12– mavzu: afrika xalqlari. Amerika xalqlari. Yevropa xalqlari etnologiyasi. Reja

Shimoliy Amerikaning tub aholisi.
So’nggi chorak asr davomida to’plangan arxeologik ma’lumotlar shimliy Amerika hududida ischil almashib taraqqiy qilib kelgan hindilar jamayitining taxminan 11 ming yillik tarixini aniqlab olish imkonini yaratdi. Arxeologiyada ikkita eng qadimiy polio hindi madaniy an’analarini aniqlaganlar:

1. 
   Markaziy dasht mintaqasida joylashgan yirik qush ovchilari madaniyati.
   
2. 
   shimoli- G’arbiy Tinch okeani ovchi termachilari kordiler madaniyati. Bu madaniytlar mil. Avv 8 ming yillikgacha davom qilib kelgan va butun qit’aga tarqalgan turli lokal madaniyatlarni hosil; qilgan.
   

Ayniqsa hindilar tarixi qit’aning g’arbiy qismi va janubiy –g’arbida shimoliy Amerikaning o’rmon zonasida jiddiy o’rganilgan. Ayni shu erda hozirgi tarixiy va etnografik manbalarga kirgan yuksak darajadagi madaniyatli shimoliy Amerika hindu qabilalarining shakklanish markazi bo’lgan va ularning keyingi taraqqiYotiga zo’r ta’sir ko’rsatgan. sharqiy o’rmon zonasida yashagan hindilarning tarixiga oid uchtra davr aniqlangan . Bu birinchidan, mutadil iqlimli o’rmon va suv havzalari maxsulotlarini ovlab yig’ib-terib o’zlashtirish xo’jaligiga ega bo’lgan arxaik davr shu zaminda paydo ikkinchi madaniyat janubiy Kanadadan to Meksika bug’ozigacha, bo’lgan to Amerika dashtlarigacha katta hududga tarqalgan vudlind madaniyati ilgarigi an’anani davom qildirib qo’shimcha dexqonchilik va kulochilik bilan ajralib turdi. VII asrning oxirlaridan boshlab madaniyat markazi asta-sekin Missisepi darYosidan o’rta va pastgi oqimio vodiylarga va Meksika bug’ozi soxillariga ko’cha boshlaydi . Messipi madaniyati deb atalgan bu davr ilgargi madaniy yutuqlarni o’zida mujassamlashtirgan ortoq dehqonchilik xo’jaligi, qal’ali shahar va qurg’onlar, ibodat va saroy tipidagi inshoatlar bilan ajralib turadi. Vudlint madaniyatidan missisipiliklar o’zining sopol maxsulotlaridagi yangi shakldagi naqsh yog’och tosh va chig’anoqlardagi yuksak badiiy o’ymakorlik va naqshinkorlik metall buyumlar yasash maxorati bilan ham farq qilganlar .