2- mavzu: s- elementlarning tavsifi va xossalari. Oksidlanish qaytarilish reaksiyalari Rеja

Natriy oksid Na₂O suv bilan shiddatli reaksiyaga kirishib, o’yuvchi natriy hosil qiladi.
Na₂O + H₂O = 2NaOH

Natriy havoda yonganda asosan, natriy peroksid Na₂O₂(va juda oz miqdorda Na₂O) hosil bo’ladi, Na₂O bevosita yo’llar bilan olinadi:

2Na + 2NaOH 2Na₂O + H₂
yoki

2Na + Na₂O₂ 2Na₂O

Agar natriy 180⁰C haroratda ozroq miqdorda kislorod bilan oksidlansa Na₂O hosil bo’ladi 4Na + O₂ = 2Na₂O
Natriy peroksid Na₂O₂ sarg’ish kukun holidagi modda. Unga suv ta’sir ettirilganda ishqor va vodorod peroksid hosil bo’ladi:
Na₂O₂ + 2H₂O = 2NaOH+ H₂O₂
Agar reaksiya qizdirish bilan olib borilsa, vodorod peroksidning parchalanishi natijasida kislorod ajralib chiqadi. Vodorod peroksid Na₂O₂ ga suyultirilgan kilota (H₂SO₄) ta’sir ettirib olinadi, natriy peroksid esa havodagi karbonat angidrid bilan reaksiyaga kirishadi:
Na₂O₂ + 2HCl = 2NaCl+ H₂O₂

2Na₂O₂ + 2CO₂ = 2Na₂CO₃+O₂

Shu sababli Na₂O₂ nafas olish apparatlarida havoni regenerasiyalab kislorod ajratib chiqarish uchun foydalaniladi. Na₂O₂ gazlamalar, suyak, soch va boshqalarni oqartirish uchun ishlatiladi.
Natriy giperoksid NaO₂ yuqori (300 atm) bosimda va 500⁰S da kislorod bilan Na₂O₂ ning o’zaro ta’siridan hosil bo’ladi:
Na₂O₂ + O₂ → 2NaO₂
bu moddaga suv ta’sir ettirilsa quyidagi reaksiya boradi.
2NaO₂ + 2H₂O = 2NaOH+ H₂O₂ + O₂