2-Amaliy mashg`uloti Mavzu: Ureaza preparatini ajratib olish karbamidogidrolaza; kf

---

2-Amaliy mashg`uloti 
Mavzu: Ureaza preparatini ajratib olish 
(karbamidogidrolaza; KF 3.5.1.5) 

---

• Kerakli asbob va uskunalar:
Kofe maydalagich, Byuxner voronkasi, farfor 
hovoncha, 500 ml kolba, vakuumda filtrlash uchun 
moslangan kolba, zajim bilan rezina trubkasi, soya 
urug’i, petroliy efiri, mochevina (1%), fenolftelein 
(1 % spirtli), natriy gidroksidi (10%), Nessler 
reaktivi (ilovani ko’ring). 

---

• Ishning borishi: 100 gm quruq soya urug’ini kofe 
maydalagichda ikki marotaba kukun holatigacha 
keltiriladi va havonchada yaxshilab ishqalaniladi. Hosil 
bo’lgan un 500 ml konussimon kolbaga joylashtiriladi 
va 10-15 daqiqa yog’sizlantirish uchun 200 ml petroley 
(yoki deitil) efiri bilan chayqatiladi (kolba probka bilan 
yopilmaydi, olovdan saqlanish kerak). Cho’kma 
Byuxner voronkasi yordamida ajratiladi. Efir bilan 
ekstraktsiyani 
5-6 
marotaba 
takrorlanadi. 
Yog’sizlantirilgan un shisha ustida yupqa qavat bilan 
joylashtiriladi yoki filtr qog’ozda quritiladi. 
Quritilgan, yog’sizlantirilgan un quruq joyda 
probkali idishda saqlanadi. Bu uzoq muddat faol 
ureazaning preparatini olinishida qo’llanilishi mumkin.

---

• 20-30 gr yog’sizlantirilgan soya uniga 5 marotaba 
ko’proq hajmdagi distillangan suv qo’shiladi va 
5
0
C dan oshmaydigan haroratda 15-20 soat 
saqlanadi. So’ngra cho’kma 3000 g tezlikda 
sentrifugalash yordamida ajratiladi. Cho’kma usti 
eritma ajratib olinadi. Eritmani vakuumda, 35-40
0 
C haroratda quruq holatgacha qurutiladi. Olingan 
kukun suvda yaxshi eriydi. Ureaza faolligini 
aniqlash uchun uni 0,1 % li eritmasi tayyorlanadi. 
Probirkaga 5 mg 1 % li mochevina, 1-2 mg 
fenolftaleinning spirtdagi eritmasi qo’shiladi. 
Probirkani 30 daqiqaga 38
0 
C haroratli termostatga 
joylashtiriladi. Paralel huddi shunday tajriba 
ureazaning qaynatilgan eritmasi bilan o’tkaziladi. 
1-probirkadagi eritma qizil rangga aylanadi, 
chunki reaksiya davomida ammiak hosil bo’lish 
hisobiga muhit pH i ishqoriy tomonga siljiydi.

---

• Ammiak hosil bo’lishini boshqa yo’l bilan 
hamaniqlash mumkin. Buning uchun tajriba qayta 
o’tkaziladi va 38
0
C haroratdagi inkubatsiyasi so’ng 
reaksion aralashmaga teng hajmda 10
0
C natriy 
gidroksid eritma qo’shiladi. Ammiak ajralishini 
hosil bo’lgan hid bo’yicha probirkani teshigida 
joylashtirilgan nam lakmus qog’ozini ko’karishiga 
qarab, undan tashqari Nessler eritmasini 2-3 tomchi 
qo’shilganda qizil g’isht rangli cho’kma hosil 
bo’lishiga qarab aniqlanadi.
• Mochevina ureaza ta’sirida gidrolizlanib uglerod 
(IV)oksidi va ammiak hosil qiladi: 

---

• K
2
HgI
4
• KOH или K
2
HgI
4
• NaOH