2-amaliyot mashg‘uloti темир йўл автоматика ва телемеханикасидаги қурилмаларнинг самаралилик ва ишончлиликининг сонли кўрсаткичи

p(t1)=p(t0)p(t1/t0)

(1.10)

бўлади.
Бу ерда, P₁(t) - (0,t₀) вақт давомида элементнинг бузилмасдан ишлашининг шартли эҳтимоли.
Шундай қилиб, (t₀,t₁) вақт давомида элементнинг бузилмасдан ишлашини шартли эҳтимоли

(1.11)

λ қ const да
p(t₁/t₀)=exp[-(t₁-t₀)],
га тенг бўлади, яъни да (t₀,t₁) вақт оралиғи давомида элементнинг бузилмасдан ишлаганига боғлиқ эмас.
Тизим (элемент) нинг бузилмасдан ишлаш эҳтимолини топиш учун эгрилик остида S майдонни ўлчаш (1.4-расм) ва таблицадан кўрсаткичли функцияни топиш керак.

p(t1/t0)=e^-s

(1.12)

Статик тавсиф

(1.13)

бу ерда, (t) – t вақт моментигача бузилишлар сони;
t дан гача интервалда бузилишлар сони; N(t) - вақт давомида объект иш давомийлиги.
Шундай қилиб, (t) – бу вақт интервалидаги вақт интервалидаги вақт бирлигида бузилишлар сони. интервали λ(t) эгрилигин ўзгарувчи тавсифини таъминлаш учун етарлича кам бўлиши, шу Билан бир вақтда объект бузилишлари қайд этилиши учун етарлича ката бўлиши керак.
Элемент ёки тизим ишончлилиги бузилмасдан ишлаш вақтининг учтасидан битта тавсифи сифатида аниқланади.

1. 
   P(t) ишончлилик функцияси;
   
2. 
   f(t)= - dP(t)/d(t) бузилмасдан ишлаш вақтининг эҳтимол зичлиги;
   
3. 
   λ(t) =f(t)/p(t) ишдан чиқиш интенсивлиги.
   
4. 
   тикланадиган объект бузилишининг оқим параметри - бу тикланадиган объект бузилиши ўртача сонини унинг кичик ишлаш давомийлигининг қийматига бўлган нисбатига тенг муносабатдир.
   

Бузилишнинг оддий оқими учун оқим интенсивлиги «оқим параметри» тушунчасига мос келади.
Математик тавсиф:

(1.14)

бу ерда, t - тикланмайдиган қурилма иш бошидан ишлаш қобилиятини йўқотгунча ўтган вақт.
Статик тавсиф:

(1.15)

5) Т - тикланадиган қурилма бузилишида ўртача ишлаш давомийлиги.
Математик тавсиф:

(1.16)

бу ерда, t – тикланадиган қурилмани (k- ) тикланиш моментини k – бузилиш моментигача ишлаш вақти.
Статик тавсиф:

(1.17)

бу ерда, t_i – тикланадиган қурилманинг бузилишлар орасидаги, яъни унинг иш бошланганидан навбатдаги бузилишгача ишлаш давомийлиги.
6) Ресурс. Ресурс – бу иш бошлангандан қурилманинг чегаравий ҳолати, яъни қурилмани ишлатиш мумкин бўлмаган ва уни ишдаш чиқариб, таъмирлашаг топширгача бўлган иш давомийлиги.
7) Хизмат муддати. Хизмат муддати – бу қурилмани ишга тушгандан чегаравий ҳолатига келиб қолишини солномавий кетма-кетлиги.
8) t₃ берилган вақтда тикланиш эҳтимоли. Бу эҳтимол t₆ ишлаш қобилиятини тикланиш вақти берилган чегара P(t₆ t₃) ошиш эҳтимолига тенг.
9) Т_В – тикланишнинг ўртача вақти. У тикланиш вақтининг математик кутилмаси – носозлик жойини топиш ва носозликни йўқотишга кетган вақт билан ифодаланади.
10) К_г – тайёргарлик коэффициенти. Тайёргарлик коэффициенти – бу тикланадиган қурилма белгиланиши бўйича ишлаётган вақтда ишга қобилиятли бўлиш эҳтимолидир:

KГ=t/(tP+tВ)

(1.18)

бу ерда, t_p - қурилманинг ишлаш қобилиятига эга ҳолатида бўлишининг йиғинди вақти; t_B - қурилма тикланишининг йиғинди вақти.
t_p қ T₀n; t_B қТ_Bn ни ҳисобга олиб(n- вақт интервалидаги бузилишлар сони), (1.18) формулани қуйидагича ёзиш мумкин:

KГ=T0/(T0+TВ)

(1.19)

(1.19) формуласи мухандислик амалиётида кенг қўлланилмоқда. Унинг қиймати ҳақиқий K_г дан қанча ката бўлса, t_p Аниқланадиган вақт интервали шунча катта бўлади.
Б унда бузили шва тикланишлар оқими ўрнатилган ҳисобланади ва K_г станционар тавсифга эга бўлади.
тайёргарлик коэффициенти – бу ишончлиликнинг комплекс кўрсаткичи. У аппаратура бузилмаслиги ва тикланишини ҳисобга олади.
11) K_ог – оператив тайёргарлик коэффициенти. K_ог коэффициенти – бу эҳтимоллик ишдаги танаффусдан ташқарии келтирилган вақт моментида объект белгиланиши бўйича фойдаланиш керак бўлганда, ишга қобилиятли бўлади ва шу сониядан берилган вақт давомида бузилишсиз ишлайди:
K_ОГ=K_ГP(t_З).
бу ерда, K_г- тайёргарлик коэффициенти; р(t₃) – t₃ берилган вақт интервалида бузилишсиз ишлаш эҳтимоли.
12) K_эф- самаралик сақланишининг коэффициенти. K_эф коэффициенти – бу берилган фойдаланиш даврида самаралик кўрсаткичининг қийматини берилган кўрсаткичининг меъёрий қийматига бўлган муносабатига тенг:
K_ЭФ=Э_Р/Э_НОМ,
бу ерда, Э_р- самаралиликнинг ҳақиқИй қиймати;
Э_ном- самаралиликнинг меърий қиймати.
1.5-расмда ишончлиликнинг алоҳида тур ва элементлари орасидаги боғланиш кўрсатилган.

Темир йўл транспорти ишининг асосий турлари булиб поэзд, маневр ва саралаш ишлари хисобланади.

Поэзд иши темир йўл участкалари доирасида поэздлар харакатини ташкил этишдан иборат. Бу эрда темир йўл участка дэб бир канча стансиялар мажмуи, айланиб утиш йўли ва уч ва ундан ортик юналишдаги туташган линия тугунлар худуди тушунилади. Поэзд иши аник махсулотни ишлаб-чикарувчи эга, асосий темир йўл транспортининг асосий фаолият турлари узида номоён этади.
Бошкалардан ажраладиган хусусияти–бу ДАТК «УТЙ» раиси томонидан кабул килинган карор билан темир йўл, жойнинг релефи (паст-баландлиги), вагон ва локомотив парки холатига боглик холда, махсулотни мумкин кадар юкори тезликда ишлаб-чикариш. Одатда юк поэздлари харакати учун энг юкори тезлик- 80 кмгсоат ташкил этади, йўловчи поэздлар учун эса- 120 кмгсоат.