1-topshiriq. To'g'rilari

Javoblar:
1. ishlab chiqarish texnologik usullarining bosqichlari, uslubiyot, moliyaviy resurslar va moliyaviy natijalar bilan bog'liq farqlanishlar bilan ajralib turadi. Quyidagi bosqichlar moliyaviy ishlab chiqarish usullarining bir-biridan farqlanishini ifodalaydi:

1. 
   O'rtacha kichik investitsiyalar bosqichi: Bu bosqichda moliyaviy investitsiyalar minimal darajada bo'lib, ishlab chiqarish jarayoni o'rtacha kichik miqdorda kapital to'plash imkoniyatiga ega. Bunday usulda, ishlab chiqarishning boshlang'ich bosqichida o'z-o'zini amalga oshirgan tomonidan xavfsizlik va xavfsizlik talab etmaydigan yoki minimal darajada talab qiluvchi texnologiyalar va vositalar qo'llanilishi mumkin.
   
2. 
   Yuqori investitsiyalar bosqichi: Bu bosqichda moliyaviy investitsiyalar katta darajada bo'lib, ishlab chiqarish jarayoni uchun yuqori miqdorda kapital to'plashga ega bo'ladi. Bunday usulda, yuqori darajadagi avtomatlashtirilgan texnologiyalar, yuqori tomonlama vositalar va boshqa moliyaviy resurslardan foydalaniladi. Bu bosqichda investitsiyalar to'g'risidagi moliyaviy risklar kattalashadi, ammo uning natijasida yuqori darajada ishlab chiqarish samaradorligi va o'sish imkoniyatlari mavjud bo'ladi.
   
3. 
   Texnologik rivojlanish bosqichi: Bu bosqichda moliyaviy investitsiyalar, yangi va innovatsion texnologiyalarning rivojlanishi va qo'llanishi uchun sarflanadi. Bunday usulda, moliyaviy resurslar innovatsion texnologiyalar, tajriba va rivojlanayotgan sohalarga investitsiya qilinishi orqali tiklanadi. Bu bosqichda moliyaviy risklar va innovatsiyalar bilan bog'liq cheklovlar kattalashadi, ammo uning natijasida yuqori darajadagi samaradorlik va kompetitivlik imkoniyatlari mavjud bo'ladi.
   
4. 
   Moliyaviy samaradorlik va natijalar bosqichi: Bu bosqichda moliyaviy investitsiyalar o'tkazilgan va ishlab chiqarish usulining oqibatlari kuzatiladi. Bunday usulda moliyaviy resurslar, daromad, foyda va boshqa moliyaviy natijalar ustida tahlil va baholash amalga oshiriladi. Bu bosqichda moliyaviy samaradorlik va natijalar bo'yicha cheklovlar, to'lovlar, daromadlarning o'sishi va boshqa moliyaviy o'lchovlar ko'rsatiladi.
   

2. Iqtisodiy Mulkchilik:
Iqtisodiy mulkchilik, iqtisodiyotning asosiy konseptlari va tartibotlari bilan bog'liqdir. Ushbu mazmun quyidagi muhim nuktalarni o'z ichiga oladi:

1. 
   Mulkiy huquq: Iqtisodiy mulkchilik, shaxslarga yoki tashkilotlarga boshqa shaxslar yoki tashkilotlar ustidan biror maldorlik, resurs yoki aktivlarni egallash, ulardan foydalanish va ularga xizmat ko'rsatish huquqini beradi. Mulkiy huquq, shaxslarga moliyaviy va iqtisodiy qarzlar, investitsiyalar qilish, savdo, buyurtma berish va boshqa iqtisodiy faoliyatlar amalga oshirish imkonini beradi.
   
2. 
   Mulkchilikning maqsadi: Iqtisodiy mulkchilik ustunlik bilan bog'liqdir va shaxslar uchun daromad olish va o'zini himoya qilish imkonini beradi. Mulkchilik, moliyaviy manfaatlarni maksimal darajada ta'minlash, kapitalni o'stirish va iqtisodiy rivojlanishni oshirishga qaratilgan.
   
3. 
   Mulkiylikning almashinuvi: Iqtisodiy mulkchilikda, mulkchilik bilan bog'liq huquqlar va moliyaviy manfaatlar o'zaro almashinuvda bo'ladi. Mulkchilik huquqlari bilan birga, mulkiylikning o'zini himoya qilish, moliyaviy manfaatlarni olish va ularga ijtimoiy va iqtisodiy rivojlanishga samaradorlik ta'minlash maqsadga ega bo'ladi.
   

Huquqiy Mulkchilik:
Huquqiy mulkchilik, huquqiyotning asosiy prinsiplari va normativ hujjatlari bilan bog'liqdir. Ushbu mazmun quyidagi muhim nuktalarni o'z ichiga oladi:

1. 
   Mulkiy huquqiy munosabatlar: Huquqiy mulkchilik, shaxslar va tashkilotlar orasidagi mulkiy munosabatlarni belgilayadi. Huquqiy mulkchilik, mulkchilik bilan bog'liq huquqlarni, ularning egallash, foydalanish va ularga xizmat ko'rsatish tartibotlarini amalga oshiradi. Huquqiy mulkchilik, mulkiylikning huquqiy asoslariga asoslangan, shaxslar va tashkilotlarning mulkchilik huquqlarini himoya qiluvchi qonunlar va hujjatlar tomonidan belgilanadi.
   
2. 
   Mulkchilikning cheklovlar va taqiqlanishlar: Huquqiy mulkchilik, mulkchilikning cheklovlarini va taqiqlanishlarini ham belgilayadi. Mulkchilik huquqiy munosabatlari, qonunlar, shartnomalar, litsenziyalar va boshqa huquqiy me'yoriyatlarga asoslangan tartibotlarga binoan cheklanishi mumkin. Bu, mulkchilikning huquqiy ta'limoti, faraziy cheklovlar, intellektual mulk va boshqa cheklovlar orqali amalga oshirilishi mumkin.
   
3. 
   Huquqiy mulkchilikning himoyasi: Huquqiy mulkchilik, mulkiylikning himoyasini ta'minlayadi. Bu, mulkchilik huquqlarini himoya qilish, mulkchilikga xos huquqiy munosabatlarni amalga oshirish va mulkiylikning huquqiy asoslariga rioya qilishni o'z ichiga oladi. Huquqiy mulkchilik, mulkchilik bilan bog'liq huquqiy munosabatlarni to'g'ridan-to'g'ri tartibga solish, mulkiylikning huquqiy munosabatlarni tushunish va mulkchilikga oid huquqiy munosabatlarni o'zgartirish uchun huquqiy muhofaza va yuridik mechanizmalarni ta'minlash maqsadga erishadi.
   

3. Mulk sub'ektlarining ko'p darajali bo'lishining bir nechta sabablari mavjud:

1. 
   Kapital akkumulyatsiyasi: Mulk sub'ektlarining ko'p darajali bo'lishining asosiy sababi kapital akkumulyatsiyasidir. Kapital, moliyaviy resurslarni o'stirish va iqtisodiy faoliyatni rivojlantirish imkonini beradi. Kapital akkumulyatsiyasi, uzun muddatli investitsiyalar, moliyalashtirish va moliyalashtirilgan resurslarni o'zlashtirish va saqlash, savdo va savdo kapitalini jamlash, kreditlar va boshqa moliyaviy vositalar orqali amalga oshiriladi. Bu jarayon mamlakatning iqtisodiy rivojlanishini va mulk sub'ektlarining sonini oshiradi.
   
2. 
   Moliyaviy va iqtisodiy imkoniyatlar: Moliyaviy va iqtisodiy imkoniyatlar, mulk sub'ektlarining o'zlarini keng qamrab oladigan va katta miqdorda mal va resurslarga ega bo'lishini ta'minlayadi. Bu imkoniyatlar, mulk sub'ektlarining kapital, moliya, texnologiya, xodimlar kuchini o'stirish, yangi bozorlar yaratish va xalqaro hamkorliklarga qo'shilish imkonini beradi. Ularga yanada ko'p darajali bo'lish imkonini ta'minlayadi.
   
3. 
   Savdo va tijoratning rivojlanishi: Savdo va tijoratning rivojlanishi, mulk sub'ektlarini ko'p darajali bo'lish uchun muhim sabablardan biridir. Savdo va tijorat, mahsulotlarni ishlab chiqarish, ulardan foydalanish va ularga xizmat ko'rsatish jarayonlarini o'z ichiga oladi. Savdo va tijorat sohasida o'zini namoyon qilgan mulk sub'ektlari, sifatli mahsulotlar, ishonchli xizmatlar, bozorlarda iqtisodiy rivojlanish kengaytirish, xalqaro savdo aloqalari o'rnatish va iste'molchilarni qo'llab-quvvatlash imkonini beradi.
   
4. 
   Texnologik rivojlanish: Texnologik rivojlanish, mulk sub'ektlarining ko'p darajali bo'lishida muhim rol o'ynayadi. Texnologik rivojlanish, yangi va sog'liqni saqlash texnologiyalari, avtomatlashtirish, kompyuterlar, kommunikatsiya vositalari va boshqa yuqori tekshiruvli vositalar kabi innovatsion yechimlarni o'z ichiga oladi. Bu, mahsulot sifati va ishlab chiqarish jarayonlarini yaxshilash, xizmatlar sifatini oshirish va iqtisodiy faoliyatning effektivligini oshirish imkonini beradi.
   
5. 
   Liberal iqtisodiy siyosat: Liberal iqtisodiy siyosatning amalga oshirilishi, mulk sub'ektlarini ko'p darajali bo'lishini rag'batlantiradi. Liberal siyosat, iqtisodiy faoliyatning cheklanishi va regulatsiyasini minimal darajada tashkil etish, investitsiyalar va savdo jarayonlarini osonlashtirish, moliyaviy barqarorlik, innovatsiyalar va xalqaro savdo aloqalarini rivojlantirishga qaratilgan. Bu siyosatning o'rnatilishi, mulk sub'ektlarining rivojlanishiga olib keladi va ularning ko'p darajali bo'lishiga olib keladi.
   

4. Narx siyosati, bir davlat yoki iqtisodiy tizim tomonidan belgilangan va amalga oshirilgan narxlarni tartibga solish, kuzatish va boshqarishning bir qator qoida va tartibotlarini ifodalaydigan siyosatdir. Bu siyosatning asosiy maqsadi, moliyaviy iste'molchilarni, iste'molchilar tovar va xizmatlarga bo'lgan kirishlarini, sotishlarini va umumiy sarmoyalarni tartibga solish, iste'molchilarni qo'llab-quvvatlash va moliyalashtirishdir.
O‘zbekistonda narx siyosati amalga oshirilishining quyidagi xususiyatlari mavjud:

1. 
   Narxlar ustunligi: O‘zbekistonda amalga oshirilgan narx siyosati, narxlarni tartibga solishning eng muhim asosiy tamoyilini bildiradi. Bu, narxlarni iste'molchilar va sotuvchilar o'rtasida o'zaro mavjud bo'lgan hamkorlikning eng muhim shakllaridan biridir.
   
2. 
   Narx nazorati: O‘zbekistonda Narxlar, sarmoya va soliqlar davlat qo‘mitasi tomonidan narxlar, xususiyatlar va xizmat sifati bo'yicha nazorat qilinadi. Davlat qo‘mitasi, narxlarni o'z vaqti bilan kuzatib boradi, narxlarni tartibga solish va narx oshirishni oldini olish maqsadida qo‘shimcha qarorlar olishi mumkin.
   
3. 
   Narxlarning tartibga solish tizimi: O‘zbekistonda, Narxlar, sarmoya va soliqlar davlat qo‘mitasi tomonidan belgilangan tartibda narxlarni belgilash va ko'rsatish uchun ma'lumot bazasi va monitoring tizimi o'rnatilgan. Bu tizim orqali o‘zbekistonda xalqaro va daxili bozorlarda narxlar, xususiyatlar va sifatlar bo'yicha taqqoslanuvchanlik, soliqdan qutulish, qo‘shimcha hisob-kitoblar va narxlarning sarmoya bo‘yicha ta'siri ta’minlanadi.
   
4. 
   Narx oshirishning o'ziga xos cheklovlar: O‘zbekistonda narx oshirishning cheklovlar bilan belgilangan tartiboti mavjud. Bu cheklovlar, moliyaviy iste'molchilar va sotuvchilar orasidagi narxlar ustunligini himoya qilish, narx oshirishning sarmoya, xizmat sifati va iste'molchilarga ta'sirini cheklash maqsadida qo‘yilgan.
   
5. 
   Narxlar va ma’lumotlarni ochiqlik: O‘zbekistonda narxlar va ularni belgilashga oid ma'lumotlar ochiq ravishda e'lon qilinadi. Bu, narxlarning transparensiyasini oshiradi va moliyaviy iste'molchilar va sotuvchilar uchun narxlardagi qo‘shimcha ko'rsatkichlarni ko'rsatish va narxlarning taqqoslanuvchanlik darajasini ta'minlash imkonini beradi.
   
6. 
   Narxlar va inflatsiya uchrashuvi: O‘zbekistonda narx siyosati, inflatsiya darajasini kamaytirish va narxlarni iste'molchilar uchun qoldirishga qaratilgan. Bunun uchun Narxlar, sarmoya va soliqlar davlat qo‘mitasi inflatsiya darajasini nazorat qiladi va narx oshirishni oldini olish maqsadida qo‘shimcha chora-tadbirlar olishi mumkin.
   

5. Bozor iqtisodiyotiga o‘tish, mulkchilikning turli shakllarini taqozo qiladi, chunki bozor iqtisodiyoti mulkchilikning farkli shakllarini o‘z ichiga oladi va ularning boshqa iqtisodiy tizimlardan farqli xususiyatlarini o‘zida mujassamlashtiradi. Quyidagi turli mulkchilik shakllari bozor iqtisodiyotida ko‘rinadi:

1. 
   Individual mulkchilik: Bu shaklda mulkchilik, shaxsiy insonlarga yoki shaxsiy tashkilotlarga tegishli bo‘ladi. Bunda, insonlar yoki tashkilotlar o‘zlariga tegishli resurslarni egallab, ularni sotib olish, sotish va iste'mol qilish huquqiga ega bo‘ladi. Bozor iqtisodiyotida, shaxsiy mulkchilikning katta ahamiyati mavjud, chunki insonlar va tashkilotlar o‘zlariga qarab, o‘zlariga kerakli resurslarni iste'mol qilish va savdo-sotiq faoliyatini olib borish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
   
2. 
   Jamiy mulkchilik: Bu shaklda mulkchilik, jamiyatning umumiy egasiga yoki boshqa tashkilotlarga tegishli bo‘ladi. Jamiy mulkchilikda, resurslar va ishlab chiqarish faoliyati jamiyatning birlamchi egasi sifatida amalga oshiriladi. Bu shaklda mulkchilikning misollari davlat korxonalari, jamoatchilik tashkilotlari, vakilliklar va xalqaro tashkilotlar bo‘lishi mumkin.
   
3. 
   Aktsiya kompaniyalari (jamoa mulkchilik): Aktsiya kompaniyalari mulkchilikning turli shakllarini taqozo qiladi. Aktsiya kompaniyalari, aktsiyadorlarga tegishli bo‘lib, aktsiyalarni sotib olish orqali mulkchilik huquqini ta'minlaydigan tashkilotlardir. Aktsiyalarning sotish-savdosi bozor boshqaruviga asoslanganligi uchun, jamoa mulkchilik bozor iqtisodiyotida katta ahamiyatga ega.
   
4. 
   Korporativ mulkchilik: Korporativ mulkchilik, korporatsiyalar yoki korxona strukturasi asosida tashkil etilgan tashkilotlarga tegishli bo‘ladi. Korporativ mulkchilikda, korporatsiya a'zolari, aktsiyalar orqali mulkchilik huquqiga ega bo‘ladi va korporativ qarorlar bilan boshqarish tizimida ishtirok etishadi. Bu shaklda mulkchilik, korporativ boshqaruv va aktsiyalar bozorining qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi.
   
5. 
   Hamkorlik (itifaq) mulkchilik: Bu shaklda mulkchilik, bir yoki bir nechta tashkilotlar o‘rtasidagi hamkorlik (itifaq) asosida shakllanadi. Tashkilotlar o‘zaro kelishuvga kelishi bilan resurslarni ulashish, ish birliklari yaratish va foydalanishni ta'minlash maqsadida hamkorlik qilishadi. Hamkorlik mulkchilik shakli, tashkilotlar o‘rtasidagi qo‘shimcha imtiyozlar, resurslar va bilimlarning almashishini ta'minlayadi.