10-ma’ruza: podshipniklar tasnifi. Sirpanish podshipniklari. Turlari. ISHQALANISH Turlari. Qo’llaniladigan materiallar. Reja

h>R
z
1
+R
z
2
, bo’lishi kerak. 
Suyuqlikdagi ishqalanishning harakatga ko‘rsatadigan qarshiligi juda kichik 
(ishqalanish koeffitsiyenti 0,005) bo‘ladi. Shuning uchun sirpanish podshipniklaridan 
foydalanilganda suyuqlikda ishqalanish bo‘ladigan sharoit yaratishga harakat qilish 
kerak. 
3. Nim quruq va nim suyuqlikda ishqalanish. Bunda ish sirtlari yetarli
darajada moylansa ham, ammo ikki sirtni batamom ajratib turadigan moy qatlami 
bo’lmaydi. Ishqalanish quruq ishqalanishga yaqin bo‘lsa, nim quruq ishqalanish 
suyuqliqda ishqalanishga yaqin bo‘lsa, nim suyuqlikda ishqalanish deyiladi. 
Nim suyuqlikda ishqalanish sodir bo‘lganda ishqalanish koeffitsiyenti 0,008-0,1 
oralig'ida, nim quruq ishqalanish ro‘y berganda esa 0,1-0,2 oralig‘ida bo‘ladi. 
Ishqalanishning yuqoridagi turlaridan sirpanish podshipniklari uchun eng ma'quli 
suyuqlikda ishqalanishdir. 
Suyuqlikda ishqalanishni ta’minlaydigan shartlardan birortasi bajarilmay 
qolganda, podshipnik nim suyuqlikda ishqalanish bilan ishlaydi, natijada aralash 

---

118 
ishqalanish – suyuqlikda va chegaraviy bo’lib qolishi mumkin. Chegaraviy 
ishqalanishda sirpanish sirtlari yupqa moy qatlami bilan ajralgan bo’ladi. Ish 
jarayonida, bu moy qatlami shunchalik yupqa bo’ladiki, bosim ta’sirida harakatdagi 
detallar sirti bir-biriga tegib qolishi mumkin. U holda sirtlarda yeyilish paydo bo’ladi. 
Nim suyuqlikda ishqalanish sodir bo’lganida ishqalanish koeffitsienti moyning sifatiga 
va sirpanish yuzalarining materiallariga ham bog’liq bo’ladi. Bunday hollarda 
ishqalanish koeffitsientini kamaytirish bilan ajralgan bo’ladi, f=0,01/0.1 uchun 
antifriksion materiallar ishlatiladi. 
4. Sirpanish materiallarida qo‘llaniladigan materiallar
Podshipnik vkladishi va vtulkalarning materiallari sirtga moslashuvchan,