1917 yil fevral inqilobi va o’lkadagi ijtimoiy-siyosiy harakatlar
Download 0.77 Mb. Pdf ko'rish
|
ozbek davlatchiligi koppartiyaviylik tizimi tamoyilida
Mavzuning o’rganilish darajasi Tadqiqot mavzusiga oid adabiyotlarni ikki guruhga
ajratish mumkin. 1) Rasmiy adabiyotlar (Prezident asarlari, farmonlari, qarorlari, Oliy Majlis axborotnomalari) 2) Tadqiqot mavzusi mohiyatini ochib berishga xizmat qiladigan adabiyotlar. Xalq tarixi mustaqillik uchun kurash tarixidir. Mustaqillik uchun kurash tarixi esa, o`z- o`zidan demokratiya uchun kurash tarixi, demokratiya uchun kurash tarixi esa saylov va ko`ppartiyaviylik bilan bog’liq. Demokratik davlatning tayyor andozasi dunyoda yo`q. Yoki demokratik davlat qurishning to`g’ridan-to`g’ri tadbiq etish mumkin bo`lgan namunali tajribasi ham mavjud emas. Demokratik huquqiy davlatni har bir mamlakat o`z yo`li bilan quradi. Mavzuning muhim jihatlarini ochib beruvchi mustaqillik davrida masalaga bag’ishlangan ko`plab adabiyotlar nashr qilindi, tadqiqotlar amalga oshirildi. Ushbu tadqiqotlar mustaqilligimiz qo`lga kiritilishi bilan keng qamrovli tarzda amalga oshirildi. Ushbu adabiyotlar ichida A. Azizxo`jayev, A. Saidov, A. Cho`liyev, A.A`zamho`jayev, N. Norjigitova, R. Tursunova, R. Tursunov, B. Ergashyev, M.Qirg’izboyev, H. Yunusov, A. Xalilov, A. Tursunov, A. Xolbekov, A Xusanov, G. Malikova, I. Ergashyev, O. Xusanov, R. Jumayev 1 .
N. Jo`raev, T. Fayzullayev tadqiqotlarida O`zbekistonda demokratik jamiyat qurish yo`llari, saylov tizimining barpo etilishi, siyosiy partiyalar va jamoat tashkilotlarining shakllanishi masalalariga keng o`rin ajratilgan. Shuningdek, siyosiy partiyalar, nodavlat notijorat tashkilotlar, o`zini-o`zi boshqarish organlari, saylovlar kabi fuqarolik jamiyati institutlarining tarixiy shakllanish bosqichlari, ularning institut sifatida rivojlanishi, funksional hamda huquqiy jihatlari hozirgi davrda shakllangan nazariya va amaliyot asosida ilmiy tahlil etiladi, fuqarolik jamiyatini tashkil etish, uning huquqiy davlat bilan o`zaro munosabatlariga oid xorijiy tajribalar nazariy jihatlardan umumlashtiriladi 2 . I. Bekov, U. Xusainov tadqiqotlarida O`zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi va fuqarolarning siyosiy huquqlari hamda demokratiyaning eng muhim tamoyillaridan biri fuqarolarning siyosiy huquqlarini amalga
1 Азизхўжаев А. Демократия – халқ ҳокимияти демакдир.// – Т.: Жамият ва бошқарув., 1997.–№1. –Б.4-8.; Саидов А. Сайловлар-демократия ва мустақиллик тимсоли// –Т.: Мулоқот.2000.–№2. –Б.2-4.; Саидов А Ўзбекистонда демократиялаштириш, инсон ҳуқуқлари ва бошқарув тизими. –Т.: Иқтисодиёт ва ҳуқуқ дунёси, 1997.-125 б.; Чўлиев А. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси: Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг сиёсий ҳуқуқлари. –Т.: ТЮДИ, 2002.-75 б. Аъзамхўжаев С. Туркистон мухторияти. – Т.: Маънавият, 2000. – 165 б.: Uning o’zi Ягона Туркистон учун // Фан ва Турмуш.1995. –№4. –Б.12-13.; Норжигитова Н. “Миллий истиқлол” ташкилот бўлганми?! // Мозийдан садо. 2003. –№2. –Б.10-11.; Турсунова Р. 1917 йил февралидан кейин Туркистон аҳолиси сиёсий фаоллигининг ўсиши ва шаҳарлардаги миллий демократик ташкилотларнинг фаолияти // O’zbekiston tarixi. 2000. –№3. –Б. 51-59.; Турсунов Р. Жадидларнинг Туркистон ижтимоий-иқтисодий ҳолатига қарашлари. // Фуқаролик жамияти: назария ва хорижий тажриба. –Т.: O’zbekiston tarixi. 2004. –№3. –Б. 60-69.; Эргашев Б. Сиёсий партияларнинг замонавий босқичдаги тамойиллари таҳлили // Жамият ва бошқарув. 2010. –№2. –Б. 16-17.; Қирғизбоев М. Фуқаролик жамияти: назария. хорижий тажриба ва –Т.: Янги аср авлоди, 2006.; Демократик кўппартиявийлик ва парламентаризм тамойилларини ривожлантириш масалалари. Ўзбекистон: фуқаролик жамияти сари -Т.: Шарқ, 2003.; Жамоатчилик фикрини ўрганиш ва унинг шаклланишида маҳалланинг ўрни. // Ижтимоий фикр инсон ҳуқуқлари. 2003. –№3. –Б. 67-73.; Фуқаролик жамияти: сиёсий партиялар, мафкуралар, маданиятлар. -Т.: Шарқ, 1998.; Юнусов Ҳ. Фуқаролик жамиятининг миллий негизи. // Ижтимоий фикр инсон ҳуқуқлари. 2003. –№3. –Б. 36-39.; Маликова Г. Маҳаллий бошқарув дунё тажрибасида // Жамият ва бошқарув, 2002. –№2. –Б. 65-67.; Халилов Э. Фуқаролар мурожаати ва демократия. // Жамият ва бошқарув, 1998. –№1. –Б. 8-12.; Холбеков А. Демократия ва ижтимоий адолат // Жамият ва бошқарув, 1998. –№1. –Б. 8-12.; Турсунов А. Хориж парламенти // Жамият ва бошқарув, 1998. – №3. –Б. 4-8.; Хусанов О. Фуқороларнинг давлат ва жамиятни бошқариш ҳуқуқлари // Жамият ва бошқарув, 1998. –№3. –Б. 32-37.; Эргашев И. Тараққиётнинг мураккаб йўллари // Жамият ва бошқарув, 1998. –№1. –Б. 25-26.; Хусанов О. Сайлов-демократия ифодаси. // Жамият ва бошқарув, 1999. –№3. –Б.8-11.; Жумаев Р. Сиёсий ислоҳотлар янги босқичда // Жамият ва бошқарув, 1997. –№2. –Б. 6-9. 2 Jo’raev N., Fayzullayev T. Mustaqil O’zbekiston tarixi. –T.: G’afur Gulom nomidagi nashriyot matbaa ijodiy uyi, 2009. –В. 78.;
Файзуллаев Т. Мустақиллик ғояси: генезиси ва ривожланиши // Жамият ва бошқарув., 1998. –№3. –Б. 27-30.
8 8 oshirish, o`z hohish irodasini erkin ifodalash uchun zarur bo`lgan real huquqiy shart-sharoit, qonuniy asos yaratish masalasiga atroflicha to`htalgan 1 . Demokratiya qadriyatlar mezonida faoliyat yuritayotgan aksariyat mamlakatlarda nodavlat tashkilotlar uchun aniq va qulay shart-sharoitlar yaratilgan. Xususan, ularning notijorat moliyaviy faoliyatlari qo`llab-quvvatlab soliq imtiyozlari berilgan. Davlat organlari nodavlat tashkilotlar bilan qarorlar qabul qilish jarayonlarida hamkorlik qiladilar. Hozirgi taraqqiyot davri shuni yaqqol ko`rsatib turibdiki, fuqarolik jamiyati bilan davlat bir-birlari uchun juda zarurdirlar, faqatgina o`zaro hamkorlik ularning birgalikda gullab-yashnashlarini ta`minlashi mumkin. Bu o`rinda siyosiy partiyalarning roli va o`rni beqiyos. XXI asr bo`sag’asiga kelib O`zbekistonda ijtimoiy-siyosiy isloxotlarning yargi bosqichi boshlandi. Isloxotlarning mazkur bosqichida asosiy ustuvorlik fuqarolik jamiyatini qurishga qaratildi. Isloxotlarni yanada chuqurlashtirish maqsadida “Kuchli davlatdan kuchli fuqarolik jamiyati sari” tamoili ishlab chiqildi. Jamiyatni erkinlashtirish borasida davlat hokimiyatini nomarkazlashtirishga alohida e`tibor berildi. Download 0.77 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling