14-Ma’ruza: Rolikli va tekis turtkichli kulachokli mexanizmlarning minimal radiusini aniqlash va profilini loyihalash


Download 0.75 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/7
Sana04.11.2023
Hajmi0.75 Mb.
#1745328
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
14 Ma\'ruza

0
ʹ boʻladi.
Agarda, markaziy kulachokli mexanizm loyihalash talab etilsa, kulachokning aylanish 
markazi Os
2
oʻqda yotishi lozim. 
Agar B nuqtadan oʻtkazilgan urinma bilan Os
2
oʻqni kesishgan nuqtasi Oʹʹ ni 
kulachokning aylanish markazi deb olinsa, u holda bu kulachokning minimal radiusi r
0
ʹʹ boʻladi.
Yuqorida koʻrib chiqilgan holatlarning barchasida kulachokning markaziy profilining 
minimal radiusini aniqlash mumkin. Kulachok profilining haqiqiy minimal radiusni aniqlash 
uchun, markaziy profilining minimal radiusidan rolikning radiusini ayrib tashlash lozim. 
Tekis turtkichli kulachokli mexanizm kulachogining minimal radiusini aniqlash bilan 
tanishib chiqamiz (14.3-rasm). Bu holatda harakatlantiruvchi kuch bilan turtkichning harakat 
yoʻnalishi mos tushadi hamda tekis turtkichli kulachokli mexanizmlarda bosim burchagi nolga 
teng boʻlishi kerak. SHuning uchun, kulachokning minimal radiusi boshqacha usulda anilanadi. 
Tekis turtkichlar kulachokli mexanizmlarda kulachok profili qabariq boʻlishi lozim. SHu 
sababli, bunday turdagi kulachokli mexanizmlarni loyihalashda kulachok profilining barcha 
qismini qabariq boʻlish uchun, oʻzgaruvchan egrilik radiusi ρ doimo musbat boʻladi. Bu esa, 
kulachok minimal radiusini aniqlashning sharti hisoblanadi. Minimal radius qiymatining ortishi 
bilan kulachok profilining egrilik radiusining qiymati ham ortib boradi. Bu esa, kulachok 
profilining qabariq boʻlishini ta’minlaydi. 
Agar kulachok profilining egrilik markazining urinish nuqtasi P boʻlsa, u holda egrilik 
radiusi PB boʻladi. Almashtirilgan ORVSD mexanizm uchun OPb tezlanishlar planini tuzamiz. U 
holda, 14.3-rasmdan koʻrinadiki 
h
r
а



0




bunda a-turtkichning keltirilgan tezlanishi; r
0
-kulachokning minimal radiusi; h-turtkichning 
koʻtarilish masofasi (yoʻli). 
Yuqorida aytganimizdek, kulachok profilining egrilik radiusi ρ doimo musbat boʻlishi 
lozim, ya’ni 
0
0




h
r
а


(14.4) 
(14.4) ifodaning oʻng tomonidagi qoʻshiluvchilar ichida faqatgina keltirilgan tezlanish 
manfiy boʻlishi mumkin. Bunda, kulachok profilining egrilik radiusi ρ doimo musbat boʻlishi 
uchun, quyidagi shart bajarilishi lozim 
h
r
а


0
yoki 
h
а
r


0

(14.5) 
14.3-rasm. 
a va h kattaliklar kulachokning burilish burchagining funktsiyasi hisoblanadi va ularning 
analitik ifodasi aniq emas, shuning uchun (14.5) ifodani grafik usulda yechamiz. Buning uchun, 
C nuqtadan chap tomonga qarab, keltirilgan tezlanish a uzunligiga teng boʻlgan CE kesma 
chizamiz va E nuqtani nuqta bilan tutashtiramiz. U holda ECO toʻg’ri burchakli uchburchak 
hosil boʻladi. ECO toʻg’ri burchakli uchburchakning katetlari ES=a va OS=r
0
+h. Agar ES=OS 
boʻlsa β=45
o
, ES boʻlsa β<45
o
va ES>OS boʻlsa β>45
o
boʻladi. Demak, (14.5) shart 
bajarilishi uchun, β<45
o
boʻlishi lozim ekan. Yuqoridagilardan kelib chiqib, kulachokning 


minimal radiusini grafik usulda aniqlaymiz. Buning uchun, berilgan kinematik grafikka koʻra s

Download 0.75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling