16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14
Download 2.67 Mb. Pdf ko'rish
|
3.Tarix saxifalaridagi izlanishlar
3
Июнь 17 ашёларга. икки. қўлини. суртиш. ёки. тошлар. устида. ётиш. иримлари. бажарилишини. куза- тиш. мумкин.. булардан. ташқари,. мозор. ёки. қадамжо. сувига. ювиниш,. атрофни. ялангоёқ. ҳолда.уч.марта.айланиш,.назр.ниятида.дарахтларга.латтабанд.боғлаш.водийнинг.кўпчилик. қишлоқлари. учун. умумий. бўлган.. Латтабанд. кўпинча. бир. парча. сурп. дастрўмол. ёки. белбоғдан. боғланган.. Ўз. либосидан. бир. парча. йиртиб. олиб. мозордаги. тут,. дов-дарахт. шохларига.боғлаб.қўйиш.натижасида.топинувчи.эътиқод.объэкти.ёки.инсон.билан.таби- ат. ўртасидаги. афсунгарлик. мулоқоти. ўрнатилганлигига. рамзий. ишорани. кўриш. мумкин.. Фарғона. водийси. ҳудудига. кирувчи. Тожикистон. республикаси. сўғд. вилояти. конибодом. тумани.марказида.Анбар.она.мозорига.фақат.аёллар.бориб,.“ис”.чиқарган..Демак,.Анбар. она.бу.ерда.ҳам.Хоразмдаги.каби.аёллар.ҳомийси.бўлган,.деган.хулоса.чиқариш.мумкин.. Фарғона. водийси. аҳолисида. хатна. қилиш. дарахтлар. уйғонмасдан. бурун. махсус. уста- сартарош.томонидан.амалга.оширилган..усталар.устоз-шогирд.мунособатлари.орқали.ўз. касбларини.давом.эттирганлар..уларнинг.ҳам.ўз.пирлари.мавжуд.бўлиб,.водийдаги.сарта- рош-усталарнинг.пири.салмону.пок.бўлган.. боланинг.суннати.онаси.томонидан.рамзий.сотиб.олинган.ва.жуда.эҳтиёткорлик.билан. яширин.равишда.мевали.дарахт,.масалан,.тут.тагига.кўмиб.қўйилган..бундай.қилинишига. юқорида. таъкидлаганимиздек. бефарзанд. аёллар. хуружидан. ҳимоялаш. зарурияти. сабаб. бўлган. Никоҳ.тўйи.удумига.кўра.тўйнинг.эртасига.куёвнинг.барча.яқин.кишилари,.қариндош- уруғлар,.қўни-қўшнилар.келинга.атаб.совғалар.олиб.келганлар..ушбу.кун.келиннинг.онаси. бошчилигидаги. келин. томон. аёллари. куёвнинг. уйига. “Юз. очди”. маросимига. келганлар.. ушбу. маросим. Фарғона. водийсида. “Юз. кўрсатар”,. “бет. очар”,. “рўкушон”. (тожикча. рўй. -. юз,. кушон. -. очар). каби. номлар. билан. юритилади.. Мазкур. маросимда. келин. янгалари. ёрда¬мида.юзига.оқ.рўмол.ташланган.ҳолда.йиғилганлар.ҳузурига.олиб.чиқилган..Шундан. сўнг.хонадоннинг.ёш.боласи.томонидан.унинг.юзидаги.рўмол.очилган.ва.узоқроқ.жойга. олиб.қочилган...биз.ушбу.маросимда.ҳам.кўплаб.афсунгарлик.кўри¬ниш¬ларини.учрата- миз..Жумладан,.келиннинг.юзини.очишда.мевали.дарахтнинг.шохи¬дан.фойдаланилади.. бунда. мевали. дарахтнинг. серҳосиллик,. серпуштлик. хусусияти. келинга. ҳам. ўтсин,. сер- фарзанд.бўлсин,.деган.магик.ният.бўлган..Қолаверса,.ёш.бола.томонидан.келин.юзининг. очилиши. ҳам. ушбу. жараённинг. серфарзандлик. эътиқоди. билан. бевосита. боғлиқ. бўлган. афсунгарлик.кўриниши.эканлигини.тасдиқлайди.. Эътиборли.жиҳати.шундаки,.водийдаги.ўзбеклар.мотам.маросим-ларида.никоҳ.тўйи.ма- росимларидан.фарқли.тарзда.марҳумнинг.юзига.тутилган.матони.ёш.чақалоқ.томонидан. мевали.дарахт.новдаси.билан.очганидай.эмас,.балки.кекса.аёл.қуриган.дарахт.новдаси.би- лан.очадилар...бундай.одат.республиканинг.бошқа.ҳудудларида.деярли.учрамайди..Айнан. мазкур.одатда.қуриган.дарахт.ўлим.рамзини.англатишини.кўриш.мумкин..Шунингдек,.бу. борада.водий.ўзбекларида.ҳовлида.қуриган.дарахт.бўлиши.бехосиятлилик.аломати.бўлиб,. ўлим. олиб. келиши. мумкин,. деб. ҳисобланган. ва. шу. боисдан. ҳам. дарахт. қуриган. заҳоти. кесиб.ташланган. Майитни.ювишда.ишлатиладиган.сув.ҳовлининг.чекка.жойига.олиб.бориб.тўкилади..бу. сув.ҳеч.қачон.мевали.дарахтнинг.тагига.тўкилмаган,.чунки.сув.мевали.дарахтнинг.остига. тўкилса.уни.қуритар.эмиш..Ювиш.учун.тоғора,.пақир,.чўмич,.махсус.тахта.зарур.бўлган.. косонсойда.ушбу.нарсалар.маҳалла,.қишлоқ.қабристонида.тобут.билан.бирга.сақланади... Жумладан,.Наманган.вилояти.Тўрақўрғон.тумани.Ёртепа.қишлоғи.ўзбекларида.мевали.да- рахтни.экиш.ва.оилада.ўғил.туғилса,.унга.атаб.махсус.дарахт.экиш.одати.кенг.тарқалган.. Ўз. навбатида,. бирор. бир. мевали. дарахт. қуриб. қолса,. у. дарров. кесиб. ташланган.. чунки. халқона.тасаввурга.кўра,.қуриган.дарахт.ушбу.хонадонда.навбатдаги.ўлим.бўлишини.ис- тар.экан.. Фарғона. вилояти. Данғара. тумани. Тумор. кишлоғида. агар. мевали. дарахтлар. бир. неча. йил.сурункасига.мева.бермаса,.уни.ўзига.хос.равишда.“қўрқитганлар”..Яъни,.уйнинг.эга- си. мевали. дарахт. гуллаган. пайтда. қўлига. болта. олиб. “дарахтни. кесиб. ташлайман”,. деб. дағдаға.қилиб.рамзий.тарзда.уни.“қўрқитган”..Дарахтнинг.эгаси,.бошқа.бир.одам.ишти- |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling