11-sinf 1-bilet atom tuzilishi. Atom tarkibidagi elektronlarning pogʻona va pogʻonachalarga joylashishi

3-savol javobi. Na
2
CO
3
AlCl
3
KBr eritmalar muhitini aniqlash tajribalarini bajaring va ularni izohlang. 
Eritmada karbonat ioni borligini aniqlash uchun uning biror tuziga kalsiyli birikma ta’sir ettirish kerak, bunda o`q 
cho`kma hosil bo`ladi: 
Na
2
CO
3
+Ca(OH)
2
=CaCO
3
↓+H
2
O 
Xlorid va bromid ionlari borligini aniqlash uchun bu eritmalarga AgNO
3
eritmasini qo`shish kerak, bunda rang 
o`zgarishi kuzatiladi:Kumush nitrat bilan reaksiyaga kirishib, oq – pag`a cho‘kma (AgCl) hosil qiladi. Bu cho‘kma 
suvda ham, kislotada ham erimaydi:3AgNO
3
+ AlCl
3
= 3AgCl↓+ Al(NO
3
)
3
AgNO
3
+KBr=AgBr↓+KaNO
3 
AgBr-oq-sarg`ish cho`kma 
AgNO
3
+NaJ=AgJ↓+NaNO
3 
AgBr-sariq cho`kma 
Demak, galogen ionlarining eritmada mavjudligini aniqlash uchun AgNO
3 
reaktivdir.
 
19-BILET 
1. Suyuqlanmalar elektrolizini misollar bilan tushuntiring. 
2. 240 ml (£=0.8 g/mol) 15 % li (NH
4
)
2
SO
4 
eritmasi tarkibidagi erigan moddaning massasini aniqlang. 
3. Ishqoriy muhitga ega tuzlar gidroliziga doir tajribalar oʻtkazing va ularni izohlang. 
1-savol javobi:
Elektroliz jarayoni nafaqat eritmada, balki, suyuqlanmada ham amalga oshishi mumkin. Ya’ni qattiq 
moddalarni yuqori harorat ta’sirida suyuq agregat holatga o‘tkazib elektroliz jarayonini amalga oshirish mumkin.
Bunday elektroliz suyuqlanma elektrolizideyiladi. Suyuqlanma elektrolizida odatda oksid, ishqor va tuzlarning
suyuq lanmalari orqali elektr toki o‘tkaziladi.
Masalan, natriy xloridning suyuqlanmasiga (NaCl 801
0
C da suyuqlanadi) inert (ko‘mir) elektrodlar botirilsa va 
o‘zgarmas elektr toki o‘tkazilsa, u holda ionlar elektrodlarga: Na+kationlari – katodga, Cl–anionlari – anodga 
tomon harakatlanadi. Na+ionlari katodga yetgandan keyin undan elektronlar oladi va qaytariladi: 
Na
+
+ e = Na 
Xlorid ionlari Cl– esa elektronlarni anodga berib oksidlanadi: 
2Cl
-
- 2e = Cl
2
Natijada katodda natriy metali, anodda esa xlor ajralib chiqadi.
2 Na
+
+ 2Cl
-
=2 Na + Cl
2
Elektroliz yoki 2 NaCl → 2 Na + Cl
2
Ko‘pincha elektrolitlar suyuqlantirilgan holda elektrolizqilinadi. NaCl singari elektrolitlar suyuqlantirilganda ionli 
kristall panjaralari buziladi. Hosil bo‘lgan suyuqlanma tartibsiz harakat qiluvchi ionlardan iborat bo‘ladi.