13-Tajriba ishi Mavzu: Kombinatsion jamlovchi qurilmani loyihalashtirish va ish tartibini o’rganish Jamlagich

13-Tajriba ishi
Mavzu: Kombinatsion jamlovchi qurilmani loyihalashtirish va ish tartibini o’rganish
Jamlagich deb ikkilik koddagi sonlarni qo‘shish (jamlash) asosiy arifmetik amalini bajaruvchi kombinatsion mantiqiy qurilmaga aytiladi. Dastlab oddiy holat, bir razryadli ikki sonni qo‘shish: 0+0=0, 1+0=1, 1+0=1, 1+1=10 masalasini ko‘rib chiqamiz.
Oxirgi vaziyatda natija ikki razryadli ikkilik kodi yordamida ifodalangan. Yig‘indining katta razryadda paydo bo‘lgan bir o‘tkazish biri deb ataladi. Ikkita bir razryadli sonlarning yig‘indisini bizga qulay bo‘lgan haqiqiylik jadvali ko‘rinishida ifodalaymiz.
1-jadval
Bir razryadli jamlagich haqiqiylik jadvali

Haqiyqiylik jadvali jamlash amalini bajarish algoritmini MAF mantiq tizimi yordamida oson ifodalaydi:

(1)
(2)

bu yerda, belgisi – ikki moduli bo‘yicha qo‘shish (o‘tkazishsiz).
Yarimjamlagich sxemasi 3-rasmda keltirilgan.


2-rasm. To‘liq jamlagich shartli belgisi.

(8.1) asosidagi jamlagich sxemasini tashkil etishda ikkita invertor, ikkita ikki kirishli HAM sxemalari va bitta ikkita kirishli YoKI sxemasi kerak bo‘ladi, (8.2) ga ko‘ra esa yana bitta ikkita kirishli HAM sxemasi kerak bo‘ladi, uning chiqishi talab etilgan 1·1=1 katta razryadni o‘tkazishni amalga oshiradi. Tanlangan element bazadan kelib chiqqan holda tashkil etilgan jamlagich sxemasi 8.2-rasmda keltirilgan.

3-rasm. Yarimjamlagich.
Sxema ikkita chiqish simiga ega: S yig‘indi va S o‘tkazish, va ikkita kirishga ega. Bu sxema yarimjamlagich deb ataladi.