12-ma’ruza. Bijg‘ish maxsulotlari va sharobchilik texnologiyasi. Reja: 1

Solod tayyorlash jarayonida. Tayyor bо„lgan kraxmal xom ashyosini 
eruvchi eritma holiga о„tishi bu kraxmal zonachalarini qobiq xujayralarini (kletki) 
buzilishi demakdir. Suv molekulalarini kraxmal shimib, burtsh (nabuxaniye) 
shimish jarayoni kechadi. Xajmi oshgan kraxmal kleystr holatiga о„tadi. Shunda 
amiloza va eruvchi kristaloidlar eradi.   
Pivo ishlab chiqarish sxemasi.
Арпа ва солод майдалаш 
Затор тайёрлаш 
Заторни фильтрлаш 
Пиво шаробини қумлоқ билан 
қайнатиш 
Шарбатни қумлоқни чўкмасидан 
ажратиб олиш 
Пиво шарбатини тиндириш ва 
совутиш 
Бижғишни охирлаш ва ёш пивони 
етилтириш 
Ёш пивони тиндириш 
Бочка ва бутилкага пивони 
қадоқлаш 
Пиво шарбатини бижғитиш 
Арпа ва ундирилган арпани 
қайта ишлашга тайёрлаш 

---

Donlarni pishirishga va qandlashtirishga tayyorlash: 
Tortilgan don shnek orqali pishirishdan oldin turadigan bunkerlarga olinib, u 
yerda 1:3,5 nisbatda suv bilan aralashtirib, 90
0
S gacha par bilan pishiriladi va 
razvarnik idishlariga sig„imga jо„natiladi. Bu yerda yuqori bosim va 135-150
0
S 
xaroratda 90-120 min. oralig„ida pishiriladi. (boshoqni turiga bog„liq – vaqt). 
Maydalangan pishgan don kuchli atmosfera bosimi ostida “osaxarivatel” ga 
jо„natiladi va 60-610 S xaroratgacha sovutiladi xamda “solod suti” bilan ishlov 
beriladi. (7-8 % massasiga nisbatan) 15 – 20 min. ichida keyin nasos bilan 
almashinish (teploobmennix) jо„natilib 20-25 
0
S gacha sovutiladi. Bu yerdan 
qandlashgan massa bijg„ish apparatlariga jо„natiladi. Xuddi shu apparatlarga 
drojjilar xam (6 – 8 % massasiga nisbatan) yuboriladi. Bu drojjilar (ekish droj) 
steril kolbalarda ekib, steril suslolarga 18 soat keyin qо„shib yana 18 soat 
davomida madaniylashtiriladi, sо„ng drojjankalar orqali bijg„ish apparatiga 
yuboriladi. Bijg„ish jarayoni 3 bosqichdan iborat 
bijg„ish (20 – 24 s) 
asosiy bijg„ish (24 – 30 s) 
oxirgi bijg„ish (18 – 24 s) 
1.Bijg„ish jarayonida drojjilar kо„payadi, biomassa yig„iladi, muhitga moslashadi, 
haroratni 23
0
S ga kо„taradi va 20 % suslo uglevodlarni bijg„itadi. 
2.Asosiy bijg„ishda 60 – 65 % uglevod suslosi bijg„iydi va brajnada spirtni asosiy 
miqdori yig„iladi va “teplo obmennik” (isitgich sig„imiga) bilan reaksiya issiqligi 
ya‟ni glyukozani spirtga aylangandagi olinadi. Xarorat 30
0
S ushlanib turadi. 
3.Oxirgi bijg„ish 15 – 20 % boshlanadi. Uglevodlar bijg„iydi va yetilgan brajka 
(zrelaya)da spirt miqdori 8 – 9 % ga yetadi. Xarorat 28
0
S ushlanib turadi. Bijg„ish 
jarayonini tugashini massa tashqi kо„rinishi orqali aniqlanadi. (uglekisliy gaz 
chiqishi tugaydi) va spirt miqdori orqali aniqlanadi. Spirt xaydashni boshlang„ich 
davrida yetilgan brajka bijg„ish apparatidan sig„imda (rezervuar) yig„ilib, nasos 
bilan brajka kalonnasiga uzatiladi va bu yerda spirt par holida brajkadan ajralib 
bardasi kolonkadan tashqariga yem maqsadlar uchun yig„iladi. Spirt suyuqligi 
holodilnikda sovutilib miqdori aniqlanadi. Sо„ng spirt – sirets (xom) rektifikatsiya 
kollonkasida yig„ilib 90 – 92
0
S gacha par bilan isitilib rektifikatsiyalanadi. Bu 
yerda efirlar, alkogidlar ajratib olinadi.
Takrorlash uchun savollar 
1.Bijg„ish sanoatidagi asosiy va ikkilamchi maxsulotlar tavsifi. 
2.Solod turlari va ishlatilish soxasi . 
3.Nechta bijg„ish boskichlari mavjud?. 
4.Pivo ichimligi turlari va sifati. 
5.Pivo ishlab chiqarish sxemasi.
«Tayanch» sо‘z va iboralar 
Solod, Xmel‟, suslo, arpa, pivo sharbati, sof achitqi sharbati, zator, pivo achitqisi, 
undirish.