109 VI. Texnikaliq tárepten tártipke saliw sistemasi hám oníŃ NÁtiyjelerin ámelde qollaniwdiń ilimiy tiykarlari, perspektivali jónelisleri hám olardi

VI.1. 2. Texnikalıq tárepten tártipke salıw mámleket sistemasın 
qáliplestiriw tiykarları 
 
Hár qanday sistema, qatar ilimiy-texnikalıq tiykarlarǵa tayanadi, bul qaǵıyda 
Mámleketlik texnikalıq sistemasına da tiyisli. Tómendeǵıler Texnikalıq tárepten 
tártipke salıw mámleketlik sistemasınıń túpkilikli tiykarı: huqıqıy tiykarlar;
shólkemlestirilgen tiykarlar; atamalar hám táriypler; sistema elementleriniń 
klassifikaciyalanıwı; tiykarǵı qaǵıydalar; teoriyalıq tiykarlar; esaplanadı. 
Texnikalıq tárepten tártipke salıw mámleket sistemasınıń huquqiy tiykarları. 
Ózbekstan Respublikasınıń “Texnikalıq tárepten tártipke salıw tuwrısında”ǵı
Nızami sistemanıń tiykarǵı huqıqıy hújjeti esaplanadı, sol tiykarda, yaǵniy bul Nızam 

---

113 
qabıl etiliwi munasábeti menen “Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam 
hújjetlerine ózgerisler kirǵıziw tuwrısında” ǵı Nızam joybarı islep shıǵilıwı kerek. 
Insannıń ómiri hám den sawlıǵın qawipsizliǵı, átirap ortalıq qáwipsizlik 
etiliwi, sonıń menen birge tábiy resurslardan aqılǵa say paydalanilisini támiyinlew 
texnikalıq tárepten tártipke salıwdıń tiykarǵı wazıypaları bolıp tabıladı. Bul 
wazıypalardıń ámelge asırılıwı «Azıq-túlik ónimleriniń sapası hám qawipsizliǵı 
haqqında», «Veterinariya haqqında», «Ósimlikler karantini haqqında», «Awıl xojalıq 
ósimliklerin zıyankesler, kesellikler hám otaqlardan qorǵaw qılıw haqqında», 
«Tuqımgershilik qánigesilik haqqında», «Suw hám suwdan paydalanıw tuwrısında», 
«SHiqindilar haqqında», «Mámleket sanitariya qadaǵalawı tuwrısında», «Tábiyaattı 
qor
ǵaw haqqında», «Puqaralar sawlıgın qorǵaw haqqında», «Atmosfera hawasın 
qor
ǵaw haqqında», «Orman tuwrısında», «Ǵıdrotexnikalıq imaratlardıń qawipsizliǵı 
haqqında», «Qáwipli islep shıǵarıw obektleriniń sanaat qawipsizliǵı haqqında»ǵı 
hám basqa da kóplegen nızam hújjetleri arqalı támiyinlenedi. 
Ózbekstan Respublikası usı máseleler boyınsha xalıq aralıq shártnamalar 
hám pitimlerde aktiv qatnasadı. Mısalı. átirap ortalıqtı qorǵaw hám tábiyaattan aqılǵa 
uǵras paydalanıw salasında Ózbekstan «Evropa birlespesi», Gruziya, Kazaqstan, 
Kir
ǵızstan, Kitay, Turkiya, Ukraina hám basqa mámleketler menen pitimler 
imzala
ǵan. Kórsetip ótilgen nızam hújjetleri, xalıq aralıq hám óz-ara pitimler de 
texnikalıq tárepten tártipke salıw sistemasınıń huqıqıy tiykarıı bolıp xizmet etiwi 
múmkin.