10-Mavzu: Tanlab kuzatish xatosi, tanlanma to‘plam zaruriy miqdorini aniqlash va tanlab kuzatish natijalarini tarqatish yo`llari

Internet saytlar

1. 
   www.stat.uz
   
2. 
   www.cer.uz
   
3. 
   www.uza.uz
   
4. 
   www..cbu.uz
   
5. 
   www.ziyonet.uz
   

Mustaqil ta`lim mavzulari
1.Bozor iqtisodiyoti sharoitida tanlamani kuzatishni qo’llash zarurligi.
2.Bozor iqtisodiyoti sharoitida tanlama kuzatishni qo’llash amaliyoti.
3. Tanlanma kuzatish natijalarini bosh to`plamga tarqatish usullari.
4.Tanlamaning raprezentativligini ta`minlash usullari.
5.Tanlama kuzatish xatolari va ularni bartaraf etish yo`llari

Nazorat va mustaqil ishlash uchun savol va topshiriqlar

1. 
   Tanlanma kuzatish nima? Boshqa qisman kuzatish turlaridan nimalar bilan farq qiladi?
   
2. 
   Tanlanma tekshirishlar qanday maqsad va vazifalarni ko`zlaydi?
   
3. 
   Bozor iqtisodiyoti sharoitida qanday hodisa va jarayonlar tanlanma kuzatish yo`li bilan o`rganiladiq Misollar keltiring.
   
4. 
   Bosh va tanlanma to`plam deganda nimani tushunasiz? Ular qanday umumlashtiruvchi ko`rsatkichlar bilan tavsiflanadi?
   
5. 
   Reprezentativlik xatosi nimaq U qayd qilish xatosidan nimalar bilan farq qiladi?
   
6. 
   Reprezentativlik xatosining qanday turlarini bilasiz? Ular orasidagi farqlarni tushuntirib bering.
   
7. 
   Qanday tanlash usullari tanlanmaning reprezentativ bo`lishi ta`minlanadi?
   
8. 
   Asl ma`noda tasodifiy tanlash deganda nimani tushunasiz U qanday yo`llar bilan amalga oshiriladi?
   

1^ Eslatma: bosh to’plam hajmi katta bo’lganda, masalan, N>500 formulalar maxrajidagi -1 ni hisobga olmaslik mumkin. natijada qavs ichidagi koeffitsient quyidagicha ifodalanadi: (1-n/N)

2^Nazariy jihatdan formulalar – bosh to’plamdagi belgi salmog’i olinishi kerak. Natijada alternativ belgi dispersiyasi pq formula sur’atida bo’ladi. Ammo bu ko’rsatkich noma’lum bo’lgani uchun amaliyotda tanlama to’plam alternativ belgi dispersiyasi qo’llanadi. Xuddi shunga o’xshab o’rtacha tanlash xatosini aniqlashda ham bosh to’plam dispersiyasiga nazariy jihatdan asoslanishi kerak. Ammo u noma’lum bo’lgani uchun tanlanma dispersiya qo’llanadi.

3^ Eslatma: bosh to’plam katta hajmga ega bo’lsa, masalan, N>500 formulalar maxrajidagi -1 hisobga olinmaydi. Natijada qavs ichidagi ifoda quyidagicha bo’ladi: 1-n/N.