1. Transformatorlarni vazifalari va qo‘llanilish soxalari. Transformatorlarni tuzilishi va ishlash prinsipi. Transformatorlarning ish rejimlari

K= ,


bunda va - birlamchi va ikkilamchi chulg’amlar soni.
Transformator salt ishlaganda, ya’ni ikkilamchi chulg’am ochiq bo’lganda (U₂ =E₂) birlamchi g’altakdagi kuchlanish tushuvi oz bo’ladi, transformatsiyalash koeffitsiyenti
K=
Agarda birlamchi chulg’amga qo’yilgan kuchlanish ikkilamchi chulg’amga qo’yilgan kuchlanishdan katta bo’lgan transformator pasaytiruvchi deb ataladi(K ,mabodo ikkilamchi kuchlanish birlamchidan katta bo’lsa kuchaytiruvchi bo’ladi (K .
Birlamchi va ikkilamchi chulg’amlardagi quvvatlar taxminan bir-birlariga teng:
U₁ I₁=U₂I₂ ,
bunda I₁ va I₂ – birlamchi va ikkilamchi chulg’amlardagi toklar.
Bunday taqdirda transformatsiyalash koyeffitsiyenti
K=


Formuladan ko’rinib turibdiki, transformator chulg’amlaridagi toklar kuchlanishlarga teskari proportsional, shuningdek chulg’amlar soniga xam.
SHuning uchun yuqori kuchlanish (VN) chulg’amini soni ko’p, kesim yuzasi kichkina, past kuchlanish (NN) chulg’amini soni oz, kesimi yuzasi katta.
Transformatordagi quvvatlar isrofi ikkala chulg’amdagi isroflar R_m va po’latdagi isroflar R_st (gisterezis va uyurma toklar)lardan iborat.
Transformatorni FIKi deb ikkilamchi chulg’am aktiv quvvati R₂=U₂ I ₂ sos ₂ ni birlamchi chulg’am aktiv quvvati R₁=R₂+R_m+R_st ga nisbatiga aytiladi:





Transformatorni FIKi 80....99% ga teng.
Transformatorlar quyidagilarga bo’linadi: