1. Transport tizimining vazifalari Global transport tizimi

Mavzu: Transport tizimi tahlili. Transport masalasi. Shimoliy-g’arbiy
burchak va Potensiallar usuli.
Reja:
1. Transport tizimining vazifalari
2. Global transport tizimi
3. Transport tizimining shakllantirishning zaruriy shartlari

Yer usti transporti (temir yoʻl, avtomobil, quvur yoʻllari), suv transporti (dengiz va daryo), havo transporti (aviatsiya). Vazifasiga koʻra ichki ishlab chiqarish. (sanoat) transportiga va umumiy foydalaniladigan transportga boʻlinadi. Bu transport turlari bilan bir qatorda shaxsiy foydalaniladigan avtotransportlarxam mavjud. Vazifasi va xususiyatiga koʻra, temir yoʻlovchilar va yuk tashuvchi transportga boʻlinadi. Ichki ishlab chiqarish. transporti bevosita moddiy neʼmatlar ishlab chiqarish jarayoniga xizmat qiladi va korxona ishlab chiqarish vositalarining tarkibiy qismi hisoblanadi. Umumiy foydalaniladigan transport (yer usti, suv va havo) ijtimoiy ishlab chiqarish.da muhim sohani tashkil etadi. Umumiy foydalaniladigan Transportning moddiy ishlab chiqarish tarmogʻi sifatida paydo boʻlishi sanoat toʻntarishi bilan bogʻliq.

Mamlakatlar oʻrtasida tashqi savdoning oʻsishi dengiz kemachiligining rivojlanishiga turtki berdi. Avtotransport 19-asrning oxirida paydo boʻldi, 20-asrning 20-yillarida qisqa masofaga yuk va yoʻlovchilar tashishni amalga oshirib, temir yoʻl va daryo Transport bilan raqobat qila boshladi. Fuqaro havo transporti 20-asrning 1-choragida vujudga keldi.
20-asrda jahon transporti tizimi juda yuksaldi. Rivojlangan mamlakatlarda transport tizimlarining barcha transport turlari (AQSH, Kanada) yoki ayrim transport turlari (Gʻarbiy Yevropa mamlakatlari, Yaponiya)ning yuksak darajada rivojlanganligi bilan tavsiflanadi.
20-asr boshlariga qadar Oʻzbekistonda yuk va yoʻlovchilar, asosan, temir yoʻl, otulov transportlarida, tuya, xachir va boshqa yuk tashuvchi hayvonlarda tashilgan. 20-asrning 20-yillaridan avtomobil va xavo transporti, yirik sanoat korxonalari qurilishi bilan sanoat transporti vujudga keldi. 80-yillar oxiriga kelib respublika transportining moddiytexnika bazasi birmuncha yaxshilandi. Sanoat va qishloq xoʻjaligi.da ishlab chiqarish.ning oʻsishi, keng miqyosdagi kapital qurilishi va transport moddiytexnika bazasining yuksalishi bilan yuk va yoʻlovchilar tashish hajmlari ham orta bordi.

Pekindagi odatdagi kun ichida transport tarmoqlarining perkolatsiyasi. A Yuqori tezlikdagi klasterlarni namoyish etadi. Yilda B ulkan tarkibiy qism sinadigan muhim ostonada klasterlarni ko'rish mumkin. C Butun shaharga etib boradigan past tezlikli sumkani ko'rsatadi. Yilda D., nisbiy tezlik funktsiyasi sifatida eng katta (yashil) va ikkinchi eng katta (to'q sariq) komponentlarning perkolyatsiya xatti-harakatlarini ko'rish mumkin. E Tanqidiy chegarani ko'rsatadi, , ish kunlari va dam olish kunlari uchun kun davomida. Yuqori past darajadagi yaxshi global trafikni anglatadi.

Transport tizimi o'zaro bog'langan birlashmadir Transport vositasi, uskunalar, transport infratuzilmasi tarkibiy qismlari va transport sub'ektlari (shu jumladan boshqaruv elementlari), shuningdek ushbu sohada ishlaydigan ishchilar. Har qanday transport tizimining maqsadi ham yuklarni, ham yo'lovchilarni samarali tashishni tashkil etish va amalga oshirishdir.

Transport tizimining tarkibiy qismlari - transport tarmog'i, majmua, mahsulotlar, infratuzilma, harakatlanuvchi tarkib va ​​transport vositalarini ishlab chiqarish, ta'mirlash va ulardan foydalanish bilan bog'liq boshqa texnik tuzilmalar, shuningdek, tashish jarayonini tashkil etishning turli usullari va tizimlari. Bundan tashqari, tizimga transport tizimini takomillashtirish va rivojlantirishga qaratilgan faoliyat bilan shug'ullanuvchi tashkilot va korxonalar: sanoat mashinasozligi, qurilish, yoqilg'i-energetika tizimlari, ilmiy va ta'lim markazlari kiradi.
Infratuzilma - bu kosmosda mustahkamlangan, transport tarmog'ini tashkil etuvchi transport tizimining moddiy komponentlari majmuidir.
Bunday tarmoq avtotransport vositalarining tarmoqlar orqali harakatlanishini amalga oshirishda foydalaniladigan bo'g'inlar (avtomobil va temir yo'llar uchastkalari, quvurlar, suv yo'llari va boshqalar) va tugunlar (yo'l kesishmalari, terminallar) majmui deb ataladi. transport oqimlari.
Tarmoqlarni loyihalashda infratuzilma yaratilayotgan transport vositalarining xususiyatlarini hisobga olish kerak, chunki uning geometrik va texnik parametrlari ishlab chiqilgan tarmoq o'rnatilgan transport vositasining o'lchamlari, vazni, kuchi va boshqa parametrlariga bog'liq. mo'ljallangan.
Transport infratuzilmasining ular orqali o‘tadigan yo‘lovchi va yuk oqimlari talablariga javob beradigan quvvatini ta’minlash transport kompleksi mutaxassislari faoliyatida muhim vazifa hisoblanadi.

Transport tizimlarining ishlashini monitoring qilish - bu ikkita quyi tizimni o'z ichiga olgan kompleks: harakatni boshqarish va transport vositalarini boshqarish.
Yo'l harakati boshqaruvi tizimi milliy yoki xalqaro darajada qabul qilingan qoidalar tizimiga muvofiq yorug'lik signallari (svetoforlar), yo'l belgilari va belgilari orqali harakatni tartibga solish bo'yicha faoliyatni amalga oshiradi.
TRS ma'lum bir avtomobil texnologiyasiga bog'liq va odatda infratuzilmaning tarkibiy qismi hisoblanadi. Maqsadli vazifalarni bevosita bajaradigan haydovchi ushbu tizimning predmeti hisoblanadi. Avtotransport vositalarining ishlashini monitoring qilish tizimining sub'ektlariga dispetcherlar ham kirishi mumkin (masalan, yo'lovchi havo yoki temir yo'l transportida).
Transport tizimini boshqarish jarayonida insonning ishtiroki uni tashkiliy yoki inson-mashina tizimi sifatida belgilashga imkon beradi va qo'shimcha ravishda inson omilini hisobga olishni talab qiladi. Transport tizimining faol komponenti - bu tez o'zgaruvchan sharoitlarga moslashish qobiliyatiga ega bo'lgan, xatti-harakatlari o'z maqsadlariga erishishga qaratilgan odamlar yig'indisidir. Tizimning faol elementi sifatida inson omilining mavjudligi transport tizimlarining barqaror (statsionar) ishlash usullarini shakllantirishga sabab bo'ladi, chunki alohida ob'ektga har qanday tashqi ta'sir faol sub'ektning qarori bilan qoplanadi. Xususan, haydovchi).