2- mavzu: Iqtisodiy bazis tushunchalari Iqtisodiy extiyoj tushunchasi. I

2.1-rasm. Ishlab chiqarish imkoniyatlari chizig`i.

Ishlab chiqarish imkoniyati chizig`i mavjud resurslardan to`liq va samarali foydalangan xolda xar xil miqdordagi tovarlar kombinasiyalarini ishlab chiqarish variantlarini ifodalaydi. Boshqa tomondan, ishlab chiqarish imkoniyatlari chizig`i foydalanilayotgan texnalogiyaning rivojlanganlik darajasini va resurslardan foydalanish darajasini ifodalaydi. SHuning uchun ham, agar resurslar oshsa yoki texnalogiya takomillashsa, AV chizig`i o`ziga parallel ravishda o`ngga, yuqoriga siljiydi, ya’ni AV holatga o`tadi (2.2-rasm).

Agar ushbu ikkita mahsulotdan birini ishlab chiqarish texnologiyasi takomillashsa (masalan, don ishlab chiqarishni), u xolda AV chizig`i A<sub>1</sub>V xolatga siljiydi. Agarda traktor ishlab chiqarish texnologiyasi takomillashsa (masalan don ishlab chiqarishni), u holda AV chizig`i A₁V holatga siljiydi. Agar traktor ishlab chiqarish kengaysa – AV₁ holatga siljiydi (2.3-rasm).

Ishlab chiqarish imkoniyatlari chizig`i mahsulotlarni ishlab chiqarishning har xil alternativ variatnlari mavjudligini ko`rsatadi. Bu ishlab chiqariuvchilar mahsulot tarkibini tanlashi uchun muhim axborot hisoblanadi.

2.2-rasm. 2.3-rasm.

Ishlab chiqarish imkoniyatlariga misol. Korxonaning ishlab chiqarish imkoniyati deganda – mavjud texnologiyadan va korxona resurslaridan to`liq foydalangan holda iqtisodiy ne’matlarni ishlab chiqarish hajmi yoki mahsulot ishlab chiqarish va xizmatlar ko`rsatish hajmi tushuniladi.