15-variant yangi davrda fuqarolik jamiyatining paradigmalarini yaratilishi

         4.I.Karimovning  “O`zbekiston  mustakillikka  erishish  ostonasida”  asari   

tog`risida malumot  

  

 

Prezident Islom Karimovning “O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida” deb 

nomlangan  yangi  kitobi  nashr  etildi.  Kitobdan  Yurtboshimizning  mamlakatimiz 

mustaqilligi  arafasida  va  mustaqillikning  dastlabki  davrida  (1989-1991  yillarda) 

olib borgan jo‘shqin va serqirra siyosiy-ijtimoiy faoliyatini aks ettiradigan ma’ruza 

va nutqlar, suhbat, maqola va intervyular o‘rin olgan. 

Kitob  shaklida  ilk  bor  chop  etilayotgan  bu  chiqishlarning  “O‘zbekiston 

mustaqillikka  erishish  ostonasida”  deb  nomlanishi  albatta  bejiz  emas.  Bu  kitob 

yaqin o‘tmishimizning murakkab tarixiy-siyosiy bosqichlarini, jumladan, tasavvur 

qilish ham qiyin bo‘lgan g‘oyat og‘ir va tahlikali bir vaziyatda O‘zbekiston rahbari 

sifatida  ish  boshlagan  Islom  Karimovning  o‘lkamizni  chuqur  inqirozdan  olib 

chiqish,  uni  qat’iyat  va  matonat  bilan  istiqlol  sari  boshlash,  Vatanimiz 

mustaqilligini  e’lon  qilish,  umumxalq  saylovida  g‘olib  chiqib,  Prezidentlik 

qasamyodini  qabul  qilishigacha  bo‘lgan,  tinimsiz  kurashlar,  keskin  sinov  va 

mashaqqatlar bilan o‘tgan faoliyat davrini o‘z ichiga oladi. 

 

Kitobga  kiritilgan  nutq  va  ma’ruzalarda  o‘sha  davrdagi  o‘ta  dramatik  voqealar, 

tarixiy o‘zgarishlar qanday murakkab vaziyatlarda yuz bergani, ularning tafsiloti, 

sabab va oqibatlari atroflicha yoritib beriladi. 

 

Ma’lumki,  1989  yilning  o‘rtalarida  KPSS  Markaziy  Komiteti,  sovet  hukumati 

tomonidan  O‘zbekistonga  nisbatan  qatag‘on  siyosati  yangi  bosqichda  davom 

ettirilib,  “paxta  ishi”,  “o‘zbeklar  ishi”  deb  nom  olgan  siyosiy  kampaniyalar  avj 

olgan  edi.  Kommunistik  partiyaning  bosh  nashri  bo‘lgan  “Pravda”  gazetasining 

“Oltin  xazinasi  ustidagi  ilon”  deb  nom  olgan  maqolasida,  boshqa  yetakchi 

markaziy  nashrlarda  xalqimiz  boshiga  tinimsiz  tuhmat  va  bo‘htonlar 

yog‘dirilmoqda  edi.  Sobiq  Markazdan  yuborilgan,  el-yurtimiz  o‘rtasida 

“desantchilar”  deb  nom  olgan  guruhlar  tomonidan  qancha-qancha  begunoh 

insonlar,  butun-butun  oilalar  tazyiq  va  ta’qiblarga  uchraganini  jamoatchiligimiz 

yaxshi eslaydi. 

 

Ana shunday og‘ir bir sharoitda Yurtboshimiz tomonidan xalqimiz qalbidagi asriy 

orzu – istiqlol g‘oyasi ulkan jasorat bilan ilgari surilib, uni amalga oshirish uchun 

tarixiy  qadamlar  qo‘yilgani  kitobning  asosiy  mavzusini  tashkil  etadi.  Agarki  bu 

kitobning  ma’no-mazmunini  bir  so‘z  bilan  ifoda  etadigan  bo‘lsak,  Vatanimiz 

mustaqilligi,  ta’bir  joiz  bo‘lsa,  yangi  hayot,  yangi  jamiyat  binosi  uchun  zamin 

---

bo‘lgan hal qiluvchi dasturiy maqsad va g‘oyalarni Islom Karimov o‘sha dolg‘ali 

yillardayoq, uzoqni ko‘rgan holda, o‘ziga nechog‘lik aniq-ravshan tasavvur etgani 

mazkur  to‘plamning  har  bir  sahifasidan  bamisoli  “qizil  ip”  bo‘lib  o‘tishini 

ta’kidlash o‘rinlidir. 

 

Shu  davr  mobaynida  o‘lkamizda  ro‘y  bergan  Farg‘ona,  Guliston,  Bo‘ka,  O‘sh, 

Namangan voqealari paytida, tarixda “GKCHP” deb nom olgan, SSSR davlatining 

so‘nggi  kunlarida  bir  guruh  imperiyaparast  kuchlar  tomonidan  amalga  oshirilgan 

siyosiy  to‘ntarish  chog‘ida  va  boshqa  shu  kabi  o‘ta  keskin  vaziyatlarda  Islom 

Karimovning yakkayu yagona to‘g‘ri yo‘lni topa olgani, xalqimizning tinchligi va 

xavfsizligini ta’minlash uchun kechayu kunduz tinimsiz mashaqqatli faoliyat olib 

borganini tasdiqlaydigan tarixiy manbalar ham ushbu kitobda o‘z aksini topgan. 

 

Mamlakatimizni  jar  yoqasiga  olib  kelib  qo‘ygan  og‘ir  ijtimoiy-iqtisodiy  ahvolni 

o‘nglash,  xalq  dardiga  darmon  bo‘lish,  yillar  davomida  yechilmasdan  kelgan 

muammolarni  hal  etish  maqsadida  aholiga  uy-joy  qurish  uchun  uchastka 

maydonlari  va  tomorqa  yerlari  ajratish,  paxta  yakkahokimligiga  barham  berish 

borasida davlatimiz rahbari tomonidan keng ko‘lamli ishlar amalga oshirildi. Ana 

shunday  chora-tadbirlar  tufayli  respublika  bo‘yicha  700  mingta  oilaga  yer 

berilgani,  muallif  ta’biri  bilan  aytganda,  kichikroq  bir  davlatning  aholisiga  teng 

bo‘lgan 1,5 million yangi oila paydo bo‘lgani, qurilish materiallari ishlab chiqarish, 

odamlarga kredit berish, o‘z xo‘jaligini yuritish uchun urug‘lik, chorva mollari va 

parranda  ajratishga  qaratilgan  ulkan  ishlar  haqida  ma’lumot  beradigan  chiqishlar 

ham shu to‘plamdan o‘rin olgan. 

 

Bugungi kunda dunyoda “o‘zbek modeli” deb nom olgan taraqqiyot yo‘limizning 

asosiy prinsiplarining dastlabki kurtaklari sokin kabinetlarda emas, aksincha, o‘sha 

yillarda  keskin  siyosiy  kurashlar,  bahs  va  tortishuvlar  jarayonida  tug‘ilib,  90-

yillarga kelib yaxlit ta’limotga aylangani haqida ushbu kitobdagi chiqishlar orqali 

har tomonlama tasavvurga ega bo‘lish mumkin. 

 

Mustaqillik  g‘oyalari  keng  qanot  yoza  boshlagan,  xalqimiz  ozodlik  va  erkinlikka 

intilgan bir paytda yurtimizning dadil qadamlarini ko‘rolmaydigan g‘arazli kuchlar 

sobiq Markazda ham, o‘zimizda ham topiladi. Bunday siyosiy o‘yin va fitnalarga 

bir  misol  sifatida  1991  yil  17-19  avgust  kunlari  –  Islom  Karimov  Hindiston 

Respublikasida  rasmiy  safarda  bo‘lgan  paytda  yuz  bergan  voqealarni  keltirish 

mumkin.  Mamlakat  rahbarining  O‘zbekistonda  emasligidan  foydalanib, 

yurtimizdagi  ayrim  rahbarlar  GKCHPning  noqonuniy  qarorlarini  qo‘llab-

quvvatlaydi,  shu  tariqa  o‘zining  siyosiy  va  ma’naviy  qiyofasini  ko‘rsatadi. 

Faqatgina Yurtboshimizning mustahkam irodasi, oqilona va vazmin siyosati tufayli 

GKCHP  tarafdori  bo‘lgan  siyosiy  avantyuristlar  o‘z  qabih  niyatiga  yetolmagani 

ham kitobdagi chiqishlarda ifodasini topgan. 

 

Afsuski,  bugun  vaqt  o‘tishi  bilan  ana  shu  voqealarni  ko‘rgan-bilgan,  ularga 

bevosita  guvoh  bo‘lgan  odamlarning  soni  tobora  kamayib  bormoqda.  Yaqin 

---

tariximizning  mash’um  bir  davrida  sodir  bo‘lgan  bu  voqealarni  bilmasdan, 

ularning  mohiyatini  chuqur  anglamasdan  turib  el-yurtimizning  istiqlolga  erishish 

yo‘lidagi  kurashlar  tarixini  barcha  murakkabliklari  bilan  to‘liq  tasavvur  etib 

bo‘lmaydi.  Shu  nuqtai  nazardan  qaraganda,  mazkur  kitobdan  o‘rin  olgan  tarixiy 

hujjatlar,  nutq  va  ma’ruzalarning  bugungi  va  ertangi  kunimiz  uchun  o‘ta  muhim 

ahamiyatga ega ekani yanada yaqqol ayon bo‘ladi. 

 

Muxtasar aytganda, to‘plamga kiritilgan har bir chiqishni mutolaa qilish jarayonida 

biz  yangi  tariximizning  o‘zimiz  bilmagan,  anglamagan  yana  ko‘plab  qirralarini 

yangitdan  kashf  etamiz,  istiqlol  mohiyatini,  “tarixiy  burilish  pallasida  xalq  dardi, 

millat qayg‘usi buyuk shaxslarni yaratishi”ni yanada chuqurroq anglaymiz. 

 

Shu  ma’noda,  Prezident  Islom  Karimovning  “O‘zbekiston  mustaqillikka  erishish 

ostonasida”  kitobi  xalqimizning  siyosiy  tafakkur  xazinasiga  qo‘shilgan  bebaho 

hissa  bo‘lib,  mamlakatimizning  istiqlol  tarixini  o‘rganish  va  anglashda  beqiyos 

tarixiy ahamiyat kasb etadi