12-tema. Eskiz hám jiynaw sizilmalar in siziw

12-TEMA.ESKIZ HÁM JIYNAW SIZILMALAR IN SIZIW .
ESKIZ -- dep, qolda, sızılma aspapların qollanbastan hám masshtapsız, biraq
detal elementleriniń kórinisin saqlaǵan jaǵdayda sızılǵan sızılmaǵa aytıladı. Eskizde qoyılǵan ólshemler detallardıń haqıqıy ólshemlerine tuwrı keliwi kerek.
Eskiz (jumıs sızılmasınıń barlıq belgileri kórsetilgen) waqıtınshalıq bolsa da,biraq detaldı tayarlawdı tolıq táminleytuǵın islep shıǵarıw hújjeti bolıp xızmet qıladı. Eskizde, jumıs sızılmasındaǵıday, barlıq kerekli kórinisler, kesimler, qırqımlar beriledi. Barlıq ólshemler, belgiler qoyıladı hám basqa maǵlıwmatlar beriledi. Eskiz M yaki TM qattılıǵındaǵı qálem menen millimetrovka (katakli) qaǵazında sızıladı. Eskizlerde kórinisler sızılmalar ushın qabıl qılınǵan sızıqlar qalınlıǵı hám túrine ámel etken jaǵdayda sızıladı. Eskizler tómendegi tártipte orınlanadı.
1. List ramkası sızıladı, sızılmanıń tiykarǵı jazıwı ornı sızıqlar menen ajıratıladı. (1s, a). Listtiń sızıw maydanında tuwrı tórt múyeshlikler

kórinisinde detal sızılmasınıń jaylasıw jerleri qálem menen sızıp shıǵıladı. Tórtmúyeshlikler ólshemleri buyımnıń gabarit ólshemlerine proporcional bolıwı kerek. Bunda ólshem qoyıw ushın kerek bolatuǵın aralıqlardı da esapqa alıw kerek.
2. Detaldıń simmetriya kósherleri, aylanıw sırtları, tesikler, sızıqlardıń oraylıq kósherleri jińishke sızıqlar menen sızıp shıǵıladı (1-s, b). Detaldıń konturı barlıq kórinislerde proekciyalıq baylanıslar ham detal bólekleriniń proporciyasın saqlaǵan jaǵdayda sızıp shıǵıladı.
3. Qırqımlar hám kesimler aldın jińishke sızıqlar menen belgilep shıǵıladı. Keyin kesimler shtrihlanadı, kórinisler konturı bolsa qolda, sızıqlardıń juwanlıǵına ámel qılıp, ústinen júrgizip shıǵıladı(1-s,v).
4. Kerekli shıǵarıw hám ólshem sızıqları qoyıladı (1-s, g). Olar detaldıń barlıq kórinislerinde qaytalanbaytuǵın qılıp bólinedi. R, hám basqa belgiler qoyıladı. Keyin ólshew asbapları menen detalı ólshenedi. Ólshem sanları ólshem sızıqları ústine qoyıladı, bunda shrift 5 yaki 3,5 ólshemde jazıladı. Tiykarǵı jazıw grafaları sızıladı hám toltırıladı.
Standart detallar (boltlar, shpilkalar, gaykalar, shaybalar, shegeler h.tb.) ushın
eskiz sızılmaydı.
Detal metall masshtab lineykası, kroncirkul hám nutromer menen ólshenedi.
Júdá anıq (0,1...0,5 mm den úlken bolmaǵan qátelik penen) ólshew ushın shtangencirkul, glubinomerlerden paydalanıladı.
2-súwrette detal diywalı qalınlıǵı lineyka hám kroncirkul 2 járdeminde anıqlaw usılı kórsetilgen. Ólshem S kroncirkul ólshem menen ólshengen b hám lineyka menen ólshengen ólshem b1 ayırmasınday anıqlanadı. Ólshem l lineyka menen ólshengen h hám h1 ayırmasına teń. Diametrler nutromer menen ólshenedi.

GOST 2.102--68 muwapıq konstruktorlıq hújjetler (grafikalıq hám rtekstli)
olardıń islew basqıshına qarap, joybar hám is (jumıs) hújjetlerine bólinedi.
JOYBAR HÚJJЕTLЕRINЕ ulıwma kórinistegi sızılma kiredi, bul sızılma buyımnıń hám onıń túriniń bólimleriniń óz-ara qatnasın anıqlaydı hám sonday-aq buyımnıń jumıs principin táripleydi. Ulıwma kórinistegi sızılmada joybarlanıp atırǵan buyım tuwrısındaǵı tolıq maǵlıwmatlar boladı, lekin ol boyınsha buyım tayarlap bolmaydı. Bul sızılma buyım detallarınıń sızılmaların orınlaw ushın baslanǵısh hújjet esaplanadı. Buyım IS HÚJJЕTINЕ tiykarlanıp tayarlanadı, bul hújjetlerge jumıs sızılmaları, jıynaw sızılmaları hám specifikaciyalar kiredi. Detal sızılması detaldı tayarlaw ushın xızmet qıladы. Jıynaw sızılması specifikaciya menen birge, jıyma birlik kórinisin hám birikken bólimleriniń jaylasıwı hám óz-ara baylanıwı tuwrısında túsinik beretuǵın basqa maǵlıwmatlardı óz ishine aladı. Jıynaw sızılması buyımdı
jıynaw hám kontrol qılıw ushın xızmet qıladı.
Bul sızılma buyım túrine kiriwshi detallarıń jumıs sızılmaları yaki eskizleri boyınsha dúziledi. Jıyma birlik kórinisleri (kerekli kórinisler, qırqımlar hám kesimler), ólshemler, shekli shetke shıǵarıwlar hám usı jıynaw sızılması boyınsha
orınlanıw yaki tekserip shıǵılıwı kerek bolatuǵın basqa parametrlar hám talablar;
ajıralmaytuǵın ( svarkalengen, jelimlengen h,tb) birikpelerdin tutasıw xarakteri hám biriktiriw usılı tuwrısındaǵı kórsetpeler ;
buyımnıń túriniń bólimleri poziciya nomeri;
buyımnıń tiykarǵı xarekteristikası;
buyımnıń gabarit ólshemleri;
ornatıw hám baylanıstırıwshı ólshemler, sonday-aq, kerekli spravka ólshemleri.
Oqıw ámeliy sabaqta tayar buyımnıń jıynaw sızılması sızıladı. Jıynaw sızılmasın dúziwden aldın, jıyma birliktiń wazıypası menen, onıń hámme bólimleriniń bir-birine baylanısı menen tolıq tanısıp shıǵıw kerek. Buyım detallarǵa ajırıtıladı hám hár bir detal ushın bólek eskiz kórsetilgen tártipte dúziledi. Eskiz yaki sızılmalar jıynaw sızılmaların sızıw ushın jiberiletuǵın tiykarǵı hújjet esaplanadı.
Jıynaw sızılmasın tómendegi tártipte dúziw usınıs etiledi:
- kerekli kórinisler sanı anıqlanadı;
- jıyma birliktiń gabarit ólshemleri boyınsha sızılma formatı hám masshtabı
tańlanadı;
- aldın iri detallardıń, keyin mayda detallardıń oq sızıqları hám konturları sızıladı;
- qırqımlar hám kesimler orınlanadı;
- sızılmanıń tuwrı sızılǵanlıǵı tekserip shıǵılǵannan keyin onı M qálem menen yaki tushda sızıqlardıń qalıńlıǵına áhemiyet bergen jaǵdayda ústinen júrgizip shıǵıladı;
- ólshem sızıqları hám ólshemler gabarit (uzınlıǵı, eni, bálentligi), is jayında buyımdı jıynaw hám ornatıw ushın kerekli ólshemler --- biriktiriw hám ornatıw ólshemleri, spravka ólshemler qoyıladı.
- listtiń bos jerine kórinis konturlarınan sırtında poziciyalar, yaǵınıy barlıq detallardıń nomeri qoyıladı (1-s, a);

1-súwret. Ventildiń jıynaw sızılması.
- sızılmanıń tómengi oń múyeshinde tiykarǵı jazıw grafaları toltırıladı;
- specifikaciya dúziledi hám grafaları toltırıladı (1-s, b).
Jıynaw sızılmaların GOST talaplarına muwapıq ańsatlastırıp sızıw múmkin.
Jıynaw sızılmalarında faskaların, sheńberlerin (protochkaların, chukurchalardı, chikiklardi , nakatkalardi, nasechkalardi) hám basqa mayda elementlerdi, sonday ak sterjen hám tesik arasındaǵı zazorlardı jıynaw sızılmalarında kórsetpew múmkin.