1-Қурилиш конструкцияларни ҳисоблаш ва лойҳалаш тартиби. Режа

Конструкция деб, элемент қисмларини бирлаштириш тушунилади. Конструкциялаш эса,

биноларни конструктив хал этиш, уларнинг элементларидан ишчи, монтаж арматурасини жойлашни самарали схемасин белгилаш, опалобка ва арматура конструкция узеллари ва элементлари чизмаларини ишлаб чиқишдан иборат бўлади. Конструкцияларнинг лойиҳалаш, кесим юзаси хақидаги маълумотлар асосида, меъёр талабларни ҳисобга олган холда бино ва иноотни қуриш ва ишлатиш жараёнида мустаҳкамлиги, ёриқбардошлиги ва бикирлигини таъминлайдиган ҳисобий кучни аниқлашдан иборат бўлиш керак.

Металл конструкцияларига қўйиладиган талаблар

Қурилиш конструкциялари уларга қўйиладиган функционал, техник, иктисодий, эстетик ва бошқа талабларни ҳисобга олган холда лойихаланади.
Функционал талабларга кўра хар бир конструкция қандай мақсадга мўлжалланган бўлса, шунга мос бўлиши ҳамда бино ёки иншоотда бажарилаётган технологик жараёнларнинг қулай ва хавфсиз бўлишини таъминлаши лозим.
Техник талаблар конструкциянинг зарур мустаҳкамлиги, бикирлиги ва узоққа чидашини таъминлашга қаратилади.
Қурилиш конструкцияларига қўйиладиган муҳим талабларга тайёрлаш ва ишлатишдаги тежамлилиги, индустриаллиги ва технологиябоплиги киради.
Заводларда тайёрланган элементлардан иборат йиғма конструкциялар бу талабларни тўлиқ каноатлантиради.
Иқтисодий талаблар конструкция материали, унинг типи (масалан, фермалар ёки тўсинлар) ва асосий ўлчамлари (масалан, тўсин баландлиги) ни танлашга катта таъсир кўрсатади.
Конструктив ечимлар, конструкцияларни муайян шарт-шароитларда ишлатишнинг техник-иктисодий жихатдан мақсадга мувофиқлигига асосланган холда, материал ва энергия сарфини, шунингдек, сермехнатлигини ҳамда қурилиш объектининг нархини максимал даражада камайтиришни ҳисобга олган холда танланган бўлиши керак. Бунга қуйидагиларни амалга ошириш орқали эришиш мумкин:

• 
  самарали қурилиш материаллари ва конструкцияларидан фойдаланиш;
  
• 
  конструкцияларнинг массасини камайтириш;
  
• 
  материалларнинг физик-механиқ хусусиятларидан тўлиқ фойдаланиш;
  
• 
  махаллий қурилиш материалларини ишлатиш;
  
• 
  асосий қурилиш материалларини тежамкорлик билан сарф қилишга оид тегишли талабларга риоя қилиш.
  

Лойиҳалашда ечимларнинг бир неча вариантлари тузилиб, уларда конструкцияларни тайёрлаш ва куришдаги материаллар, энергия, мехнат сарфи, қурилиш нархи ва муддатларига оид кўрсаткичлар аниқланади; конструкциянинг меъморий кўркамлиги ҳам эътиборга олинади. Вариантларни таққослаш орқали энг мақбул ечим танлаб олинади.