh tabaqali darvozasi bor edi. Gumbaz ostidagi savdo rastalari boʻylab toʻrt burchakli xonalar joylashgan. 

2-topshiriq. Urg’usi bilan farqlanuvchi so’zga 20 ta misol yozing va tushuntiring.

Atlas (urg’u 1-bo’g’indagi a ga tushsa xaritalar yig’indisi) – atlas (urg’u 2- bo’g’indagi a ga tushsa mato).

qo'llar (fe’l) - qo'llar (ot).

bog’lar (fe’l)- bog’lar (ot)

gullar (fe’l) – gullar (ot)

ishlar (fe’l)- ishlar (ot)

etik (sifat)- etik (ot)

3-topshiriq. Quyida berilgan so’zlarning urg’usini to’g’ri qo’yib o’qing va gap tuzing. Albatta, ammo, allakim, dotsent, barcha, lekin, ruchka, leksiya, respublika, mashq, hamma, muhit, muhim, zero, radio, ahil, atom, aslo, lampa, hatto, nafis, munis, qip-qizil, hamisha, garchi, kuldir, doim, gazeta, tonna, mudir.

1. 
   Karim har kuni ertalab gazeta o’qiydi.
   
2. 
   Radiodan so’nggi habarlarni eshitdim.
   
3. 
   Jalol va Ikrom ahil do’stlar.
   
4. 
   Hovlimizda qip-qizil atirgullar ochildi.
   
5. 
   Bugun darsga hamma keldi.