1-topshiriq. Quyidaqi savollarga javob bering

2-TOPSHIRIQ. ATAMALAR IZOHINI YOZING

Atamaning o’zbek tilida nomlanishi	Atamaning ingliz tilida nomlanishi	Atamaning rus tilida nomlanishi	Atamaning izohi
lingvopoetika	linguapoetics	лингвопоэ-тика	lingvistik birliklarning badiiy-estetik vazifalari, tilning konnotativ funksiyasini o‘rganadi
sotsiolingvistika	sociolinguis-tics	социолинг-вистика	tilshunoslikning tilning ijtimoiy mohiyati va vazifasi, tilga sotsial omillarning ta’siri kabi masalalar bilan shug‘ullanuvchi yo‘nalishi
psixolingvistika	psycholinguis-tics	психолинг-вистика	insonlarning bir-biriga axborot berish va bir-biridan axborot qabul qilish jarayonini o‘rganuvchi yo‘nalishi
etnolingvistika	ethnolinguis-tics	этнолинг-вистика	grekcha “etnos“ - xalq, qabila so‘zlaridan olingan bo‘lib, til amaliyoti va rivojlanishida etnomadaniyat, etnopsixologik omillarni o‘rganish
neyrolingvistika	neurolinguis-tics	нейролинг-вистика	nutqiy faoliyatni bosh miya mahsuli sifatida o‘rganuvchi tarmog‘i
kompyuter lingvistikasi	computer lungvistics	компьютерная лингвистика	Ma’lumki, XXI asr kompyuter texnologiyalari, ilg’or pedagogika va axborot texnologiyalari (internet), yuksak tafakkur, fan va texnikaning jadal taraqqiyot asri bo’ladi.
kommunikativ lingvistika	communicative linguistics	коммуникативная лингвистика	Bu aspekt tilning rivojlanishini, taraqqiyotini kishilar hayoti, ularning nutqiy faoliyatlari bilan bog`liq holda o`rganishni etakchi maqsad qilib oladi
matematik lingvistika	mathematical linguistics	математи-ческая лингвистика	til birliklarini matematik tavsiflash usullarini ishlab chiqish va o‘rganish bilan shug‘ullanadigan fan

3-TOPSHIRIQ. To’g’ri/Noto’g’ri

1. 50-yillardan boshlab tilshunoslikda semantikaga katta ahamiyat berila boshlandi.

• 
  To`g`ri
  
• 
  Noto`g`ri
  

2. Psixologizm oqimining asoschisi Charlz Darvin hisoblanadi.

• 
  To`g`ri
  
• 
  Noto`g`ri
  

3. Psixolingvistikaning o’rganish obyektiga nutqning axborot tashish funksiyasini o’rganish kiradi.

• 
  To`g`ri
  
• 
  Noto`g`ri
  

4. “Neyrolingvistikaning asosiy muammolari” kitobi muallifi- A.R. Luriyadir.

• 
  To`g`ri
  
• 
  Noto`g`ri
  

5. Matn tilshunosligi kommunikativ lingvistika tarkibiga kiradi.

• 
  To`g`ri
  
• 
  Noto`g`ri
  

6. “Rus tili sintaksisi” asari A.M. Peshovskiy qalamiga mansub.

• 
  To`g`ri
  
• 
  Noto`g`ri
  

7. Matnning butunligini ta’minlab turuvchi narsa uning asosida yotgan g’oyadir.

• 
  To`g`ri
  
• 
  Noto`g`ri
  

8. Gap matn tashkil etuvchi element hisoblanadi

• 
  To`g`ri
  
• 
  Noto`g`ri
  

9. Lingvopoetika insonlarning axborot berish va qabul qilish jarayonini o’rganadi.

• 
  To`g`ri
  
• 
  Noto`g`ri
  

10. Tilshunoslikda tilning ijtimoiy mohiyatini o’rganuvchi fan sotsiolingvistikadir.

• 
  To`g`ri
  
• 
  Noto`g`ri
  

4-TOPSHIRIQ

Bilim va ko’nikmalarni mustahkamlash uchun testlar to’plami:

1. Dunyoning konseptuallashuvi va kategoriyalanishida, anglash jarayonlari va inson tajribasini umumlashtirishda insonning til bilan bog‘liq kognitiv qobiliyatlari va ularning shakllarini tadqiq qiladigan tilshunoslik yo‘nalishi –

A) pragmalingvistika;

B) sotsiolingvistika;

C) lingvomadaniyatshunoslik;

D) mentalingvistika.

2. Lingvopoetika –

A) til amaliyoti va rivojlanishida xalq madaniyati, uning etnopsixologik omillarini o‘rganadigan tarmoq;

B) tilning ijtimoiy mohiyati va vazifasi, til va jamiyat, ularning bir-biriga ta’siri masalalarini o‘rganadigan tarmoq;

C) nutqiy faoliyatni bosh miya faoliyati mahsuli sifatida o‘rganadigan tarmoq;

D) lingvistik birliklarning badiiy-estetik vazifalarini, tilning konnotativ funksiyasini o‘rganadigan tarmoq.

3. Til va nutq munosabatlarini, nutqni hamda ona tili va xorijiy tillarning qanday o‘zlashtirilayotganini idrok etishni o‘rganuvchi integrativ fan –

A) pragmalingvistika;

B) sotsiolingvistika;

C) lingvomadaniyatshunoslik;

D) mentalingvistika.

4. Tilga xos va madaniyatga aloqador birliklarning yaxlit tuzilmasi sifatida ushbu jarayonni sintezlashtiruvchi va umuminsoniy qadriyatlar tizimini aks ettiruvchi fanning nomi –

A) pragmalingvistika;

B) sotsiolingvistika;

C) lingvokulturologiya;

D) mentalingvistika.

5. Neyrolingvistika –

A) til amaliyoti va rivojlanishida xalq madaniyati, uning etnopsixologik omillarini o‘rganadigan tarmoq;

B) tilning ijtimoiy mohiyati va vazifasi, til va jamiyat, ularning bir-biriga ta’siri masalalarini o‘rganadigan tarmoq;

C) lingvistik birliklarning badiiy-estetik vazifalarini, tilning konnatativ funksiyasini o‘rganadigan tarmoq;

D) nutqiy faoliyatni bosh miya faoliyati mahsuli sifatida o‘rganadigan tarmoq.

6. Hozirgi zamon tilshunosligining o‘ziga xos jihatlari -

A) obyektivizm, logitsizm, kognitivizm, funksionalizm;

B) ekspansionizm, funksionalizm, subyektivizm;

C) psixologizm, kognitivizm, naturalizm;

D) antropotsentrizm, kognitivizm, funksionalizm.

7. Etnolingvistika –

A) til amaliyoti va rivojlanishida xalq madaniyati, uning etnopsixologik omillarini o‘rganadigan yo‘nalish;

B) tilning ijtimoiy mohiyati va vazifasi, til va jamiyat, ularning bir-biriga ta’siri masalalarini o‘rganadigan yo‘nalish;

C) lingvistik birliklarning badiiy-estetik vazifalarini, tilning konnotativ funksiyasini o‘rganadigan yo‘nalish;

D) nutqiy faoliyatni bosh miya faoliyati mahsuli sifatida o‘rganadigan yo‘nalish.

8. Sotsiolingvistika –

A) til amaliyoti va rivojlanishida xalq madaniyati, uning etnopsixologik omillarini o‘rganadigan yo‘nalish;

B) tilning ijtimoiy mohiyati va vazifasi, til va jamiyat, ularning bir-biriga ta’siri masalalarini o‘rganadigan yo‘nalish;

C) lingvistik birliklarning badiiy-estetik vazifalarini, tilning konnatativ funksiyasini o‘rganadigan yo‘nalish;

D) nutqiy faoliyatni bosh miya faoliyati mahsuli sifatida o‘rganadigan yo‘nalish.

9. Psixolingvistika atamasi dastlab qachon va kim tomonidan qo`llandi?

A) 1942-yilda Amerika psixologi N.Pronko tomonidan;

B) 1946-yilda Amerika psixologi A.R. Luriya tomonidan;

C) 1946-yilda Amerika psixologi N.Pronko tomonidan;

D) 1946-yilda Amerika psixologi F.Boas tomonidan.

10. Etnolingvistikaning mustaqil lingvistik yo`nalish sifatida shakllanishida qaysi olimning xizmatlari katta bo`lgan?

A) N.Pronko;

B) F.Boas;

C) A.R. Luriya;

D) Ferdinand de Sossyur.

takrorlanib kelishi;

d) Bir xil undoshlarning takrorlanib kelishi.

11. 
    Tilshunoslikda nutqiy faoliyatni bosh miya mahsuli sifatida o`rganadigan yo`nalish qaysi?
    

1. 
   Neyrolingvistika
   
2. 
   Psixolingvistika
   
3. 
   Sotsiolingvistika
   
4. 
   Kognitiv lingvistika
   

11. 
    “Neyrolingvistikaning asosiy muammolari” kitobini kim yozgan?
    

1. 
   A.R. Luriya
   
2. 
   N. Pronko
   
3. 
   G. Shteyntal
   
4. 
   F. Boas
   

11. 
    Kompyuter lingvistikasi qanday masalalar bilan shug`ullanadi?
    

1. 
   Tabiiy tillarning matematik modelini ishlab chiqish
   
2. 
   Lingvistik muammolarni hal qiluvchi kompyuter dasturlari bilan tanishish
   
3. 
   Tillarga o`qitish, bilimlarni tekshrish
   
4. 
   Barcha javoblar to`g`ri
   

11. 
    Kommunikativ lingvistika o`z ichiga qaysi sohalarni oladi?
    

1. 
   Sotsiolingvistika, psixolingvistika
   
2. 
   Matn tilshunosligi, lingvistik pragmatika
   
3. 
   Psixolingvistika, kompyuter lingvistikasi
   
4. 
   A va B javoblar to`g`ri
   

11. 
    Matn tilshunosligida “integratsiya” kategoriyasi nima?
    

1. 
   Matn birliklari orasidagi uzviylik, bog`liqlik, aloqadorlik kabi munosabatlarni ko`rsatadi
   
2. 
   Tabiat, voqea-hodisa, ish-harakat kabilarni ifoda qilish
   
3. 
   Matn orqali ma`lum qilinayotgan voqea-hodisani ketma-ket, izchil hikoya qilish orqali ro`yobga chiqarish
   
4. 
   Barcha javoblar to`g`ri
   

11. 
    Matn tilshunosligida matn tarkibi necha qismga bo`linadi?
    

1. 
   3 qismga
   
2. 
   2 qismga
   
3. 
   4 qismga
   
4. 
   6 qismga
   

5-TOPSHIRIQ. KROSSVORD

1. Tilshunoslikda tilning ijtimoiy mazmunini o’rganuvchi soha….

2. Amerikalik psixolog N. Pronko tomonidan asos solingan lingvistik soha….

3. Amerikalik tilshunos Frans Boasning xizmatlari asosida yuzaga kelgan lingvistik yo’nalish….

4. Nutqiy faoliyatni bosh miya mahsuli sifatida o’rganadigan yangi tarmoq….

5. Matnning mazmuni….

1

S

O

T

S

I

O

L

I

N

G

V

I

S

T

I

K

A

I

2

P

S

I

X

O

L

I

N

G

V

I

S

T

I

K

A

S

H

U

3

E

T

N

O

L

I

N

G

V

I

S

T

I

K

A

O

S

4

N

E

Y

R

O

L

I

N

G

V

I

S

T

I

K

A

I

5

S

E

M

A

N

T

I

K

A

.