2 – bosqich ki-14-21 guruh talabasining elektronika va sxemalar 2

2 – bosqich ki-14-21 guruh talabasining elektronika va sxemalar 2

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI

“ KI ” FAKULTETI

2 – BOSQICH KI-14-21 GURUH TALABASINING

Elektronika va sxemalar 2

FANIDAN TAYYORLAGAN

2-Labaratoriya ishi
Bajardi To’rayev. B
Qabul qildi Bo’riyev .S
Mavzu:MTda yasalgan barqaror tok generatorini tadqiq etish
Ishdan maqsad: Maydoniy tranzistorda yasalgan barqaror tok generatorini tadqiq qilish va parametrlarini oʻlchash.
Shovqin koeffitsiyentining kichikligi kuchsiz signallarni kuchaytirishda afzallik beradi;
- termobarqaror ishchi nuqtada barqarorlik yuqori.
UI sxemada ulangan kuchaytirgich kaskad. n – kanali p – n oʻtish bilan boshqariladigan UI ulangan kuchaytirgich kaskadning prinsipial sxemasi 6.1-rasmda keltirilgan.
Kirish signali manbai UG ajratuvchi kondensator S1 orqali, yuklama qarshiligi RS esa, kaskadning chiqishiga S2 ajratuvchi kondensator yordamida ulangan. Zatvorning umumiy shina bilan galvanik bogʻlanishi RZ≈1 MOm rezistor orqali amalga oshi-riladi. Bu galvanik aloqa zatvordagi manfiy siljituvchi kuch-lanishni hosil qilish uchun zarur.
Bunday tranzistor ishlash prinsipi kanal qarshiligini p–n oʻtishga teskari siljitish berib oʻzgartirishga asoslanadi. n– kanalli tranzistor uchun kuchlanish manbai +YEM, zatvorga esa RI dagi manfiy kuchlanish pasayishi beriladi. Bitta kuchlanish man-bai ishlatilganda zatvordagi UZI kuchlanishni sokinlik rejimida avtomatik siljituvchi RISI taʼminlaydi. UZI kuchlanish RI qar-shilik orqali IS sokinlik toki oqib oʻtishi hisobiga hosil boʻladi: UZI = - IS ·RI. Keng dinamik diapazonga ega boʻlgan kuchaytirgich ho-latida, yaʼni kirish signali amplitudasi bir necha voltni tashkil etganda, tabiiyki UZI kuchlanishning sokinlik rejimdagi qiy-mati UZI.BERK va UZI.maks (tranzistor pasport koʻrsatmalari) kuch-lanishlar yigʻindisining yarmiga, yaʼni UZI = 0,5(UZI.BERK+UZI.maks).
UZI va IS larning sokinlik rejimdagi qiymatlarini stok-zatvor xarakteristikasidan aniqlab, RIning qiymatini topish qi-yin emas.
Koʻrilayotgan sxemada RI rezistor ikkita vazifani bajaradi. Birinchidan, u sokinlik rejimida ishchi nuqta boshlangʻich hola-tini taʼminlaydi va ikkinchidan, unga yuklama toki boʻyicha (UE ulangan sxemada RE dek) ketma-ket manfiy TAni kiritadi. Bu oʻz navbatida kaskad kuchaytirish koeffitsiyentining kamayishiga olib keladi va sokinlik rejimini temperatura boʻyicha barqarorlaydi. Oʻzgaruvchan tok boʻyicha manfiy TAni yoʻqotish uchun RI rezistor SI kondensator bilan shuntlanadi.
A rejimda ishlovchi kuchaytirgichlar uchun sokinlik rejimida tranzistorning istoki va stoki orasidagi kuchlanish USI = IS·RS teng qilib olinadi. Bunda YEM = USI + IS RS + IS RI ning qiymati USI.maks (pasport koʻrsatmasi) dan ortmasligi kerak.
Katta signal rejimi uchun kuchaytirgichning statik uzatish xarakteristikalarini uchta paramertlarini IS, UZI, UKSI oʻzaro bogʻ-lovchi umumlashgan grafik sifatida ifodalash mumkin. VS264D tranzistorli kaskadning parametrlari YEM=15V, RS=2,5 kOm boʻlgan-dagi umumlashgan garfigi 6.2-rasmda keltirilgan.
Bu yerda A nuqta koordinatalari bir vaqtning oʻzida barcha uchta parametrlar: chiqish toki hamda kirish va chiqish kuchlanish-larini aniqlaydi. Berilgan signal amplitudasi uchun kuchlanish boʻyicha kuchaytirish koeffitsiyentini topish mumkin.
DK kirish qarshiligini kichik kirish tokiga ega MTlarni qoʻllab ham oshirish mumkin. Bunday sxemalarni yaratishda r–n oʻtish bilan boshqariluvchi MTlar afzal hisoblanadi, chunki ular xarakteristikalarining barqarorligi yuqoriroq.
Kanali r–n oʻtish bilan boshqariladigan n–kanalli MTlar asosidagi DKning anʼanaviy sxemasi 6.3-rasmda keltirilgan. Tok belgilovchi BTG VT3 tranzistor bilan RI=1 kOM rezistor asosida hosil qilingan.
RSIL1=100 MOm va RSIL2=10MOm rezistorlar VT1 va VT2 tranzistorlar zat-voriga boshlangʻich siljitish berish uchun xizmat qiladi. DKning kirish qarshiligi teskari siljitilgan r–n oʻtishning diffe-rensial qarshiligidan iborat boʻladi va 108 ÷ 1010 Om ni tashkil etadi.
Baʼzan DK kirish qarshiligini oshirish uchun n–kanalli r–n oʻtish bilan boshqariladigan MT va n–p–n tuzilmali BTlardan tashkil topgan tarkibiy tranzistorlardan foydalaniladi. DKlar-ning barcha koʻrilgan turlari har xil OKlarning kirish kaskadlari sifatida ishlatiladi.

R1	R2	R3	R4	R o’zgaruvchan	V1 milli	V2	V3	E manba Volt
1k ohm	2k ohm	100M ohm	10M ohm	1k ohm/50%	431.9	195.3	212.8	13

Xulosa.Maydoniy tranzistotdan yasalgan barqaror tok generatori

- Maydoniy tranzistor
- Qarshilik
-Tok manbasi
- Voltmetr
- Yer
Barqaror tok generatori vazifasiIxtiyoriy zanjirdan avvaldan belgilangan qiymatli tok oqishini ta’minlovchi elektron qurilma barqaror tok generatori (BTG) deb ataladi. Yuklamadan oqayotgan tokning qiymati kuchlanish manbayi, zanjir parametrlari va temperatura o‘zgarishlariga bog'liq bo'lmaydi. BTGning vazifasi kirish kuchlanishi va yuklama qiymati o‘zgarganda chiqish toki qiymatini o‘zgarmas saqlashdan iborat bo‘lib, ular turli funksional vazifalarni bajaruvchi analog va raqamli mikrosxemalarda ishlatiladi.

http://fayllar.org