18-mavzu: bolaning ijodiy rivojlanish sohalari bo`yicha innovatsion texnoligiyalardanfoydalanish

Amaliymetodlar.Tasviriysan’atgao’rgatishmobaynidabolalarturli
materiallardanfoydalanishko’nikmasigaegabo’ladilar.Rasmchizish,loydan
buyum yasash, applikatsiya turli metodlardan hamda o’rgatish usullaridan foydalanishni talab qiladi,shu jumladanbolalarda ko’nikma malakalarni hosil qiladigan amaliy metodlardan ham foydalanish talabqiladi. Amaliy metodlardanasosiysi bo’lmish,texnik va ba’zan tasviriy malakalarni
o’rgatadiganmashqlardir.Kichikguruhdabu mashqlarbolalaruchunsezilarli emasdiryumaloqshakllipredmetlarniyasashnio’rganib, bolalarkoptokni, olmani, apelьsinni va shu kabi predmetlarni yasaydilar. Yo’llarni,
yomg’irlarnichizib, ulargorizontalvavertikalchiziqlarnichizishnimashq qiladilar.Kattaguruhdagi bolalaroldidaesato’g’ridan to’g’rima’lumbir topshiriqqo’yiladi,chiroylivato’g’rishtrixbilan chizishgao’rganish. SHtrixlabchizishni ko’rsatibbergandanso’ng, bolalarga murakkabbo’lmagan predmetkonturini (masalan:uy,qo’ziqorin, olma)chizibolib,uniozodaqilib bo’yamaslikrasmni xunuk qilib qo’yishinibiladilar va sidqidildan mashq qiladilar. Mashqlardantasviriyxarakterga ega bo’lgantopshiriqlarni tushinishuchunfoydalaniladi.Masalan,tarbiyachi birchiziq bilaninson boshiningyonmachaqiyofasinichizishniko’rsatib berganidanso’ng, bolalar bir nechamartaodam boshining rasminiqayta-qaytachizadilar.Tarbiyachining vazifasibolalarningtasviriyfaoliyatinishundaytashkilqilishkerakki, u faolvaijodiybo’lsin.Harbirmashg’ulotfaqatgina didaktikvazifasini emas,ya’nima’lumbirpredmetnitasvirlashni o’rgatishemas, balki boladan ishnimustaqil bajarishnihamtalabqiladi.SHumaqsadbilantarbiyachiturli xilusullardanfoydalanishimumkin: maslahat,maqtov,topshiriqnibajarish usuliniko’rsatmasi(to’liqbo’lmagan),o’yinchoqko’rsatmasi,eslatma va shu kabilar. Bolanishundayholatgaqo’yishkerakki, u o’ylagano’yini bajarishi uchun o’zi yo’l topsin. SHunday qilib uyoki bumetod va usullarni tanlash quyidagilarga bog’likdir:
Mashg’ulot mazmuniga va mashg’ulot oldida turgan maqsadga, shu bilan birga,tasviriyfaoliyatning vazifalariga;
Bolalarning yoshivarivojlanishdarajasiga;
Bolalar foydalanadigan tasvirlash materiallariga bog’liqdir. Atrof olam haqidagi tasavvurlarni mustahkamlash maqsadidagi mashg’ulotlarda, asosanog’zakimetodlarqo’llaniladi:suhbatlar,bolalarning ko’rganlarini xotiradan qayta eslash uchun yordam beradigan savollar beriladi. Tasviriy faoliyatning turliko’rinishlarida o’rgatish usullariturlichadir, chunki bir obrazturlivositalaryordamidavujudgakeltiriladi. Masalan:mazmunli mavzulardakompozitsiyaga o’rgatishvazifasinirasmdaillyustratsiyalargaqarab tushuntiriladi,uzoqlashayotganpredmetlaryuqoriroqda, yaqindagilariesa pastroqdachiziladi.Bu masalaloydanbuyumyasagandashakllarningularning holatigaqarabjoylashtiriladi;yonma-yonyokiketma-ketvahokazo.Bu yerda alohidatushunchayokiko’rsatmaberish shart emas.Harbirusuldano’ylab, mashg’ulotoldida turganvazifalarganisbatan, dasturdaberilgan mashg’ulotningmazmuniganisbatan vaasosan ushbu guruh bolalarining qay darajada rivojlanganliginihisobgaolganholda foydalanishkerak. Mashg’ulotdaalohidametodva usullarko’rgazmaliva og’zakilari- o’zaro qo’shiladi, mujassamlashtiriladi va bir-biriga umumiy ta’lim jarayonida bog’lanadi.Ko’rgazmalilik bolalartasviriyfaoliyatiningmoddiyhissiy asosiniyangilaydi,so’zesato’g’ritasavvurni,tahlilni,idrokqilinganlarni vatasvirlayotganlariniumumlashtirishnishakllanishiga yordam beradi.