10-Офталмологияда кенг қўлланадиган ускуна ва жиҳозлар

10-Офталмологияда кенг қўлланадиган ускуна ва жиҳозлар
Mazkur guruhga mansub asboblar kichik hajmlarga, yengilligi,
shuningdek bir qadar yarqiroq tashqi shakli bilan farq qiladi, chunki
ular kichik hajmdagi, lekin murakkab tuzilishga ega a’zoda qo'llanishga
mo'ljallangan. Ushbu guruh asboblarining ayrimlari faqat kichik
hajmlari bilan farqlanib, yuqorida ma’lum umumiy jarrohlik asboblaridan farq qilmaydi, boshqalapri esa tuzilishga ega va oftalmojarrohlik
uchun o'ziga xos asboblar sanaladi.Ko'zga mo'ljallangan pichoqchalar (skalpellar) ko'z operatsiyasida
konyuktivlar, paylar va boshqa yumshoq to'qimalarni qirqishda
foydaianiladi. Dastalari to'g'ri burchakli kesikka ega
bo'lib, asbobdan foydalanishni yengillashtiradi.
Ikki turda ishlab chiqariladi: qorindor pichoqchasi - o'rta hamda
o'tkir uchli — o'rtacha. Uni tayyorlashda U12A po'lat yoki zanglamas
10X13 po'lat ishlatiladi.
Ko'z pichoqlari ko'z olmasini ochishga xizmat qiladi. Odatda
shoh parda va qator operatsiyalar paytida sklera chegarasida ko'z
devorlarini kesib ochishga xizmat qiladi (iridektomiyada katarakta
bo'yicha hisoblanadi. Sanoatda ko'z piehoqlarining quyidagi turlari tayyorlanadi:
— nayzasimon; ikkita o'tkir kesuvchi qirrali yirik
nayzaga ega, hajmlari va nayza (tig')ning egiklik darajasiga qarab,
pichoqlar farqlanadi: to'g'ri, biroz va kuchli qayrilgan katta va kichik;
Grefa bo'yicha katarakta, chiziqli eni 2 mm chiziqsimon tig'ga ega va charxlash burchagi 21° ni tashkil etadi; tig'nmg
uzunligi 3 ta o'lchovda: 35 mm (katta), 30 mm (o'rtacha) va 25 mm
(kichik) ishlab chiqariladi;
— pichoqigna distsizionli — katarakta olib tashlanayotganda ko'z
gavhari xaltasini qirqishda qo'llaniladi; to'g'ri burchak kesikli (4X5
mm) dastali o'tkir romb shakliga ega;
— sistotom — katarakta bo'yicha operatsiyada ko‘z gavhari kapsulasining pardasini qirqishda qo'llaniladi; tig'i nayzasimon alohida
shamshirga o'xshab, uchi asbobning o'q chizig'iga nisbatan 130°
burchak ostida joylashgan; sistotomlar o‘ng va chap bo'ladi;
— tugmasimon pichoq — uchida sferik tugmachasi mavjud
nayzasimon pichoqdir; sirtqi rinostomiyada choklar qo'yish uchun
ishlatiladi; bir necha o'lchovda tayyorlanadi;
— pichoqkurakcha: ko'zning rangdor pardasini qatlamlab olish va
ko'zning oldingi kamerasiga havo yoki yuvish suyuqligini yuborishda
qo'llaniladi.
Funksional xususiyatlari tig'i qirrasining o'tkirhgi (qalinligi 10 mkm,
kondensat qog'oz barabanchasi yengil kuch bilan teshiladi; kesik
chetlari tekis, uzilishsiz bo'lishi lozim) va tig'ning kesuvchi qirrasining
o'tkirligi sinovdan o'tkaziladi — pichoq xrom terining ustki qatlamini
kuch ishlatmasdan oson kesib olishi kerak.
Ko'z qaychilari qovoq va ko'zning yumshoq to'qimalarini qirqishga
xizmat qiladi. Umumiy jarrohlik qaychilaridan faqat o'Ichov (90—140
mm)lari bilan farq qiladi. Zanglamas 40X13 yoki 95X13 rusumii
po'latlardan tayyorlanadi. Ishchi qismining shakli bo'yicha o'tkir uchli
to'g'ri muguz parda uchun, o'tkir uchli qayrilma va tumtoq uchli
to'g'ri va qayrilma bo'ladi. Prujinali qaychilar ham ko'z olmasida
bo'ladigan operatsiyalarda ishlatiladi.
Ko'z qoshiqlari qavariq va yumaloq o'tkir hamda to'mtoq uchli
bo'lib, qovoq va ko'z doirasida to'qimalarni patologik hosilalarni
qirtishlab olishga xizmat qiladi. Ular zanglamas 40X13 va 2X13 rusumii
po'latlardan tayyorlanadi. Ko'z gavhari halqalarini ko'z operatsiyalarida
kapsuladagi gavharni olib tashlashda qo'llaniladi. ikkita tur ishlab
chiqariladi: Veber bo'yicha va krestovmaii. Ko£z mo‘ychinaklari (pinsetlari) odatdagi pinsetlardan kichik
hajmlari bilan farqlanadi. Sanoatda quyidagi turlari ishlab chiqariladi:
— jarrohlik to‘g‘ri, uzunligi 7 va 10 sm,
— anatomik, uzunligi 7 va 10 sm.
Vazifasi bo'yicha quyidagi mo'ychinaklar farqlanadi:
— belyarminov mo'ychinagi — follikullaming traxomatoz donalarini
siqib chiqarish uchun; o‘ziga xos tuziimaga ega — keng darchali jaglar,
ular bilan follikullar mo'ychinakka olinadi;
— fiksatsion — operatsiya paytida ko‘z olmasining shilliq pardasini
va qovoq to'qimalarini ushlash va tutib turish uchun; ishchi jag‘larida
bir necha tishchalari mavjud; quloqsiz va jag'larini qisilgan holda
ushlab turuvchi va barmoq bilan biroz bosganda ochiladigan qulfli
qihb tayyorlanadi;
— epilatsion — noto‘g‘ri o'sgan kipriklami (trixizm, traxoma,yara
blefarit va b.) olib tashlash uchun; ichshi jag'lari bir-biriga yaxshi
yotgan tekis maydonchalarga o‘xshaydi;
— ko'zning rangli pardasi uchun yoki iris-mo‘ychinak — rangli
parda ushlash va uni iridektomiya va boshqa operatsiyalar paytida
ushlab turish uchun; shtiftni yo‘ naltimvchi jag£larning ishonchli fiksatsiya qilish uchun qayrilgan ko‘z mo‘chmagim eslatadi; mo‘ychmak
qisilganda shrift asbobning ikkinchi plastinkasidagi teshikka aniq kirishi
lozim;
— darchali — qovoq tomirlarini qisish uchun, bu esa mo'ychinak
darchasi orqah o£tkazilayotgan operatsiya joyini qon bilan ta’minlashni
vaqtincha to‘xtatishni ta’minlaydi, darcha uzunligi 200 mm; mo‘ychinak uzunligi 100 mm; zanglamas 30X13 rusumli polatdan
tayyorlanadi;
— muguz pardasi uchun — ko‘z olmasi operatsiyasi paytida muguz
pardani qisish va ushlab turish uchun; o‘tkir, oldinga chiqib turuvchi,
muguz pardasini ishonchli ushlovchi tishlarga ega; yangi tuzilmali
mo'ychinak orqasida, soydan tashqari, uzunasiga mo'ychinakni
barmoqlar bilan yaxshi fiksatsiyasmi ta’minlovchi darchaga ega; titan
qotishmasidan tayyorlanadi; juda yengil; og'irligi 7 g.
Kengaytimvchi va chetga suruvchi ko‘z asboblari qovoqlarni
ko‘tarish, kengaytirish va operatsion jarohatlarni kengaytirishga
mo'ljallanganShaklan bu kuchli aylana qilingan chetlarga va silliq sathga
ega kichik hajmli egarsimon ko‘zgudir. Uchta o‘lchovda tayyorlanadi:
kichik, o'rtacha va katta.
Tebranuvchi ko‘zguli qovoq kolargichlar xizmat qiladi, ular 20X13
polatidan tayyorlanadi, ular ham titan qotishmadan tayyorlangan
tutqichlarga egadir.
jarrohlik ko‘z ilgaklari jarohatning chetlarini
ochishga xizmat qiladi. Ikkita tishli va 4 ta ilgakli, shuningdek kichik
o‘tkir va to‘mtoq ko'zning rangli pardasi uchun I ta tishli ilgaklar
bilan ishlab chiqariladi.
Prujinali jarohat kengaytirgich ko‘zdan kechirishda
va jarrohlik operatsiyalarida qovoqlarni ochish va ushlab turishda
qo'llaniladi. Qovoqlarni kerakli holatda avtomatik ushlab turishni
ta’minlaydi. Zanglamas 12X18N9 rusumli polatdan tayyorlanadi.
Vintli (1), shuningdek ko‘z yoshi qopchasida (2) operatsiya uchun
jarohatni kengaytiruvchilar 3 turda ishlab chiqariladi: to‘g‘ri va bolalar
uchun to‘g‘ri hamda qayrilma. Zanglamas 30X13 polatdan tayyorlanadi. Plastik operatsiyalar uchun esa bir qadar yumshoq.
Ko‘z zondlari ko‘z yoshi yolining olishini tadqiq etishda, shuningdek u torayganda yoki bitib qolganda olishini tiklash uchun
qollaniladi. Zondning stejjeni to‘g‘ri yolli bukiklarsiz va tolqinsiz,
uchlari yumaloqlangan bolishi lozim.