2. Bedanalarni qo‘yib yuboraylik, uchib ketishsin, bizni duo qilishadi. Ushbu gapdagi fe’ l shakllarining qo‘shimchalari turini aniqlang

25. Mubolag`a nimaga xizmat qiladi?
A) Obrazga xos belgilarni bo`rttirib, kuchaytirib ko`rsatishga
B)tasvirning qiziqarli bo`lishiga C)o`quvchini chalg`itishga
D) boshqa timsollarni qo`rqitishga

“Momomning sandig’i”

Endi voyaga yetayotgan bola tarbiyasidek o’ta ma’sulyatli vazifani amalga oshirishda, shubhasiz, ko’pgina ertaklarning alohida o’rni bor. Bizning qo’llarimizdagi ertak kitoblar ushbu xayrli ishni bajarishda beminnat xizmat qiladi. Chunki ertak kitoblarda farzandlarni ilk yoshdan boshlab go’zallikka oshno etuvchi, ezgulik, yaxshilikning nurli yo’llari bo’ylab yetaklovchi boy og’zaki ijodimiz va yozma adabiyotimizning eng yaxshi namunalari o’rin egallagan. Yusuf Xos Hojib, Hazrat Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur, Sa’diy Sheroziy va sharqning boshqa buyuk allomalari qalamiga mansub bolalarbop asarlar, axloq – odobga doir hadislar, shuningdek, turli xalq og’zaki va yozma ijodidan ko’plab asarlar tanlash asosida kiritilgan. Ularni saralashda maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalar adabiyotining o’ziga xos xususiyatlariga, badiiylik darajalariga alohida ahamiyat beriladi.
Qanday yaxshi! Qadimdan katta momolarimiz, katta buvilarimiz tomonidan qoldirilgan oltin meros – ertaklar bugun ham siz-u biz o’rtalarimizda mehrli munosabat o’rnatishda, unga bo’lgan muhabbatimizni izhor qilishda, avaylab, ardoqlab, cheksiz g’amxo’rlik ko’rsatishimizda bizga madadkor bo’ladi.
Yosh ukalarimiz katta bo’lgani sari, uning badiiy adabiyotga qiziqishi ham orta boradi. Endi biz ukalarimizga asta – sekin jajjigina she’rlar, ertaklar va hikoyalar aytib beramiz. Ular katta bo’lgani sari hajm jihatdan kattaroq, mavzu jihatdan murakkabroq ertaklar talab etadi. Chunki ularda voqea – hodisalarning sodir bo’lish sabablariga qiziqish kuchayadi, idrok, tafakkur, nutq tobora rivojlanadi.
Kelajakda yosh bolalarning qanday inson bo’lib yetishishi ko’p jihatdan ertaklarga bog’liq. Buvi – momolarimiz o’qib berayotgan ertaklar ularning qalbida ezgulik urug’ini qadar ekanlar, yillar o’tib ana shu urug’ tup qo’yib, palak yozadi. Momolarimiz mehnati, e’tibori momolarimizga mehr – muhabbat bo’lib qaytishiga shubha yo’q.
Ertaklar bolalarda insoniy fazilatlarni shakllantirishdagi eng ta’sirchan janr. Bolalarning tafakkur doirasini kengaytirish, quvvai – hofizasini kuchaytirish, fikrlashga o’rgatishning asosiy omillardan biri ham – ertak.
Turli – tuman voqealarga boy va sarguzashtlar asosiga qurilgan sujet, o’zida yaxshilik, insoniylik fazilatlarini singdirgan, turli xil jumboqlardan tashkil topgan ertaklar bola tarbiyasida tahsinga sazovordir.
Birovning haqi.
-Men bu uyni birovdan arzonga sotib olgandim. Pul borligini bilmaganman. Shuning uchun pul meniki emas. Pulni olmayman.
-Unda siz uy sotgan odamning manzilini ayting!
-U inson allaqachon dunyodan o’tgan. Zurriyotlari esa chet mamlakatlarga ketib qolishgan.
Shu kuni Xayriddin uxlolmay chiqdi. Birovning haqidan qo’rqish, oson kelgan boylikdan hazar qilish uning ham qonida bor. Aslida ota – bobolarimiz birovning moliga egalik qilishni o’ylashmagan. O’zimniki buyursin, deyishgan.
-Mana shu uyda bir ziqna, o’g’ri odam yashagan. Kimnikiga kirib chiqsa, hech bo’lmasa qo’l yuvib turgan sovunni o’g’irlab chiqardi. Buni mahallasidagilar juda yaxshi bilishardi. Ammo dakki berib aytishga yuzlari chidamas edi. O’sha odamning uyi qasrdek kelar edi. Uning uyiga hech qaysi bir uy teng kelolmas edi. Tilla piyola – choynaklari, qo’sha – qo’sha gilam-u atlas, baxmal ko’rpa – to’shaklari ko’p ekan. Uning kasal bo’lib qolganini ko’rgan qo’shnilar unikiga kirishibdi. Qay ko’z bilan ko’rishsin-ki, qachonlardir yo’qolib qolgan, mahallaning eskirib ketgan piyolasida unga suv tomizishayotgan ekan.
Shunaqa, uning eng yomon kunida o’zi qizg’anib yiqqan – terganlari emas, balki o’zi o’g’irlab chiqib ko’pchilikning asabini buzgan o’sha piyola ish berayotgan ekan …