1. Yo’l xojaligida narx shakllanishining oziga xos tomonlari. Smeta xarajatlari Smeta hujjatlarining tartibi va tarkibi

Yagona rayon birlik qiymatlari (YeRER)ni mahalliy shart-sharoitlarga boglash(moslash)
Mahalliy qurilish materiallaridan foydalanishni kozda tutuvchi, qurilish konstruksiyalari va ishlari yagona rayon birlik qiymatlari (YeRER), faqat qurilishning mahalliy shart-sharoitlariga boglangandan keyingina qollaniladi.
Boglash smeta qiymatining togridan-togri harajatlariga baholashda hisobga olinmagan mahalliy materiallar, buyumlar va konstruksiyalarning franko qurilish maydoni tomonidan avvaldan kalkulyatsiya qilingan smeta narxlari asosidagi smeta qiymatini qoshish orqali amalga oshiriladi. qurilishning mahalliy sharoitlarga boglangan yagona rayon birlik qiymatlari asosida vazirliklar va idoralar birlik qiymatlarning quyidagi turlardagi kataloglarini tuzadilar:
-sanoat - qurilish zonalari va alohida qishloq qurilishi rayonlari boyicha maxsuslashmagan qurilish uchun umumtarmoq rassenkalari katalogi;
-maxsuslashgan qurilish, shu jumladan liniyaviy qurilish uchun idoralarga qarashli kataloglar;
-yirik qurilish uchun, aerodromlarning uchish - qonish polasalari va avtomobil yo’llarini qurish uchun ularning smeta qiymatidan qat’iy nazar qurilishni ta’minlovchi yo’llarga, kolxoz va sovxozlar ichidagi, qurilish hududidagi aholi yashash punktlaridagi korxonalarga 3 km gacha bolgan kirib-chiqish yo’llari bundan mustasno.
Rassenkalarni qurilish shart-sharoitlariga qoplashda materiallarning smeta qiymatlari yordamchi jadval boyicha hisoblanadi. Yagona rayon birlik qiymatlari (YeRER)ni tuzishda kozda tutilmagan materiallar jadvalning «+iymatlashda hisobga olinmagan material resurslar» grafasida korsatilgan bolib, u yerda bu materiallarning nomlari, texnik xarakteristikasi va sarflanish me’yorlari keltiriladi. Ularning smeta qiymatlari bir birlik materialning smeta narxini uning sarflanish me’yoriga kopaytirib va yagona rayon birlik qiymatini ishlab chiqarishda hisobga olingan materiallarning smeta qiymatlariga qoshib topiladi.
Yagona rayon birlik qiymatlari (YeRER) asosida smetalar tuzishda (qurilishning mahalliy sharoitlariga boglangan) qoshimcha ravishda quyidagilar hisoblanadi:
-lokal smetalarda – oshiruvchi rayon koeffitsiyentlari qollanilishi sababli ishchilar ish haqining ortishi;
-avtomobil yo’llari qurilish qiymatining umumlashma smeta hisob – kitobida – elektro-energiya va siqilgan havoga boladigan harajatlardagi farq, agar qurilish ular bilan YeRERda qabul qilingan narxlardan boshqa narxlarda ta’minlansa, olib kelinadigan materiallarni transportirovka qilishga boladigan xarajatlardagi farq, agar ularning tashilish masofasi YeRER da qabul qilinganiga nisbatan ozgargan bolsa, qoshimcha harajatlar, agar qurilish ishlari qish mavsumida olib borilsa va boshqalar.