14-маъруза мультимедиа алоқа тармокларининг асосий трафик параметрлари

Таъриф. Агар

бўлса, параметри х жараён кенг маънода қатъий ўзига ўхшаш дейилади, яъни ССШС жараён ўзининг корреляция коэффициентини м узунлик блоклари бўйича ўртачалаштирилганда сўнг ўзгартирилмайди.

Бошқача айтганда, агар бириктириш х(м) жараён иккинчи тартибли статистик тавсифларга нисбатан камида дастлабки Х жараёндан фарқ қилмаса, у ҳолда х – ССIIIС бўлади.
Таъриф. Агар

бўлса, у ҳолда Н=1-(_{ }), 0_{ }1 параметри Х жараён кенг маънода (АСIIIС) (second order asymtotical selfsimilarity)асимптотик ўзига ўхшаш дейилади. Бу таърифнинг маъноси шундан иборатки, агар м узунлик блоклар бўйича ўртачалаштирилгандан сўнг ва м→х бўлганида, у ССIIIC жараёнга яқинлашса, у ҳолда Х жараён АСIIIC жараён бўлиб ҳисобланади.

ССIIIC тушунчаси билан бирга оддий ўзига ўхшаш жараён тушунчаси мавжуд бўлиб, уни атамада кўпроқ фарқлаш учун тор маънода ўзига ўхшаш СУС жараён деб атаймиз.
Таъриф. Агар

ифода тақсимлашларнинг тегишли маъносида тушунилганида ўринли бўлса, у ҳолда Х жараён H=1(_{ }), 0_{ }параметри тор маънодаги алоқаларга ўхшаш.

11.4. Тармоқларда мультимедияли трафикка хизмат кўрсатишнинг сифат параметрлари

Турли хил кўринишдаги трафикни узатишда ҳар бир фойдаланувчига телекоммуникацион транспорт бирикмаси тақдим этилиши керак бўлиб, у шу трафикка мос хизмат кўрсатиш сифатини халқаро тавсиялар ва стандартларга мувофиқ таъминлаш керак.

Бириктириш сифатининг қуйидаги асосий параметрлари ажратилади:
1) Бириктириш ўрнатилган вақти; 2) бириктириш ўрнатиш эҳтимоллиги; 3) бириктиришнинг узилиш эҳтимоллиги; 4) тутилиб қолиш; 5) йўқотиш эҳтимоллиги; 6) джиттер.
Уланиш ўрнатилиш вақти f(cn) – абонент томонидан тегишли мультимедияли сервисни тақдим қилишига талабнома берган пайтда бу сервисни тақдим этиш бошланган пайтгача бўлган вақт оралиғи тарзида аниқланади.
Бириктиришни ўрнатиш эҳтимоллиги P(cn) – тегишли сервис тақдим этилган талабномалар сонининг шу сервисни тақдим этишга талабномаларнинг умумий сонига нисбатидир.
Бириктиришнинг узилиш эҳтимоли P(_{ }) – тегишли сервис тўлиқ тақдим қилинмаган талабномалар сонининг хизмат кўрсатилган талабномаларнинг умумий сонига нисбати тарзида аниқланади.
Тутилиб қолиш _{ }i – i-блоки жўнатувчиларига тегишли сервиснинг трафиги маълумотларини 1-блок жўнатувчиларига ўрнатишнинг бошланиши билан ва фойдаланувчининг шу блокни қабул қилиб олишининг тугаши пайти орасидаги вақт оралиғи тарзида аниқланади. _{ }i тутилиш узатилаётган маълумотлар блокларининг телекоммуникацион тармоқ узеллари орасидаги алоқа каналлари бўйича пакетлаштириш, узатиш ва тарқатиш вақтлари, шунингдек, бу блокларнинг оралиқ коммутаторлар ва тармоқ маршрутизаторлари навбатларида кутишлари вақти йиғиндисидан ташкил топади.
Асинхрон телекоммуникацион тармоқда маълумотлар блокларининг тутилиб қолиш ҳар бир блок учун ҳар хил бўлиши мумкин ва у тасодифий катталикни ифодалаши мумкин бўлиб, у қуйидаги тарзда ифодаланади:


_{ }=_{ }+_{ }+_{ },

Бу ерда _{ }трафикнинг i-маълумотлар блокини пакетлашнинг тасодифий вақт катталиги, М – сервиснинг икки абоненти ўртасидаги алоқа каналларининг умумий сони; N – сервиснинг икки абоненти орасида жойлашган коммутацион қурилмалар сони; _{ }- к-алоқа канали бўйича трафикнинг i-маълумотлар блоки тарқалиш вақтининг тасодифий катталиги; _{ }j-коммуникация қурилмасида трафикнинг i-маълумотлар блокига хизмат кўрсатиши вақтининг тасодифий катталиги; _{ }- j-коммутацион қурилмада трафикнинг i-маълумотлар блокининг навбатда кутиш вақтининг тасодифий катталиги.

_{ } ўртача тутилиб қолиш узатилаётган маълумотлар блокларининг барча тутилишларининг ўртача қиймати сифатида аниқланади:

Бу ерда N(b) – етказиб берилган маълумотлар блокларининг умумий сони.
Йўқотишлар эхтимоллиги P(rs) - адресатга етказиб берилмаган маълумотлар блокининг топширилганларнинг умумий сонига нисбати билан белгиланади.
Джиттерσ(τ) – мос сервис трафигининг маълумотлар блокини узатишни тутилиб қолиш τ (mах) ваτ(min) ўртасидаги фарқ сифатида аниқланади:

Транспортли бириктириш параметрларинингабонентларга тақдим этилаётгансервиссифатига таъсири 13.2-жадвалда келтирилган.
Етказиб бериш вақти ва джиттернинг қийматлари хақиқий вақт масштабида амалга ошириладиган хизматлар учун мухим тармоқ тавсифлари хисобланади.
Телекоммуникациялар сохасида Европа тадқиқот марказининг (RACE - Research on Advanced Communication in Europe) тадқиқотлар натижасидаолинган мультимедиали хизматларнинг асосий турлари учун аниқланган бирикишни ўрнатиш ва бирикишнинг узилиш эхтимоллиги вақти, бирикишни ўрнатиш эхтимолли пакетини йўқотиш эхтимоли йўл қўйилган қийматлари 11.3-жадвалда келтирилган.
11.3-жадвал
Транспорт бирикмаси параметрларининг сервисни тақдим этиш сифатига таъсири

Сифат параметрлари	Сервис тури
	Телефон	Видеоконференция	Талабга кўра видео	Маълумотлар узатиш
Тутилиб қолиш	Катта	Катта	Ўртача	Кам
Бирикишни ўрнатиш вақти	Катта	Катта	Ўртача	Ўртача
Джиттер	Катта	Катта	Катта	Кам
Йўқотиш эхтимоллиги	Ўртача	Ўртача	Ўртача	Катта
Бирикишни ўрнатиш эхтимоллиги	Катта	Катта	Катта	Катта
Бирикишни узилиш эхтимоллиги	Катта	Катта	Катта	Кам

Эслатма. Катта. Ўртача, кам атамалари қуйидагиларни аниқлайди: катта – телекоммуникацион бирикишнинг сервисни тақдим этиш сифатига кучли таъсири. Бу параметрнинг унча катта бўлмаган қийматига кам миқдорда йўл қўйилади – телекоммуникацион сервиснинг тақдим этилаётган сервисга кучсиз таъсири. Бу параметрнинг катта қийматига йўл қўйилади.

11.4-жадвал

Мультимедиали трафикни узатишда хизмат кўрсатиш сифати параметрларининг йўл қўйиладиган қийматлари

Сервис тури	Хизмат кўрсатиш сифат параметрлари
	t^(cn),c	Р^(rj)	τ, мс	Р^(rs)	στ , c
IP-телефония	0.5...1	10^-3	25...500	10^-3	100...150
Видеоконференция	0.5...1	10^-3	30	10^-3	30...100
Талаб бўйича рақамли видео	0.5...1	10^-3	30	10^-3	30...100
Оддий маълумотларни узатиш	0.5...1	10^-6	50...1000	10^-6	-
Телевизион кўрсатувлар	0.5...1	10^-8	1000	10^-8	-

Назорат саволлари

1. 
   Мультимедиали трафикни қандай турлари мавжуд ва уларни қисқача характерланг?
   
2. 
   Мультимедиали трафикни қандай параметрлар билан характерланади?
   
3. 
   Ўзига ўхшаш трафик тушунчаси нима?
   

Мультимедиали трафикни хизмат кўрсатиш сифати қандай параметрлар билан характерланади?