19-mavzu. Vallar va o’qlar. Reja: Umumiy ma`lumot. Vallarni hisoblash

78. Masalalar
13-masala. Quyida berilganlarga asoslanib, silindrik g’ildirakli reduktordagi yetakchi val hisoblansin. Uzatiladigan quvvat N=40 kVt, aylanish chastotasi n₁=740 min^-1 (=100 rad/s) val materiali 50 markali uglerodli po’lat, bunday po’lat uchun shesternya bo’lish aylanasining diametri d₁=120 mm; shesternya gupchagi uzunligi l=80 mm; valning bir uchiga mufta o’rnatilgan bo’lib, undan F_tm=1800 N kuch ta`sir etadi. Bu kuch shesternyadagi aylana kuchdan valda xosil bo’ladigan deformasiyani oshiradi (149-rasm).
Echish: 1 (326) formulaga ko’ra, valning taxminiy diametrini aniqlaymiz:

2.Val konstruksiyasini chizib, uning taxminiy o’lchamlarini belgilaymiz: podshipnik o’rnatiladigan joyning diametri d_P=60 mm; shesternya o’rnatiladigan joyning diametri d_sh=65 mm; mufta o’rnatiladigan joyning diametri d=55 mm; l=180 mm; a=b=90 mm; s=180 mm.
3. Ta`sir etuvchi aylana va radial kuchlarni topamiz:

4. ning ta`siridan tayanchlarda xosil bo’ladigan reaksiyalar:

5.Shesternya o’rnatilgan joyda vertikal yo’nalishda ta`sir etuvchi eguvchi moment:

6.F_tM va F_t ta`siridan tayanchlarda gorizontal tekislikda xosil bo’ladigan reaksiya:

bu yerdan
bundan
7.Shesternya o’rnatilgan gorizontal yo’nalishda ta`sir etuvchi moment:

chap tomondagi podshipnikda ish yo’nalishida ta`sir etuvchi eguvchi moment

8.Shesternya o’rnatilgan joy xavfli kesim bo’lgani uchun shu yerdagi eguvchi momentlarning teng ta`sir etuvchisini topamiz:

Eguvchi xamda burovchi moment epyuralarini chizamiz (149-shakl,v,d,e)

9.Xavfli kesimdagi normal kuchlanish bu yerda val kesimining qarshilik momenti shponka o’rnatilishi e`tiborga olingani xolda

bo’ladi.d=65 mm bo’lgan val uchun ST SЭV 189-75 dan yoki GOST 8788-68 dan valdagi shponka uchun mo’ljallangan uyiqning eni b=20 mm va chuqurligi t=7,5 mm buladi. U holda

Burovchi moment ta`siridan xosil bo’lgan urinma kuchlanish

(331) ifodaga ko’ra,

(332) tengliklardan chidamlilik chegarasini topamiz:


(330) tenglikka binoan extiyot koeffisienti topiladi. Buning uchun avvalo larni topamiz. 61 va 62-jadvallardan ekanini aniqlaymiz.
146 va 147-shallardan bo’ladi. U xolda

Shunday qilib,

Demak, valning mustaxkamligi yetarlidir.