2-amaliy mashg`ulot. Mavzu: Turbo Pascal dasturlash muhiti. Pascal tilida ifodalaming yozilishi. Chiziqli operatorlar dastur. Sharti oldindan beriluvchi, sharti keyin beriluvchi operatorlaridan foydalanib dasturlar tuzish


Download 76.4 Kb.
bet2/4
Sana24.07.2023
Hajmi76.4 Kb.
#1662118
1   2   3   4
Bog'liq
4-amaliy mashg`ulot. Mavzu Turbo Pascal dasturlash muhiti. Pasc-fayllar.org

Rang


Kodi


Nomi




Rang


Kodi


Nomi



Qora


0


Black


9.


To’q kulrang


8


DarkGray



Ko’k


1


Blue


10.


Havorang


9


LightBlue



Yashil


2


Green


11.


Och yashil


10


LightGreen



Billur


3


Cyan


12.


Och billur


11


LightCyan



Qizil


4


Red


13.


Och qizil


12


LightRed



Siyohrang


5


Magenta


14.


Och siyohrang


13


LightMagenta



Jigarrang


6


Brown


15.


Sariq


14


Yellow



Och kulrang


7


LightGray


16.


Oq


15


White

Biror shartga ko’ra bajariladigan dasturlar tarmoqlanuvchi dasturlar deb ataladi. Bunday jarayonlarni hosil qilishda shartli o’tish, shartsiz o’tish operatorlaridan foydalaniladi. Shartli o’tish operatorining umumiy ko`rinishi quyidagicha:



If then
Paskalda takrorlanuvchi dasturlar uchun takrorlash operatorlari 3 xil bo`ladi:
1) Parametrli takrorlash operatori - for i:= n1 to n2 Do
2)Sharti oldin tekshiriladigan takrorlash operatori - While Do
3) Sharti keyin tekshiriladigan takrorlash operatori - Repeat Until
Paskalda belgili va satrli miqdorlar bilan ishlash uchun maxsus finksiyalar kiritilgan. Ular:


1)Concat(s1,s2,…sn) - satrlar ketma ketligini birlashtiradi;

2)Length(s) - satrning uzunligi(belgilar soni)ni aniqlaydi;

3)Pos(bs) - s satrdan b belgini izlaydi;

4)Copy(s,n1,n2) - s satrning n1 belgisidan boshlab n2 belgisigacha nusxa oladi;

5)Delete(s,n1,n2) - s satrning n1 belgisidan boshlab n2 belgisigacha o`chiradi;

6)Insert(s1,s,n) - s satrga n-belgidan boshlab s1 satrni joylashtiradi;

7)Str(a,[:n1[:n2]],s) - satrli miqdorni sonli miqdorga o`tkazadi;

8)Val(s,a,c) - satrli miqdorni sonli miqdorga o`tkazadi;

Biror shartga ko’ra bajariladigan dasturlar tarmoqlanuvchi dasturlar deb ataladi. Bunday jarayonlarni hosil qilishda shartli o’tish, shartsiz o’tish operatorlaridan foydalaniladi. Shartli o’tish operatorining umumiy ko`rinishi quyidagicha:



If then
Paskalda takrorlanuvchi dasturlar uchun takrorlash operatorlari 3 xil bo`ladi:
1) Parametrli takrorlash operatori - for i:= n1 to n2 Do
2)Sharti oldin tekshiriladigan takrorlash operatori - While Do
3) Sharti keyin tekshiriladigan takrorlash operatori - Repeat Until
Paskalda belgili va satrli miqdorlar bilan ishlash uchun maxsus finksiyalar kiritilgan. Ular:


1)Concat(s1,s2,…sn) - satrlar ketma ketligini birlashtiradi;

2)Length(s) - satrning uzunligi(belgilar soni)ni aniqlaydi;

3)Pos(bs) - s satrdan b belgini izlaydi;

4)Copy(s,n1,n2) - s satrning n1 belgisidan boshlab n2 belgisigacha nusxa oladi;

5)Delete(s,n1,n2) - s satrning n1 belgisidan boshlab n2 belgisigacha o`chiradi;

6)Insert(s1,s,n) - s satrga n-belgidan boshlab s1 satrni joylashtiradi;

7)Str(a,[:n1[:n2]],s) - satrli miqdorni sonli miqdorga o`tkazadi;

8)Val(s,a,c) - satrli miqdorni sonli miqdorga o`tkazadi;
Paskalda grafik imkoniyatlardan foydalanish uchun Uses Graph ko`rsatmasi beriladi.Ekranni grafik holatga o`tkazish uchun Graph modulining InitGraph(GD,GM,) ko`rsatmasidan foydalaniladi.Grafik holatdan chiqish uchun CloseGraph buyrug’idan foydalaniladi. Graf modulida bir necha turdagi operator va funksiyalar mavjud:


1. PutPixel(x,y,rang)- (x,y) koordinatali nuqtani ranglaydi;


  1. GetPixel(x,y) – (x,y) koordinatali nuqtani qanday rangda ekanligini aniqlaydi;


  2. GetMaxX va GetMaxY- mos ravishda ekranning gorizontal va vertikal yo`nalish bo`yicha koordinatasini aniqlaydi;


  3. SetColor(rang)- chiziq rangini belgilaydi;


  4. SetBkColor(rang)- fon rangini aniqlaydi;


  5. Line(x1,y1,x2,y2)- (x1,y1) va (x2,y2) koordinatalarni birlashtiruvchi kesma chizadi;


  6. Circle(x,y,R)- markazi (x,y) nuqtada radiusi R bo`lgan aylana chizadi;


  7. Ellipse(x,y,BB,OB,XR,YR)- markazi (x,y) nuqtada, x va y o`qlari bo`yicha radiuslari mos ravishda XR,YR bo`lgan, BB burchagidan OB burchagigacha yoy chizadi;


  8. Rectangle(x1,y1,x2,y2)- yuqori chap burchagi (x1,y1) va quyi o`ng burchagi(x2,y2) koordinatali to`gri to`rtburchak chizadi;


  9. DrawPoly(BS,KM)- sinish nuqtalari soni BS, sinish nuqtalari koordinatalari KM bo`lgan siniq chiziq chizadi;


  10. SetFillStyle(usul,rang)- shakl ichini bo`yash operatori; - rang bilan sohalarni to’ldirish va ularni ko’rsatilgan uslubda to’ldirish (shtrixovka qilish) uchun ishlatiladi;

Sohani turli ranglar bilan to’ldirish o’zgarmaslari:


T/R

Nomi

Kodi

Bo`yash usuli

  1. 1

EmptyFill

0

{sohani ekran fonining rangiga bo’yaydi}


SolidFill


1

{sohani belgilangan rangda uzluksiz to’ldirish}


LineFill


2

{sohani qalin gorizontal (--) chiziq bilan to’ldiradi}


LtSlashFill


3

{sohani ingichka"/// " belgilari bilan to’ldiradi}


SlashFill


4

{sohani qalin "/// " belgilari bilan to’ldiradi}


BkSlashFill


5

{sohani qalin "\\\" belgilari bilan to’ldiradi}


LtBkSlashFill


6

{ sohani "\\\" qatlami bilan to’ldiradi}


HatChFill


7

{sohani to’r bilan to’ldiradi}


XHatChFill


8

{ sohani egri to’r bilan to’ldiradi}


InterLeaveFill


9

{ sohani zich egri shtrixovka bilan to’ldiradi}


WideDotFill


10

{sohani kam uchrovchi nuqtalar bilan to’ldiradi}


CloseDotFill


11

{sohani zich nuqtalar bilan to’ldiradi}


UserFill


12



{sohani dasturchi aniqlagan shtrixovka bilan to’ldiradi}


  1. Bar(x1,y1,x2,y2) - protsedurasi ekrandagi rang va shtrixovka ustiga to’g’ri to’rt burchak quradi;


  2. Bar3D(x1,y1,x2,y2,a,b) protsedurasi ham shunday rang va shtrixovka bilan to’ldirilgan parallelepiped chizadi. a o’zgaruvchisi parallelepiped balandligini anglatadi. b mantiqiy o’zgaruvchisi true qiymatli bo’lsa, parallelipipedning yuqori asosi chiziladi aks xolda, chizilmay ochiq qoladi;


  3. FillEllipse(x,y,XRadius,YRadius) protsedurasi oldin o’rnatilgan rangga to’ldirilgan ellips chizadi. Ellips o’qlari koordinata o’qlariga parallel deb olinadi. XRadius - ellips eni, YRadius - ellips balandligi.


1-TOPSHIRIQ

1. Quyidagi ifodalarni paskal ko’rinishida tasvirlang:



+




























2. Paskal dasturida quyidagi dasturlarni tuzing:



Program chiqarish;

begin

write(‘paskal’);

write(‘dasturlash’);

write(‘tili’);

end.


Ekranga familiyangiz, ismingiz va Otangizni ismini chiqaruvchi dastur tuzing.



Program chiqarish;

Var a,b:integer;

begin

a:=21; b:=46;

s:=a+b;

write(‘s=’,s);

end.


a va b harflariga ixtiyoriy son berib, S=a*b, s=a/b, s=a-b ifodalar uchun dastur tuzing.



Program chiqarish;

Var a,b:integer;

begin

writeln(‘a ni kiritng=’);

readln(a);

writeln(‘b ni kiritng=’);

readln(b);

S:=a+b;

write(‘s=’,s);end.


Tomonlari a,b,c bo’lgan uchburchakning perimetrini hisoblovchi dastur tuzing.



Download 76.4 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling