17-мавзу. ЎЗбекистонинг маънавий ва маданий тарақҚиёти

Diniy qadriyatlarning tiklanishi. Qadim zamonlardayoq yurtimizda din erkinligi mavjud bo’lgan. Zardushtiylar, buddiylar, moniylar, musulmonlar va boshqa diniy e’tiqoddagilar inoqlikda yashagan, tenglik, erkinlik g’oyalariga amal qilingan. Xalqimiz ma’naviy jihatdan ko’pgina afzalliklarga ega bo’lgan islom dinini qadrlaydi. Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil al-Buxoriy islom dini ta’limotida Qur’oni Karimdan keyingi asosiy manba hisoblanuvchi «Al-Jomi’ As-Sahih» nomli asar yaratib islom dinini boyitdi. Bobokalonlarimiz Imom Abu Mansur al-Moturidiy, Burhoniddin al-Marg’inoniy, Bahouddin Naqshband, Imom at-Termiziy, Xo’ja Ahmad Yassaviylar insonni ma’naviy etuklikka chorlovchi diniy, axloqiy va huquqiy hikmatlar ijodkoridirlar.
Qaramlik davrida tahqirlangan diniy qadriyatlarimiz mustaqillik nuri bilan qayta tiklandi, islomshunos allomalarimizning ulug’ nomi o’z o’rniga qo’yildi.
1993 yil sentyabrda Buxoroda mashhur shayx Bahouddin Naqshband tavalludining 675 yilligi nishonlandi. Yubiley munosabati bilan Buxorodagi Naqshband nomi bilan bog’liq tarixiy yodgorliklar qaytadan tiklandi, uning ijodiga bag’ishlangan qator risolalar chop etildi.
1998 yil 23 oktyabrda Samarqandda buyuk mutafakkir Imom al-Buxoriy tavalludining xijriy-qamariy tavqim bo’yicha 1225 yilligi nishonlandi. Shu kuni Xartang qishlog’ida Imom al-Buxoriy yodgorligi majmui ochildi. Yubiley munosabati bilan Ismoil al-Buxoriyning 4 jildlik «Al-Jomi’ As-Sahih» kitobi o’zbek tilida nashr etildi.
2000 yil 16-17 noyabr kunlari Marg’ilonda islom huquqining asoschilaridan biri Burxoniddin al-Marg’inoniy tavalludining 910 yilligi, Samarqandda Imom Abu Mansur al-Moturidiy tavalludining 1130 yilligi nishonlandi va ular xotirasiga bag’ishlab barpo etilgan yodgorlik majmualari ochildi. Burhoniddin al-Marg’inoniyning islom huquqiga bag’ishlangan «Hidoya» kitobi nashr etildi. Shuningdek, islom olamining taniqli allomalari
Imom Abu Iso at-Termiziyning 1200 yilligi, Mahmud az-Zamaxshariyning 920 yilligi, Najmiddin Qubroning 850 yilligi,
Xoja Ahror Valiy tavalludining 600 yilligi keng ko’lamda nishonlandi.

Hamma uchun vijdon erkinligi kafolatlanadi. Har bir inson xohlagan dinga e’tiqod qilish yoki hech qaysi dinga e’tiqod qilmaslik huquqiga ega. Diniy qarashlarni majburan singdirishga yo’l qo’yilmaydi. O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, 31-modda

Muxtasar qilib aytganda, mustaqillik yillarida din, eng avvalo, islom dinining ham milliy, ham umuminsoniy qadriyat sifatidagi mavqei tiklandi, diniy ulamolarning qadr-qimmati o’z joyiga qo’yildi.