10 -tema. Erte jas dáwiri. Shınıģıw rejesı: Erte jas dáwirinde fizikalıq hám fiziologiyalıq rawajlanıw. Is-háreket kónlikpeleriniń rawajlanıwı

Psixolog-diagnost ushın ulıwma usınıslar:⁶
1. Siz balaǵa usınbaqshı bolǵan birinshi tapsırma júdá qızıqlı hám onı orınlaw ushın ılayıq bolıwı kerek.
2. Test qanaatlandırarsız dárejede orınlanǵanda da, balanı marapatlaw hám quwatlaw zárúr.
3. Bala óziniń minez-qulqındaǵı yaki qarım-qatnastaǵı bolatuǵın qıyınshılıqlardıń aldın alıw maqsetinde ata-analar menen sáwbetlesip, qayta ushırasıw barısında izertlew strategiyasın islep shıǵıw zárúr.
Eger qaytalap ótkerilgen ushırasıw da kútilgen nátiyjeni bermese, onda psixoterapevtikalıq jumıs ótkeriw haqqındaǵı máseleni sheshiw zárúr, sonıń nátiyjesinde diagnostikalıq sınaqta balanıń ózin uslap tutıwındaǵı sebeplerdi anıqlaw múmkin boladı.
4. 4-6 jastaǵı balalardı psixologiyalıq izertlew 30 minuttan artıqqa sozılmawı tiyis.
5. Eger birinshi ushırasıwda jeterli diagnostikalıq nátiyjege erisilmegen bolsa, qayta sınap kóriwdi belgilew kerek.
6. Psixologiyalıq izertlew balanıń psixolog penen bolǵan qızıqlı hám unamlı múnásibetin seziniwi ushın bárqulla jaqsı sáwbetler menen juwmaqlanıwı kerek.
Mektepke shekemgi jastaǵı bala tek ayırım tapsırmalardı jaqsı orınlaǵanı ushın ǵana emes, al ózin durıs tutıp jaqsı qatnasta bolǵanı ushın marapatlawlarǵa mútáj. «Eger shuǵıllanıw júdá sátli juwmaqlanbasa da, bizlerdiń shuǵıllanǵanımız, maǵan júdá unadı! Sen barlıq tapsırmalardı orınlay alıwıń da múmkin edi» dep aytqan maqul, sebebi mektepke shekemgi jastaǵı balalar ushın haqıyqıy nátiyjelerge qaraǵanda ózleri tapsırmanı orınlawǵa jumsaǵan kúsh salıwları anaǵurlım dárejede áhmiyetlirek hám olardı ózleriniń minez-qulqına tiyisli bahası da qızıqtıradı. Usı máwrit psixologlar menen bolatuǵın kelesi ushırasıwlarǵa unamlı qatnastı támiyinleydi.
7. Izertlew nátiyjeleri balanıń ata-anaları yaki qáwenderleri menen, sonday-aq, balalar baqshalarınıń hám basqa da mektepke shekemgi mákemelerdiń tárbiyashıları menen talqılanıwı múmkin.
Qàlegen zeyinli hàm jetik rawajlanģan bala diagnostikalıq baqlaw barısında jaqsı kόrsetkishke erispey qalıwı da múmkin. Ol hàr qıylı sebeplerge baylanıslı qanday da bir tapsırmanı tόmen orınlawı, qıyınshılıqqa dus keliwi yaki bolmasa kόrsetpeni àstelik menen όzlestiriwi múmkin. İzertlewdiń tabıssız nàtiyjesi barısında balanıń sàtsizligine qanday sebepler duwshaker etkenligin anıqlaw hàm belgili bir waqıt aralıģın όtkerip (úsh hàpteden kem bolmaģan) izertlewdi qaytadan όtkeriw usınıs etiledi.
Psixologtıń diagnostikalıq izertlew maqsetlerin esapqa alıw zàrúr. Màselen, psixolog balanı baqlaw jaģdayında ondaģı qorqınıshtı àlpayım dawıs tolqını menen alıp taslaw, bet àlpetindegi qızıģıwshılıq hàm ısıqlıģı menen balanı tolıq qollap-quwatlaw sıyaqlı háreketlerden paydalanıw usınıs etiledi.
Psixologiyalıq izertlewdi tamamlap, balanıń psixologiyalıq rawajlanıw όzgeshelikleri haqqındaģı juwmaqlawshı maģlıwmatlarģa hàm onıń aldaģı waqıtlardaģı oqıw hàm tàrbiyası boyınsha, onı psixologiyalıq, meditsinalıq, pedagogikalıq komissiyaģa yamasa qànigelerge màslàhàtke jiberiw boyınsha, sonday-aq, dúzetiw jumısların όtkeriw boyınsha usınıslarģa iye juwmaq shıģarılıwı zàrúr. Sebebi biz rawajlanıwında ózgerisi bolģan balanı úyrengenimizde tek bir ģana metodika ótkerip tolıq maģlıwmatqa iye bolmaymız. Balanıń psixikası quramalı process bolģanlıģı sebepli, hár processti ayrıqsha úyreniw ushın oģan arnalģan psixologiyalıq metodikalardan paydalanģanımız maqsetke muwapıq boladı.
Psixolog izertleniwden όtken balanıń psixikalıq processlerin, intellektin, yadın, jumıs uqıplılıģın hàm jeke sıpatların bahalay otırıp, izertlew payıtındaģı onıń psixologiyalıq rawajlanıwınıń baslı όzgesheliklerin ajıratıp kόrsetiwi tiyis.
Emocional hàm jeke tàrtip buzıwlar test nàtiyjelerine súyengen halda tolıq bayanlanģan bolıwı tiyis. Eger psixolog olardı psixologiyalıq metodlar (shańaraģı menen islesiw, psixologiyalıq korrekciya) menen όzgeris kirgiziw múmkin dep tapsa, onda ol tiyisli usınıslar beredi. Eger tapsırmanı orınlawda bala qıyınshılıqqa dus kelip qalsa, psixolog όz juwmaģında tiyisli qànigeler menen màslàhàtlesip bir juwmaqqa keliwi maqsetke muwapıq boladı.