12 Agro Inform maxsus son [2] 2021 Гулнара абдиниязова

УЎТ: 581.6
ТАДҚИҚОТ
Кириш. Бугунги кунда Ўзбекистон Республикаси 
ҳудудида табиий ҳолда ўсадиган доривор ўсимлик 
турлари биохилма-хиллиги ажралиб туради. Ҳозирда 
бу ерда 4500 тур ўсимлик ўсади ва уларнинг 1200 га 
яқин тури дориворлик хусусиятига эга. Ҳозирги кунда 
республикамизда доривор ўсимликлар етиштириш, 
уларнинг турларини кўпайтириш ва маҳаллий ўсимлик 
хомашёлари асосида табиий дори воситалари ишлаб 
чиқаришга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Табиий 
доривор ўсимликлар ресурсларидан оқилона фойдала-
ниш учун илмий асосларни ривожлантиришга алоҳида 
эътибор қаратилмоқда. 
Маълумки, халқ табобати олами бой манбаларга 
эга, турли хил касалликларни даволаш тажрибалари 
кейинги авлодлар учун сақланиб қолдирилган. Шундай 
аҳамиятга эга доривор ўсимликлардан бири бу, маҳаллий 
халқ орасида олтин томир номи билан машҳур бўлган - 
Cistanche salsa (C.A. Mey.) G.Beck. ўсимлиги ҳисобланади. 
Ўзбекистонда Cistanche L. туркумининг 9 та тури ўсади 
[2]. 
Тадқиқот объекти ва услубияти. Цистанхе (Cistanche 
salsa (C.A. Mey) G.Beck) - (цистанхе-ққ, олтин томир-ўзб. 
1-расм.) Orobanchaceae оиласига мансуб, оддий қалин по-
яли, кўп ёки камроқ тукли, кўп йиллик, паразит ўсимлик. 
Гуллари ўсимтасимон, гултожлари қўнғирсимон, узун-
лиги 25-35 мм, оч сариқ рангли найчали ва бинафша 
рангли. Гуллаш вақти: апрел-май, меваси майдан июл-
гача давом этади. 
Қорақалпоғистонда ушбу ўсимлик доривор 
ўсимликлар сифатида табиий ҳолда ўсадиган. Шу-
нингдек, ҳудуднинг шимоли-ғарбий Устюрт платоси, 
жануби-ғарбий Оролбўйи атрофларида, Шимоли-ғарбий, 
яъни Қорақалпоғистон Қизилқумнинг Қуйи Амударёда 
тарқалган ва оқ саксовулга (Haloxylon persicum L.) пара-
зитлик қилиб ўсади. Таркибидаги биофаол моддалар 
унинг ер устки ва ер остки қисмида тўпланади. Ци-
станхенинг ер устки қисми гуллаган даврида поясини 
бўйламасига кесиб, қумлардан тозалаб йиғиб олинади 
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement

---